Wikipedia:Na današnji dan/septembar
1. septembar
uredi
- 1557 – Umro Jacques Cartier, francuski istraživač (na slici).
- 1651 – Rođena Natalija Kirilovna Nariškina, ruska carica.
- 1939 – Njemačka izvršila invaziju na Poljsku, čime je počeo Drugi svjetski rat.
- 1969 – Mladi pukovnik Gaddafi preuzeo vlast u Libiji.
- 2004 – Čečenski pobunjenici uzeli između 1.000 i 1.500 talaca, većinom djece, u školi u Beslanu u Sjevernoj Osetiji tražeći puštanje pobunjenika iz zatvora u susjednoj Ingušetiji i nezavisnost Čečenije od Rusije.
Obližnji datumi:
2. septembar
uredi
- 1752 – Na osnovu odluke Britanskog parlamenta, u Velikoj Britaniji i njenim kolonijama julijanski kalendar zamijenjen gregorijanskim. 2. septembar bio je posljednji dan po julijanskom.
- 1910 – Rođen Skender Kulenović, bh. književnik.
- 1937 – Umro Pierre de Coubertin (na slici), francuski pedagog, historičar i pokretač modernih Olimpijskih igara.
- 1945 – Na američkom ratnom brodu Missouri potpisana kapitulacija Japana. Time je službeno završen Drugi svjetski rat.
- 1996 – Održani prvi poslijeratni izbori u Bosni i Hercegovini.
- 2007 – Umro Safet Isović, jedan od najboljih interpretatora sevdalinke.
Obližnji datumi:
3. septembar
uredi
- 301 – Osnovan San Marino (grb na slici), najstarija republika na svijetu, koja postoji i danas.
- 1189 – U Vestminsterskoj opatiji okrunjen engleski kralj Rikard I, poznat kao "Lavlje srce".
- 1875 – Rođen Ferdinand Porsche, osnivač kompanije Porsche.
- 1883 – Umro Ivan Turgenjev, ruski književnik.
- 1943 – Prvi put u toku Drugog svjetskog rata Saveznici se iskrcali na italijansku obalu.
- 1967 – "Dan H" u Švedskoj: preko noći promijenjeno pravilo o vožnji lijevom stranom ulice.
- 2004 – Upadom ruskih snaga sigurnosti u školu završena je talačka kriza u Beslanu; više od 300 talaca izgubilo je život.
Obližnji datumi:
4. septembar
uredi
- 1824 – Rođen Anton Bruckner, austrijski kompozitor.
- 1870 – Francuska postala republika. Okončana vladavina Napoleona III (na slici).
- 1878 – Austro-Ugarska vojska zauzela Tešanj.
- 1972 – Američki plivač Mark Spitz osvojio 7. zlatnu medalju na Olimpijskim igrama u Münchenu.
- 2006 – Od posljedica uboda raže umro Steve Irwin, australijski zoolog i TV-zvijezda.
Obližnji datumi:
5. septembar
uredi
- 1187 – Rođen Luj VIII, francuski kralj.
- 1735 – Rođen Johann Christian Bach, njemački kompozitor (na slici).
- 1857 – Umro Auguste Comte, francuski matematičar i filozof, osnivač sociologije.
- 1869 – Položen kamen temeljac za dvorac Neuschwanstein.
- 1939 – Drugi svjetski rat: SAD objavljuju svoju neutralnost u ratu.
Obližnji datumi:
6. septembar
uredi
- 1566 – Umro Sulejman I Veličanstveni (na slici), sultan Osmanlijskog Carstva.
- 1776 – Uragan pogodio Guadeloupe, usmrtivši više od 6.000 ljudi.
- 1957 – U Londonu bez rezultata završio rad UN-ove komisije za razoružanje.
- 1958 – Tunis i Maroko pristupili Arapskoj ligi.
- 1963 – Rođen Husnija Kamberović, bosanskohercegovački pisac i historičar.
- 2007 – Umro Luciano Pavarotti, italijanski tenor.
Obližnji datumi:
7. septembar
uredi
- 1191 – Treći krstaški rat: Bitka kod Arsufa - Rikard Lavlje Srce porazio Salahudina.
- 1533 – Rođena Elizabeta I (na slici), engleska kraljica.
- 1566 – Umro Sulejman Zakonodavac, osmanlijski sultan.
- 1907 – Umro Sully Prudhomme, francuski književnik.
- 2005 – Održani prvi predsjednički izbori u Egiptu.
Obližnji datumi:
8. septembar
uredi
- 1380 – U bici na Kulikovom polju u blizini Dona ruske snage pod zapovjedništvom Dimitrija Donskog ostvaruju prvu veliku pobjedu protiv Mongola iz Zlatne horde.
- 1779 – Rođen Mustafa IV, sultan Osmanlijskog carstva.
- 1941 – Drugi svjetski rat: počela opsada Lenjingrada.
- 1943 – Objavljena bezuvjetna kapitulacija Italije u Drugom svjetskom ratu.
- 1949 – Umro Richard Strauss (na slici), njemački kompozitor.
Obližnji datumi:
9. septembar
uredi- 1737 – Rođen Luigi Galvani, italijanski ljekar i fizičar.
- 1776 – Kontinentalni kongres uveo službeni naziv "Sjedinjene Američke Države" umjesto "Ujedinjene kolonije".
- 1892 – Edward Emerson Barnard otkrio Jupiterov satelit Amalteju.
- 1976 – Umro Mao Zedong (na slici), kineski političar, revolucionarni vođa i državnik.
- 1991 – Tadžikistan proglasio nezavisnost od SSSR-a.
Obližnji datumi:
10. septembar
uredi
- 1885 – Rođena Dora Pejačević, hrvatska kompozitorka.
- 1943 – Drugi svjetski rat: Njemačke snage otpočele okupaciju Rima.
- 1968 – Rođen Guy Ritchie, britanski režiser, scenarist i filmski producent.
- 1974 – Gvineja-Bisau stekla nezavisnost od Portugala.
- 1983 – Umro Felix Bloch (na slici), švicarsko-američki fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1952.
Obližnji datumi:
11. septembar
uredi
- 1683 – Počela bitka kod Beča.
- 1943 – Drugi svjetski rat: Njemačke snage okupiraju Korziku i Kosovo.
- 1960 – Rođen Predrag Nikolić, bosanskohercegovački šahovski velemajstor.
- 2001 – Umro Atif Purivatra, teoretičar evolucije bošnjačkog nacionalnog identiteta.
- 2001 – Napad na Svjetski trgovački centar (na slici) u New Yorku i Pentagon.
Obližnji datumi:
12. septembar
uredi
- 490. p. n. e – Atina porazila Perziju u Bici kod Maratona.
- 1848 – Švicarska postala federalna država.
- 1897 – Rođena Irène Joliot-Curie, francuska hemičarka i dobitnica Nobelove nagrade za hemiju 1935.
- 1962 – Rođen Dino Merlin, bh. kantautor.
- 2003 – Umro Johnny Cash (na slici), američki pjevač i gitarist.
Obližnji datumi:
13. septembar
uredi.jpg)
- 1598 – Umro Filip II, kralj Španije.
- 1788 – New York City proglašen prvom federalnom prijestonicom SAD-a. Grad su 1626. osnovali holandski doseljenici i nazvali ga Novi Amsterdam.
- 1819 – Rođena Clara Schumann (na slici), njemačka pijanistica.
- 1955 – SSSR i Zapadna Njemačka uspostavili diplomatske odnose.
Obližnji datumi:
14. septembar
uredi
- 1760 – Rođen Luigi Cherubini, italijanski kompozitor.
- 1812 – Francuske trupe pod Napoléonom ušle u Moskvu.
- 1901 – Umro William McKinley (na slici), američki političar, 25. predsjednik SAD-a.
- 1992 – Vijeće sigurnosti UN-a usvojilo rezoluciju o povećanju broja i proširenju mandata međunarodnih mirovnih snaga u Bosni i Hercegovini.
- 1996 – U Bosni i Hercegovini održani prvi opći izbori poslije potpisivanja mirovnog sporazuma u Daytonu u decembru 1995.
Obližnji datumi:
15. septembar
uredi
- 1254 – Rođen Marco Polo (na slici), venecijanski trgovac i putopisac.
- 1584 – Okončana izgradnja palače El Escorial sjeverno od Madrida.
- 1916 – U Prvom svjetskom ratu prvi put u historiji upotrijebljeni tenkovi.
- 1928 – Škotski biolog Alexander Fleming slučajno otkrio penicilin.
- 1995 – Armija RBiH zauzela Bosanski Petrovac i Ključ.
- 2006 – Umrla Oriana Fallaci, italijanska novinarka i spisateljica.
Obližnji datumi:
16. septembar
uredi
- 681 – U bizantijskoj prijestonici Konstantinopolju, pod pokroviteljstvom cara Konstantina IV, zaključen Šesti vaseljenski sabor.
- 1908 – Beč i Moskva sporazumjeli se da se Austro-Ugarska ne protivi otvaranju Bosfora za ruske brodove, a Rusija austro-ugarskoj aneksiji Bosne i Hercegovine, čime je okončana aneksiona kriza.
- 1936 – Umro hafiz Ibrahim-ef. Maglajlić, bosanskohercegovački reisul-ulema.
- 1952 – Rođen Fatos Nano (na slici), albanski političar.
- 2001 – Nakon 15 godina pregovaranja Kina primljena u Svjetsku trgovačku organizaciju.
Obližnji datumi:
17. septembar
uredi
- 879 – Rođen Karlo III (na slici), kralj Francuske.
- 1179 – Umrla Hildegard von Bingen, njemačka benediktinska opatica i kompozitorica.
- 1630 – Osnovan Boston.
- 1809 – Mirom u Fredrikshamnu završen Finski rat, u kojem je Rusija osvojila Finsku.
- 1995 – Masakr u Oborcima kod Donjeg Vakufa.
Obližnji datumi:
18. septembar
uredi
- 53 – Rođen Trajan (na slici), rimski car.
- 1739 – Potpisan Beogradski mir, kojim je Beograd pripao Osmanlijskom Carstvu.
- 1783 – Umro Leonhard Euler, švicarski matematičar i fizičar.
- 1888 – Rođen Hamdija Kreševljaković, bosanskohercegovački historičar i pisac.
- 1919 – Holandija dala ženama pravo glasa.
Obližnji datumi:
19. septembar
uredi
- 1881 – Umro James Garfield (na fotografiji), američki političar, 20. predsjednik SAD-a.
- 1933 – Rođen Husein Džanić, bosanskohercegovački hemičar.
- 1941 – Rođena Cass Elliot, američka pjevačica (The Mamas and The Papas).
- 2006 – U Tajlandu izvršen državni udar.
- 2006 – U neredima u Budimpešti zapaljena državna televizija.
Obližnji datumi:
20. septembar
uredi
- 1187 – Salahudin (na slici) otpočeo opsadu Jerusalema.
- 1633 – Održano suđenje Galileu Galileiju zbog učenja da Zemlja kruži oko Sunca.
- 1863 – Umro Jacob Grimm, njemački filolog i književnik.
- 1934 – Rođena Sophia Loren, italijanska glumica.
- 1957 – Umro Jean Sibelius, finski kompozitor.
Obližnji datumi:
21. septembar
uredi
- 1840 – Rođen Murat V, sultan Osmanlijskog carstva.
- 1860 – Umro Arthur Schopenhauer (na slici), njemački filozof.
- 1964 – Malta postala nezavisna poslije 164 godine britanske vladavine.
- 1993 – Predsjednik Rusije Boris Jeljcin raspustio parlament pod optužbom da poslanici blokiraju ustavne reforme i izbore. Pobunjeni poslanici zabarikadirali su se u zgradi parlamenta, odakle su istjerani 4. oktobra uz pomoć vojske.
- 1999 – Na Tajvanu u zemljotresu poginulo više od 2.100 ljudi, a povrijeđeno oko 8.700.
Obližnji datumi:
22. septembar
uredi.jpg)
- 1515 – Rođena Anne od Clevesa (na slici), četvrta supruga engleskog kralja Henrika VIII.
- 1862 – Američki predsjednik Abraham Lincoln objavio ukidanje ropstva u južnim državama SAD-a, ali ono je ukinuto tek nakon građanskog rata amandmanom na Ustav donesenim u decembru 1865.
- 1973 – Henry Kissinger imenovan za novog državnog sekretara SAD-a.
- 1980 – Napadom iračkih trupa na iranske naftne pogone počeo Prvi zaljevski rat.
- 1995 – Umrla Nasiha Kapidžić-Hadžić, bosanskohercegovačka pjesnikinja.
Obližnji datumi:
23. septembar
uredi
- 1846 – Njemački astronom Johann Gottfried Galle otkrio planetu Neptun.
- 1939 – Umro Sigmund Freud (na slici), austrijski neurolog i osnivač psihoanalize.
- 1946 – Rođen Davorin Popović, bosanskohercegovački pjevač zabavne muzike, član legendarnih "Indexa".
- 1956 – Velika Britanija i Francuska prepustile Vijeću sigurnosti UN-a problem Sueskog kanala.
- 1973 – Juan Perón treći put izabran za predsjednika Argentine. Njegova supruga Isabel postala je potpredsjednica.
- 1997 – Irska rock-grupa U2 održala historijski koncert u Sarajevu.
Obližnji datumi:
24. septembar
uredi
- 768 – Umro Pipin Mali (na slici), prvi karolinški kralj.
- 1920 – Rođen Zuko Džumhur, bosanskohercegovački putopisac, slikar i karikaturist.
- 1957 – Otvoren najveći stadion u Evropi, Camp Nou u Barceloni.
- 1973 – UN priznale nezavisnost Gvineje Bisau.
- 1996 – SAD, Rusija, Kina, Velika Britanija i Francuska potpisale sporazum o zabrani nuklearnih proba.
Obližnji datumi:
25. septembar
uredi
- 1506 – Umro Filip I Kastiljski (na slici), kralj Kastilje i Leona.
- 1599 – Rođen Francesco Borromini, italijanski arhitekt i kipar.
- 1947 – U Tokijskom procesu japanski car Hirohito oslobođen svake krivnje za rat.
- 1954 – Mao Zedong postao prvi predsjednik NR Kine.
- 1997 – Britanski nadzvučni automobil postavio u Nevadi novi svjetski rekord, postigavši brzinu od 1.142 km/h.
Obližnji datumi:
26. septembar
uredi
- 1889 – Rođen Martin Heidegger, njemački filozof.
- 1918 – Saveznici u Prvom svjetskom ratu počeli opću ofanzivu, koja je početkom oktobra dovela do sloma Centralnih sila i završetka rata.
- 1947 – Umro Hugh Lofting (na slici), britanski književnik.
- 1950 – Indonezija primljena u UN.
- 1980 – U Münchenu, na Oktoberfestu, u eksploziji podmetnute bombe poginulo 13, a povrijeđeno više od 200 osoba.
Obližnji datumi:
27. septembar
uredi
- 1821 – Meksiko stekao nezavisnost od Španije.
- 1876 – Umro Braxton Bragg (na slici), američki vojskovođa i general.
- 1940 – Drugi svjetski rat: Njemačka, Japan i Italija u Berlinu potpisali Trojni pakt.
- 1984 – Rođena Avril Lavigne, kanadska pjevačica.
- 2006 – Momčilo Krajišnik osuđen pred ICTY-jem na 27 godina zatvora.
Obližnji datumi:
28. septembar
uredi
- 365 – Rimski general Prokopije potplaćuje vojnike da ga proglase carem.
- 1895 – Umro Louis Pasteur (na slici), francuski hemičar i biolog.
- 1939 – Drugi svjetski rat: Varšava se predaje Nacističkoj Njemačkoj.
- 1960 – Rođen Mehmed Baždarević, bosanskohercegovački nogometaš.
- 1961 – Sirija istupila iz Ujedinjene arapske republike (UAR) i postala samostalna republika.
Obližnji datumi:
29. septembar
uredi
- 1066 – Vilim I Osvajač osvaja Englesku.
- 1902 – Umro Émile Zola (na slici), francuski romanopisac i osnivač i predstavnik naturalizma.
- 1936 – Rođen Silvio Berlusconi, italijanski medijski magnat i bivši premijer.
- 1949 – SSSR otkazao sporazum prijateljstva s Jugoslavijom, koji je bio sklopljen 11. aprila 1945.
- 1972 – Japan i Kina dogovorili normalizaciju odnosa i razmjenu ambasadora.
Obližnji datumi:
30. septembar
uredi
- 1399 – Henrik IV proglašen kraljem Engleske.
- 1895 – Madagaskar postaje francuski protektorat.
- 1913 – Umro Rudolf Diesel (na slici), njemački pronalazač, poznat po izumu dizel-motora.
- 1930 – Rođen Ivan Aralica, hrvatski književnik.
- 1955 – U 24. godini u saobraćajnoj nesreći poginuo američki filmski glumac James Dean.
Obližnji datumi:
vidi -
diskusija -
uredi - historija