Mao Zedong
Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
Mao Tse-tung ili Mao Zedong (kin.: 毛澤東|v=毛泽东) ⓘ; (26. decembar 1893. – 9. septembar 1976.) bio je kineski političar, vojskovođa, revolucionarni vođa i državnik koji se smatra najvažnijom ličnošću u modernoj kineskoj historiji i jednom od najvećih ličnosti 20. vijeka.
| Mao Zedong 毛泽东 | |
|---|---|
.jpg) | |
| Predsjednik Komunističke partije Kine | |
| Vrijeme na vlasti 20. mart 1943 – 9. septembar 1976. | |
| Prethodnik | Zhang Wentian (kao generalni sekretar) |
| Nasljednik | Hua Guofeng |
| Predsjednik Narodne Republike Kine | |
| Vrijeme na vlasti 27. septembar 1954 – 27. april 1959. | |
| Nasljednik | Liu Shaoqi |
| Rođenje | 26. decembar 1893. Shaoshan, Dinastija Qing |
| Smrt | 9. septembar 1976 (82 godine) Peking, Kina |
| Nacionalnost | Kinez |
| Politička stranka | Komunistička partija Kine |
| Porodica | |
| Supruga | Luo Yixiu (1907–1910) Yang Kaihui (1920–1930) He Zizhen (1930–1937) Jiang Qing (1938–1976) |
| Djeca | 10 |
| Potpis |  |
Kao dijete imućnih seljaka se tokom školovanja uključio u radikalnu politiku, da bi godine 1921. postao članom Komunističke partije Kine. Kao jedan od vođa Komunističke partije Kine izbjegao je bijeli teror godine 1927. U planinama jugoistočne Kine je započeo ustanak i stvorio Kinesku sovjetsku republiku te razvio vlastitu marksističko-lenjinističku doktrinu koja će se poslije nazvati maoizam. Njegovo insistiranje na seljacima kao bazi revolucionarnog pokreta i gerilskoj strategiji dovelo je do sukoba sa dogmatima koji su insistirali na oslanjanju na radničku klasu i borbu u gradovima. Mao je taj sukob izgubio pa su kineski komunisti, odbacivši njegovu strategiju, poraženi u sukobu sa nacionalističkom vojskom Chiang Kai-sheka i prisiljeni na Dugi marš u Yenan. Tamo se Mao ponovno nametnuo kao vođa i iz te baze rukovodio borbom protiv Changa i japanskih osvajača koji su napali Kinu godine 1937. Nakon japanskog poraza u drugom svjetskom ratu komunisti i nacionalisti nastavili su rat, da bi krajem 1949. komunisti odnijeli konačnu pobjedu. 1. oktobra 1949. je proglašena NR Kina, a preživjeli nacionalisti pobjegli su na otok Tajvan, koji se danas službeno smatra "otpadnutom" kineskom provincijom.
Mao Tse-tung je tako nakon više od jednog vijeka po prvi put uspio sve kineske teritorije staviti pod jednu vlast i okončati građanske ratove, ustanke i revolucije. Godinu dana kasnije je uspješna kineska intervencija u korejskom ratu povećala prestiž mlade države. Prvih devet godina pod Mao Tse-tungom su također zapamćene po uvođenju niza reformi: pojednostavljanju kineske abecede u svrhu povećanja pismenosti, zaustavljanju inflacije i agrarnoj reformi. Međutim, sva ta dostignuća zasjenjena su ekonomskom katastrofom u koju se pretvorio Veliki korak naprijed. Nešto kasnije NR Kina se odmetnula od svog tradicionalnog saveznika SSSR-a i postala jednom od najizoliranijih država svijeta. Pod Mao Tse-tungom Kina je stvorila i testirala nuklearno oružje i tako postala velikom svjetskom silom. U nastojanju da suzbije opoziciju svojoj vlasti, Mao je godine 1966. pokrenuo Kulturnu revoluciju koja je dovela do općeg ekonomskog i društvenog haosa. Haos je zaustavljen tek nekoliko godina kasnije.
Kult ličnosti koji je započeo za Maovog života u NR Kini je nastavljen i nakon njegove smrti. Dok ga se u Kini smatra najvećim nacionalnim junakom, u ostatku svijeta, pogotovo među antikomunističkom javnošću, smatraju ga jednim od najvećih zlotvora 20. vijeka. Sa druge strane, mnogi njegovu revolucionarnu strategiju smatraju jednim od najblistavijih primjera vojne teorije.
Vanjski linkovi uredi
Mao Zedong na Wikimedia Commonsu
Nedovršeni članak Mao Zedong koji govori o biografijama treba dopuniti. Dopunite ga prema pravilima Wikipedije.