James Dean
Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
James Byron Dean (8. februar 1931 – 30. septembar 1955) bio je američki filmski glumac. Ostat će upamćen po jednoj od najkraćih i najspektakularnijih filmskih karijera u historiji Hollywooda. Za samo nešto više od godinu dana i sa samo tri snimljena filma dostigao je svjetsku slavu i postao simbol nemirnih i nezadovoljnih generacija američke omladine s kraja pedesetih godina 20. vijeka.[nedostaje referenca]
James Dean | |
|---|---|
 Dean 1955. | |
| Rođenje | James Byron Dean 8. februar 1931. |
| Smrt | 30. septembar 1955 (24 godine) Cholame, Kalifornija, SAD |
| Zanimanje | Glumac |
| Godine aktivnosti | 1951–1955 |
| Nagrade |
|
Biografija
urediJames Byron Dean, sin Winton Dean i Mildred Wilson Dean, je rođen 8. februara 1931. godine u Merionu u Indijani. Kada je James imao šest godina, zbog posla njegovog oca koji je bio zubni tehničar, porodica Dean se seli u Kaliforniju. Samo nekoliko godina kasnije Deanova majka umire od raka, a njegov otac odlučuje da je za Jamesa najbolje da živi kod rođaka na farmi u Fairmountu. Po završetku srednje škole 1949 godine Dean se vraća u Kaliforniju gdje najprije upisuje pravo na Santa Monica koledžu, ali ubrzo prelazi na "UCLA" gdje studira dramu. Istovremeno pohađa i glumačku radionicu glumca James Vajtmora i pokušava da ostvari neki značajniji uspijeh kao glumac.
1951 godine definitivno napušta studije i po nagovoru James Whitmorea seli se u New York kako bi se ozbiljnije posvetio svojoj glumačkoj karijeri. Počinje da radi na parkingu ispred "CBS" televizijskog studija kako bi se izdržavao. Njegov prvi profesionalni angažman bio je u reklami za "Pepsi kolu", a dobija i nekoliko vrlo malih uloga u pozorištu i na filmu. Pojavljuje se i u nekoliko televizijskih šou programa koji su bili veoma popularni pedesetih godina 20 vijeka. Uskoro dobija i svoju prvu pozorišnu ulogu na Broadwayu u predstavi See the Jaguar i postaje član prestižne glumačke škole "Actors Studio" koju su u to vreme pohađali i Marlon Brando, Julie Harris, Arthur Kennedy i drugi poznati glumci tog vremena.
1954 godine dobija ulogu u pozorišnoj predstavi The Immoralist zahvaljujući kojoj ga reditelj Elia Kazan i filmski studio Warner Bros. angažuju za ulogu "Cal Trask" (Kala Traska) u filmskoj adaptaciji romana John Steinbecka "Istočno od raja". Veoma brzo dobija ulogu u filmu Buntovnik bez razloga reditelja Nicholas Raya, gdje tumači lik problematičnog tinejdžera Jim Starka pored Natalie Wood i Sala Minea. Po završetku snimanja filma Istočno od raja James Dean, koji je bio pasionirani ljubitelj automobilskih trka, kupuje svoj prvi sportski automobil Porsche 356 Speedster i počinje da se takmiči na trkama. Bio je drugi u Palm Springsu marta 1955. godine, treći u Bakersfieldu maja iste godine,a u Santa Moniki je morao da odustane zbog kvara na automobilu. Za vrijeme snimanja filma Buntovnik bez razloga Dean kupuje automobil Porsche 550 Spyders (jedan od samo 90 proizvedenih te godine) koji je zvao "mala bitanga". Po dobijanju uloge naftnog bogataša u filmu Div u kome je glumio sa Elizabeth Taylor i Rock Hudsonom odlazi u Teksas na snimanje i u tom periodu ne učestvuje u automobilskim trkama jer mu je to bilo zabranjeno filmskim ugovorom.
Po završetku snimanja filma Div, 30. septembra 1955. godine James Dean kreće na trke u Salinasu i gine u saobraćajnoj nesreći u svojoj dvadeset četvrtoj godini. Nije doživio premijere svojih filmova Buntovnik bez razloga i Div i jedini je glumac u istoriji Hollywooda koji je dva puta posthumno bio nominovan za nagradu "Oskar".
James Dean je sahranjen na "Park Cemetery" u Fairmountu, Indiana, a 1977. godine blizu mjesta gde je poginuo u Cholame-u, (Kalifornija) podignut je spomenik ovom glumcu.
Filmografija
uredi- "Fixed Bayonets" (1951)
- "Sailor Beware" (1952)
- "Has Anybody Seen My Gal?" (1952)
- "East of Eden" ("Istočno od raja", 1954)
- "Rebel Without a Cause" ("Buntovnik bez razloga", 1954)
- "Giant" ("Div", 1955)
Televizijske emisije
uredi- Father Peyton's Family Theatre, "Hill Number One" (1. april, 1951)
- The Web, "Sleeping Dogs" (20. februar, 1952)
- Studio One, "Ten Thousand Horses Singing" (3. mart, 1952)
- Lux Video Theater, "The Foggy, Foggy Dew" (17. mart, 1952)
- Kraft Television Theater, "Prologue to Glory" (21. maj, 1952)
- Studio One, "Abraham Lincoln" (26. maj, 1952)
- Hallmark Hall of Fame, "Forgotten Children" (2. juni, 1952)
- The Kate Smith Show, "Hounds of Heaven" (15. januar, 1953)
- Treasury Men In Action, "The Case of the Watchful Dog" (29. januar, 1953)
- You Are There, "The Capture of Jesse James" (8. februar, 1953)
- Danger, "No Room" (14. april, 1953)
- Treasury Men In Action, "The Case of the Sawed-Off Shotgun" (16. april, 1953)
- Tales of Tomorrow, "The Evil Within" (1. maj, 1953)
- Campbell Soundstage, "Something For An Empty Briefcase" (17. juli, 1953)
- Studio One Summer Theater, "Sentence of Death" (17. august, 1953)
- Danger, "Death Is My Neighbor" (25. august, 1953)
- The Big Story, "Rex Newman, Reporter for the Globe and News" (11. septembar, 1953)
- Omnibus, "Glory In Flower" (4. oktobar, 1953)
- Kraft Television Theater, "Keep Our Honor Bright" (14. oktobar, 1953)
- Campbell Soundstage, "Life Sentence" (16. oktobar, 1953)
- Kraft Television Theater, "A Long Time Till Dawn" (11. novembar, 1953)
- Armstrong Circle Theater, "The Bells of Cockaigne" (17. novembar, 1953)
- Robert Montgomery Presents the Johnson's Wax Program, Harvest (23. novembar, 1953)
- Danger, "The Little Women" (30. mart, 1954)
- Philco TV Playhouse, "Run Like A Thief" (5. septembar, 1954)
- Danger, "Padlocks" (9. novembar, 1954)
- General Electric Theater, "I'm A Fool" (14. novembar, 1954)
- General Electric Theater, "The Dark, Dark Hour" (12. decembar, 1954)
- U.S. Steel Hour, "The Thief" (4. januar, 1955)
- Lux Video Theatre, "The Life of Emile Zola" (10. mart, 1955) - pojavio se u promotivnom intervjuu za film Istočno od raja koji je prikazan nakon emisije
- Schlitz Playhouse of Stars, "The Unlighted Road" (6. maj, 1955)
Pozorišne predstave
urediVanjski linkovi
uredi