AKM
AKM (rus. Автомат Калашникова Модернизированный; bos. Kalašnjikovljeva modernizirana automatska puška) je sovjetska automatska puška kalibra 7,62mm koju je dizajnirao Mihail Kalašnjikov. Riječ je o nadograđenoj verziji puške AK-47 koja je razvijena tokom 1950-ih.
| AKM | |
|---|---|
 | |
| Upotreba | |
| U službi | 1959. - do danas |
| Korisnici |  SSSR |
| Ratovi | vidi Upotreba |
| Proizvodnja | |
| Proizvođač | IŠMAŠ |
| Broj proizvedenih primjeraka | oko 100 miliona |
| Varijante | AKMS |
| Opis oružja | |
| Težina | 3,6 kg |
| Dužina | 880 mm |
| Dužina cijevi | 415 mm |
| Kalibar | 7.62x39 mm |
| Domet | 400 m |
| Maks. domet | 1.000 m |
| Spremnik municije | 10, 20, 30, 40 metaka |
| Brzina paljbe | 600 metaka u minuti |
| Brzina zrna | 715 m/s |
U službu sovjetske Crvene armije AKM ulazi 1959. godine te je jedna od verzija iz AK porodice koja se najviše proizvodila. Osim u SSSR-u, puška je našla široku upotrebu u državama članicama Varšavskog pakta kao i azijskim, afričkim i bliskoistočnim zemljama. Osim u SSSR-u (IŽMAŠ, Tula Arsenal) puška se velikim dijelom proizvodila i u drugim zemljama koje su bile sovjetski saveznik.
Pušku je službeno u sovjetskoj vojsci krajem 1970-ih zamijenio AK-74 ali je imala široku primjenu širom svijeta. Većina sovjetskog oružja u svijetu se pogrešno identificira kao AK-47 iako je vjerovatnije da je riječ o AKM-u i kopijama strane proizvodnje.
Opis
urediAKM je sovjetska automatska puška koja koristi municiju kalibra 7,62x39 mm. Oružje ima automatski i poluautomatski način paljbe te može ispaliti 600 metaka u minuti. Uprkos tome što ga je krajem 1970-ih zamijenio AK-74, AKM je i danas u ruskoj upotrebi (kao rezervno oružje) kao i mnogim zemljama gdje se to oružje izvozilo i/ili proizvodilo.
U odnosu na AK-47, dizajn AKM-a je detaljno optimiziran kako bi nastala puška za masovnu proizvodnju. Zbog toga su neki dijelovi i komponente pojednostavljeni. Kao rezultat tih izmjena, težina puške je smanjena za oko jedan kg dok je povećana preciznost tokom automatske paljbe. Zadržana je cijev s AK-47 koja kao i ostalo sovjetsko oružje ima značajku otpornosti na trošenje i koroziju, posebno kod teških uvjeta na terenu ili stanja municije.
Na AKM se može montirati bajoneta i to modeli M1959 6H3 ili 6H4. Nosač zatvarača je nešto lakši u odnosu na AK-47 te uprkos nekim manjim razlikama u obliku, AKM može koristiti nosač zatvarača i od svog prethodnika. Drveni kundak je duži te pravilnijeg oblika u odnosu na kundak s AK-47 što strijelcu omogućava veću preciznost prilikom rapidne i automatske paljbe.
AKM koristi modificirani mehanizam povratne opruge a izmijenjen je i udarač. Čelični nišan na pušci ima označenu skalu za udaljenosti od 100 do 1.000 m. Za AKM je predviđen bacač granata GP-25 koji se montira na pušku.
Puška koristi isti kalibar municije kao i AK-47: 7,62x39mm. Mehanizam punjenja municijom i paljbe su praktički identični onima od AK-47.
Verzije
urediAKMS
urediGlavna verzija AKM-a je AKMS s ugrađenim sklopivim metalnim kundakom umjesto standardnog drvenog. Metalni kundak je nešto drugačiji u odnosu na onaj od prijašnjeg modela AKS-47.
Na osnovu AKM-a razvijene su verzije AKMP, AKML i AKMLP dok je AKMS doveo do razvoja modela AKMSP, AKMSN i AKMSNP. Oni su dizajnirani posebno za padobranske jedinice budući da sklopivi kundak stvara više dodatnog prostora za ostalu vojnu opremu prilikom skakanja iz aviona te prizemljavanja.
Kopije
urediPoljska je na osnovu AKM-a razvila modificiranu verziju nazvanu Karabinek-granatnik wz. 1974 koja je mogla koristiti 40 mm bacač granata Pallad domaće proizvodnje.
Od ostalih evropskih zemalja, vlastite verzije AKM-a su proizvodili Jugoslavija (Zastava M70, Mađarska (AK-63), Rumunija (PM md. 65), Bugarska i dr.
Na afričkom kontinentu Egipat je proizvodio vlastiti model pod nazivom Misr, a Kina model Type 56.
Upotreba
urediAKM i njegove kopije koristile su se u mnogim ratovima i sukobima širom svijeta što je vidljivo na sljedećoj tabeli:
| Rat | Razdoblje | Rat | Razdoblje |
|---|---|---|---|
| Građanski rat u Laosu | 1953. - 1975. | Zaljevski rat | 1990. - 1991. |
| Prvi sudanski građanski rat | 1955. - 1972. | Građanski rat u Ruandi | 1990. - 1993. |
| Vijetnamski rat | 1955. - 1975. | Rat u Sloveniji | juni - juli 1991. |
| Nemiri u Sjevernoj Irskoj | kraj 1960-ih - 1998. | Rat u Hrvatskoj | 1991. - 1995. |
| Portugalski kolonijalni rat | 1961. - 1975. | Građanski rat u Sierra Leoneu | 1991. - 2002. |
| Južnoafrički pogranični rat | 1966. - 1989. | Somalijski građanski rat | 1991. - danas |
| Šestodnevni rat | juni 1967. | Rat u Bosni i Hercegovini | 1992. - 1995. |
| Nigerijski građanski rat | 1967. - 1970. | Prvi čečenski rat | 1994. - 1996. |
| Kambodžanski građanski rat | 1970. - 1975. | Rat na Kosovu | 1998. - 1999. |
| Jom Kipurski rat | oktobar 1973. | Drugi liberijski građanski rat | 1999. - 2003. |
| Etiopski građanski rat | 1974. - 1991. | Drugi čečenski rat | 1999. - 2009. |
| Kambodžansko-vijetnamski rat | 1975. - 1989. | Rat u Afganistanu | 2001. - danas |
| Libanonski građanski rat | 1975. - 1990. | Rat protiv terorizma | 2001. - danas |
| Zapadnosaharski rat | 1975. - 1991. | Rat u Iraku 2003. | 2003. - 2011. |
| Čadsko-libijski sukob | 1978. - 1987. | Meksički drogeraški rat | 2006. - danas |
| Kinesko-vijetnamski rat | februar - mart 1979. | Rat u Južnoj Osetiji 2008. | august 2008. |
| Sovjetsko-afganistanski rat | 1979. - 1989. | Kambodžansko-tajlandski granični spor | 2008. - danas |
| Iransko-irački rat | 1980. - 1988. | Građanski rat u Libiji | februar - oktobar 2011. |
| Drugi sudanski građanski rat | 1983. - 2005. | Građanski rat u Siriji | 2011. - danas |
| Prvi liberijski građanski rat | 1989. - 1996. | ||
Korisnici
urediTokom Hladnog rata AKM se izvozio u mnoge komunističke zemlje kao i u Aziju, Afriku te na Bliski istok. Oružje se koristi od tog vremena pa sve do današnjih dana odnosno građanskog rata u Libiji, nemira i pobuna u Siriji i ostalo.
Postojeći korisnici
uredi
Afganistan[1]
Albanija[2]
Alžir[2]
Angola[2]
Armenija[2]
Azerbejdžan[2]
Bangladeš[2]
Benin[2]
Bjelorusija[2]
Bosna i Hercegovina[2]
Bocvana[2]
Bugarska: lokalna proizvodnja.[2]
Burundi: oružje je oduzeto pobunjenicima i narko bandama.[1][3]
Centralnoafrička Republika[2]
Čad[2]
Čile[4]
Demokratska Republika Kongo[2]
Džibuti[1]
Egipat: tvornica 54 je u Kairu za potrebe egipatske vojske proizvodila vlastitu verziju AKM-a pod nazivom Misr. Također, puška je bila namijenjena i izvozu.[5][6][7][8][9]
Ekvatorijalna Gvineja[2]
.JPEG)
Etiopija[1]
Eritreja[2]
Estonija: pušku je zamijenio AK-74 ali je u ograničenoj količini u policijskoj i vojnoj upotrebi.[2]
Finska: finska vojska u zalihama drži uvezene kopije AKM-a (kineski Type 56 - oznaka RK 56 TP te istočnjonjemački MPi-KM - oznaka RK 72).[10] U zalihama su i modeli domaće proizvodnje i to RK 62 i RK 95 TP.
Gabon[2]
Gruzija[2]
Gvajana[2]
Gvineja[2]
Gvineja-Bisau[2]
Hrvatska
Indija[2]
Irak: u službi iračke vojske i policije.[2]
Iran[2]
Izrael:[2] oružje uzeto arapskim vojskama tokom arapsko-izraelskih sukoba i ratova.
Jemen[2]
Jordan[1]
Južni Sudan[1]
Kambodža[2]
Kamerun[1]
Katar[2]
Kazahstan[2]
Kina: Norinco je proizvodio kinesku kopiju pod nazivom Type 56.[1]
Kirgistan[1]
Komori[2]
Kuba[2]
Kuvajt[1]
Laos[2]- Laos[2]
Lesoto[2]
Libanon[1]
Liberija[2]
Libija:[2] AKM su tokom građanskog rata u Libiji 2011. koristili libijska vojska i pobunjenici.
Litvanija[2]
Madagaskar[2]
Mađarska:[2] tvrtka FÉG je proizvodila domaću kopiju AKM-a pod nazivom AK-63. Puška ima fiksni drveni ili plastični kundak dok je model AK-63D sa sklopivim metalnim kundakom.
Makedonija[2]
Mali:[2] oružane i obavještajne snage Malija.
Maroko[2]
Moldavija[2]
Mongolija[2]
Mozambik[2]
Namibija[1]
Nigerija[1]
Oman: neke puške su oduzete pobunjenicima Dhofari.
Pakistan: Type 56.[2]
Palestina[1]
Panama[1]
Peru[2]
Poljska: lokalna proizvodnja AKM-a koji je zamijenjen početkom 1980-ih.[3][11]
Republika Kongo
Ruanda[2]
Rumunija: lokalna proizvodnja AKM-a pod nazivom PM md. 65.[2][3]
Rusija:[2] u većini ruskih vojnih jedinica AKM je zamijenjen s AK-74 ali je još uvijek u ograničenoj vojnoj i policijskoj upotrebi. Koristi se u urbanim dijelovima zemlje zbog mogućnosti prodiranja teškog oklopa.
Saudijska Arabija[12]
Sejšeli[2]
Sirija: sirijske oružane snage[2] te pobunjenička Slobodna sirijska vojska.[13]
Sijera Leone[2]
Sjeverna Koreja: Type 68.[2]
Slovenija[2]
Somalija[2]
Srbija[2]
Sudan[2]
Surinam[2]
Šri Lanka[1]
Tadžikistan[2]
Tanzanija[2]
Togo[2]
Turkmenistan[2]
Turska[2]
Uganda[1]
UAE[2]
Ukrajina:[2] AKM je u ograničenoj upotrebi a u većini ukrajinskih vojnih jedinica je zamijenjen s AK-74 i domaćom puškom Vepr bullpop dizajna.
Uzbekistan[2]
Vijetnam:[2] standardna puška pješadije vijetnamske vojske.
Zambija[2]
Zapadna Sahara[2]
Zimbabve[2]
Zelenortska Ostrva[2]
Reference
uredi- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q Rottman, Gordon (2011). The AK-47 Kalashnikov series assault rifles. Great Britain: Osprey Publishing. ISBN 978-1-84908-461-1.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu Jones, Richard D. Jane's Infantry Weapons 2009/2010. Jane's Information Group; 35 edition (January 27, 2009). ISBN 978-0-7106-2869-5.
- ^ a b c Personal infantry weapons: old weapons or new hardware in the coming decades ?
- ^ Gander, Terry J.; Hogg, Ian V. Jane's Infantry Weapons 1995/1996. Jane's Information Group; 21 edition (May 1995). ISBN 978-0-7106-1241-0.
- ^ Maadi Company for Engineering Industries (Factory 54) Special Weapons Facilities - Egypt
- ^ Maadi Company for Engineering Industries (Factory 54)
- ^ Exhibits Page 16
- ^ "Egyptian Rifles". Arhivirano s originala, 7. 2. 2009. Pristupljeno 7. 2. 2009.
- ^ Smallarmssurvey.org[mrtav link]
- ^ "Puolustusvoimat: Kalustoesittely". Arhivirano s originala, 14. 9. 2009. Pristupljeno 17. 1. 2014.
- ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka
<ref>; nije naveden tekst za reference s imenomAKM - ^ "Defenseimagery.mil". Arhivirano s originala, 15. 12. 2010. Pristupljeno 17. 1. 2014.
- ^ Tea, cigarettes, and Kalashnikovs: Welcome to Syria
