1989.

godina
(Preusmjereno sa 1989)
Godine:

◄◄ | | 1985. | 1986. | 1987. | 1988. | 1989. | 1990. | 1991. | 1992. | 1993. |  | ►►

Decenije:

| 1950-e | 1960-e | 1970-e | 1980-e | 1990-e | 2000-e | 2010-e |

Vijekovi:

| 19. vijek | 20. vijek | 21. vijek |

1989. (MCMLXXXIX) je bila prekretnica u političkoj historiji sa "Revolucijama 1989." koje su okončale komunizam u istočnom bloku Evrope, počevši od Poljske i Mađarske, sa eksperimentima u podjeli vlasti koji su došli do vrhunca otvaranjem Berlinskog zida u novembru, Baršunasta revolucija u Čehoslovačkoj i rušenje komunističke diktature u Rumuniji u decembru; pokret je okončan u decembru 1991. raspadom Sovjetskog Saveza. Revolucije protiv komunističkih vlada u Istočnoj Evropi uglavnom su uspjele, ali je ove godine kineska vlada ugušila proteste na Trgu Tjenanmen 1989. u Pekingu.

Slijeva, u smjeru kazaljke na satu: potres pogađa područje zaljeva San Franciska, ubivši 63 osobe; podnese se prijedlog dokumenta za World Wide Web ; naftni tanker Exxon Valdez se nasukao u zalivu Prince William Sound na Aljasci, uzrokujući veliko izlijevanje nafte; pad Berlinskog zida započinje propast komunizma u istočnoj Evropi i najavljuje ponovno ujedinjenje Nemačke ; Sjedinjene Države napadaju Panamu da svrgnu Manuela Norijegu ; Baltički put je doveo do nezavisnosti baltičkih država Estonije, Letonije i Litvanije od Sovjetskog Saveza; tribine Hillsborough stadiona u Sheffieldu, Yorkshire, gdje se dogodila katastrofa Hillsborough; studenti demonstriraju na trgu Tiananmen u Pekingu; mnogi su ubijeni od strane snaga kineske komunističke partije.
1989. u drugim kalendarima
Gregorijanski kalendar1989
MCMLXXXIX
Ab Urbe condita2742
Asirski kalendar6739
Bahá'í kalendar145–146
Bengalski kalendar1396
Berberski kalendar2939
Budistički kalendar2533
Burmanski kalendar1351
Bizantijski kalendar7497–7498
Kineski kalendar戊辰(Zemljani Zmaj)
4685 ili 4625
    — do —
己巳年 (Zemljani Zmija)
4686 ili 4626
Koptski kalendar1705–1706
Diskordijanski kalendar3155
Etiopijski kalendar1981–1982
Hebrejski kalendar5749–5750
Hinduski kalendari
 - Vikram Samvat2045–2046
 - Šaka Samvat1911–1912
 - Kali Juga5090–5091
Holocenski kalendar11989
Igbo kalendar989–990
Iranski kalendar1367–1368
Islamski kalendar1409–1410
Džuče kalendar78
Julijanski kalendarGregorijanski minus 13 dana
Korejski kalendar4322
Minguo kalendarTajvan 78
民國78年
Tajlandski solarni kalendar2532
Unixovo vrijeme599616000–631151999

Bila je to godina prvih brazilskih predsjedničkih izbora u 29 godina, od kraja vojne vlade 1985. godine koja je vladala zemljom više od dvadeset godina, i označila završnu tačku procesa redemokratizacije. F. W. de Klerk je izabran za državnog predsjednika Južne Afrike, a njegov režim je postepeno razbio sistem aparthejda u narednih pet godina, što je kulminiralo izborima 1994. koji su doveli lidera Afričkog nacionalnog kongresa Nelsona Mandelu na vlast. Prvi komercijalni provajderi Internet usluga pojavili su se ove godine,[1][2] kao i prvi pisani prijedlog za World Wide Web i prve internetske veze Novog Zelanda, Japana i Australije. Prve bebe rođene nakon preimplantacijske genetske dijagnoze začete su krajem 1989. godine.[3]

Događaji

uredi
  • Nakon ostavke vlade Branka Mikulića, novi predsjednik Saveznog izvršnog vijeća, Ante Marković, iznosi svoj ekonomski program: “Program u središtu mora imati čovjeka, njegova prava, njegovu motivaciju. Mora se temeljiti na maksimalnom razvoju sloboda i demokracije, na pluralizmu interesa, pa i političkom pluralizmu, ali i na jedinstvu koje proizlazi iz zajedništva naših naroda i narodnosti”.
  • Odnos dinar-marka je sedam prema jedan.
  • U Zagrebu osnovano Udruženje za jugoslavensku demokratsku inicijativu (UJDI), a nakon toga i druge političke stranke.
  • Konferencija nesvrstanih u Beogradu.

Januar

uredi

Februar

uredi
 
The Exxon Valdez

April

uredi
  • 4. aprilRichard M. Daley izabran kao gradonačelnik Chicagoa
  • 7. april – Sovjetska podmornica Komsomolec potonula u Barencovom moru - 41 mrtvih
  • 9. april – Masakar Gruzijske Armije nad demonstratorima Crvene Armije na centralom trgu Tbilisija u toku mirovnog relija; 20 civila ubijeno (većinom mlade žene), veliki broj povrijeđenih. Smatra se da je sovjetska vojska koristila otrovni gas.[4]
  • 15. aprilTragedija Hillsborough, jedna od najvećih tragedija evropskog fudbala
  • 19. april – Eksplodirao top na američkom vojnom brodu USS Iowa (BB-61) - 47 mrtvih
  • 20. aprilNATO debatira moderniziranje raketa kratkog dometa; iako su SAD i Velika Britanije za taj poduhvat, zapadnonjemački kancelar Helmut Kohl dobija suglasnost ostalih i poništava odluku
  • 21. april – Studenti u Pekingu, Shanghaiu, Xianu i Nanjingu počinju štrajk.

August

uredi

Septembar

uredi

Oktobar

uredi

Novembar

uredi
  • 9. novembar – Istočnonjemačke vlasti ukinule zabranu prelaska iz istočnog u zapadni dio Njemačke i isto veče hiljade građana okupilo se i otpočelo rušenje Berlinskog zida.
  • 17. novembar – U eksploziji u rudniku uglja u Aleksincu (Srbija), poginula 92 rudara.
  • 22. novembar – U Bejrutu ubijen predsjednik Libana Rene Moawad dok je prolazio kroz grad u svečanoj povorci povodom Dana nezavisnosti. U bombaškom napadu poginulo još 16 osoba.
  • 24. novembar – Pod pritiskom masovnih demonstracija u Pragu kompletno rukovodstvo Komunističke partije Čehoslovačke podnijelo ostavke, uključujući generalnog sekretara Miloša Jakeša. Na mjesto generalnog sekretara partije došao Karol Urbanek.
  • 28. novembar – Indijski premijer Radživ Gandi dao ostavku poslije poraza na izborima.

Decembar

uredi

1989. u temama

uredi

Rođeni

uredi

Umrli

uredi

Reference

uredi
  1. ^ "Company History". Sublime IP. Arhivirano s originala, 10. 8. 2014. Pristupljeno 19. 8. 2014.
  2. ^ "Wired 7.08: Harmonic Convergence". Wired. Archive.wired.com. 4. 1. 2009. Arhivirano s originala, 21. 4. 2014. Pristupljeno 19. 8. 2014.
  3. ^ "Genetic Defect Screened Out; Healthy Twins Born". LA Times. Arhivirano s originala, 7. 3. 2016. Pristupljeno 14. 11. 2015.
  4. ^ "Arhivirana kopija". Arhivirano s originala, 10. 12. 2006. Pristupljeno 7. 12. 2005.CS1 održavanje: arhivirana kopija u naslovu (link)
  5. ^ "Arhivirana kopija". Arhivirano s originala, 9. 6. 2007. Pristupljeno 7. 12. 2005.CS1 održavanje: arhivirana kopija u naslovu (link)