Bejrut
Bejrut (arapski: بيروت izgovor: Bairūt) je glavni i najveći grad Libana, koji leži na samoj obali Mediterana, u pravcu sjever-jug. Grad je istovrmeno najznačajnija morska luka i važan privredni centar Libanona. Sa svoja 22 univerziteta i visoke škole Bejrut je i glavni univerzitetski i kulturni centar u regiji, a ponovo i važan finansijski centar Bliskog istoka, gdje je tokom 1950-ih i 1960-ih slovio kao "Pariz Orijenta". Tokom Libanskog rata (1975-1990), grad je bio porušen i podijeljen na istočni i zapadni, tj. kršćanski i muslimanski dio.
| Bejrut (بيروت) | |
| Grad | |
 Bejrut
| |
| Država |  Liban
|
|---|---|
| Pokrajina | Bejrut |
| Koordinate | 33°53′13″N 35°30′47″E / 33.88694°N 35.51306°E |
| Površina | 19,8 km2 |
| - Urbana zona | 67 km2 |
| Stanovništvo | 361,366 (2014) |
| - Urbana zona | 2,200,000 |
| Vremenska zona | UTC+02:00 |
| Pozivni broj | +961 (01) |
  | |
| Veb-sajt: beirut.gov.lb | |
Stanovništvo
urediBaš kao i u slučaju njegovog bosanskog brata blizanca, grada Sarajeva, s kojim Bejrut dijeli sličnu sudbinu, baš kao i Bosna i Hercegovina sa Libanonom, ni za Bejrut se danas ne može pouzdano reći koliko ima stanovnika, s obzirom na to da je posljednji popis stanovnika izvršen prije nekoliko desetljeća. Pretpostavlja se da je broj stanovnika 1991. iznosio oko 1,5 miliona, a 2001. blizu 2,1 miliona stanovnika.
Bejrut se kao i Sarajevo može podičiti veoma raznovrsnom konfesionalnom slikom, koja od grada čini zanimljiv i šaren mozaik vjera. U gradu žive pripadnici nekoliko najvećih svjetskih vjera: muslimani (suniti i šiiti), kršćani (maroniti, grčki pravoslavci, armenski pravoslavci, armenski katolici, rimokatolici i protestanti) te Druzi. Većina Jevreja napustila je Bejrut 1975. godine. Neki izvori tvrde da u gradu živi oko 52% kršćana, od toga 30% frankofilskih Maronita, iza kojih slijede grčki pravoslavci sa 16%. 48% stanovnika Bejruta su muslimani, a od toga 27% šiiti. Ipak, ovo su tek neprovjereni podaci, koje na licu mjesta pobija lagana dominacija libanonskih sunita, koji su vidljivi u velikom dijelu javnog života grada.
Historija
uredi
Najstarije spominjanje Bejruta datira iz sredine 2. milenija p. n. e. Grad je već za vrijeme Feničana važan centar, a kao polis (grad-država) Bejrut se javlja pod antičkim imenom Be'erot(bos. "Česma").
Rimska vladavina je otpočela 64. p. n. e. Grad je u ovo vrijeme imao status kolonije i zvao se Berytus, a bio je zanimljiv po tome, što je davao velike pravnike tog vremena. Ovdje su, na primjer, rođeni Aemilius Papinianus i Domitius Ulpianus.
Godine 551. veliki zemljotres je potpuno porušio nekad blještavi grad na obali Mediterana, a veliki valovi i razorna snaga mora dovršili su ostalo.
U svom pohodu obalom istočnog Mediterana porušeni Bejrut 635. godine zauzimaju Arapi, koji ga drže do današnjih dana. Oni su mu dali ime Bayrut (bos. Bejrut), koje i danas nosi. Grad je ponovo obnovljen, a s prvim tragovima civilizacije na ulice se vratila i trgovina. Između 1110. i 1291. grad su držali Križari. Nakon oslobođenja od strane Arapa grad su uglavnom držali Druzi, čak i kad Bejrut od 1516. pripada Osmanskom carstvu. 1888. Bejrut postaje sirijski vilajet, koji se sastojao od sandžaka Latakija, Tripolis, Bejrut, Akkon i Bekaja.
Nakon raspada Osmanskog carstva poslije Prvog svjetskog rata Bejrut je potpao pod mandat Saveza naroda Francuskoj. Pošto je Libanon poslije Drugog svjetskog rata uspio izboriti svoju nezavisnost, Bejrut je postao glavni grad zemlje. Veoma liberalna politika slobodne trgovine prvih desetljeća nakon Drugog svjetskog rata bila je veoma atraktivna za strane investitore i banke, koji su u roku kratkog vremena od Bejruta stvorili veliki finansijski centar u tom dijelu svijeta. Paralelno sa ekonomskim životom cvjetao je i kulturni život, praćen brojnim teatrima, kabareima, kockarnicama i noćnim životom, tako da je Bejrut dobio ime "Pariz Orijenta".
Za vrijeme Libanskog rata (1975-1990) grad je bio podijeljen na dva dijela i sastojao se od muslimanskog zapadnog i kršćanskog istočnog dijela. Jula 1982. Izrael je brutalnom akcijom upao u grad, bombardirajući nemilice zapadni, muslimanski dio grada preko deset sedmica, nakon čega u Bejrutu nije bilo niti jedne cijele zgrade. Oktobra 1990. službeno je završen građanski rat, čime službeno počinje naporno vrijeme obnove, praćeno političkim i nacionalnim trzavicama.
Poznate ličnosti
uredi- Bachir Gemayel, libanski predsjednik
- Nicolas Hayek, poduzetnik (Swatch), fizičar i matematičar
- Elias Khoury, libanski književnik
- Gazebo, italijanski muzičar
- Hassan Nasrallah, vođa Oslobodilačkog pokreta "Hisbollah"
- Keanu Reeves, kanadski glumac
- Suleman Taufiq, sirijski književnik
- Gabriel Yared, libanski kompozitor
