Lejla Mammadbegova
Lejla Alasgar gizi Mammadbegova[1] (17. septembar 1909 – 4. juli 1989), bila je prva azerbejdžanska pilotkinja.[2] Bila je i prva žena pilot Zakavkazja, Južne Evrope i Jugozapadne Azije.[3]
Lejla Mammadbegova | |
|---|---|
.jpg) | |
| Rođenje | Leyla Ələsgər qızı Məmmədbəyova 17. septembar 1909. |
| Smrt | 4. juli 1989 (79 godina) |
| Zanimanje | Pilotkinja |
Karijera uredi
Njen otac Alasgar Zejnalov bio je rođak jednog od azerbejdžanskih prvih filmskih glumaca, Husejna Arablinskog.[1] Njena porodica je bila orijentisana na umjetnost, a kao tinejdžerka je naučila da svira klavir i tar. Sa 14 godina udala se za bivšeg zemljoposjednika Bahrama Mammadbegova iz Kurdahanija, koji je kasnije postao šef Banke profesionalnih sindikata u Bakuu.[1]
Školovana je za profesionalnog pilota u Aeroklubu u Bakuu, prvi let je izvela 1931. Nastavila je školovanje u školi avijatičara u Moskvi 1932. Dana 17. marta 1933. postala je druga žena padobranac u Sovjetskom Savezu (poslije Nine Kamneve) nakon što je skočila iz aviona Polikarpov Po-2 na moskovskom aerodromu Tušino. Godine 1934. pobijedila je na takmičenju u skoku padobranom među predstavnicima naroda Južnog Kavkaza. Do 1941. godine bila je vođa eskadrile Crvene armije.[2]
Karijeru je nastavila kao pilot i instruktor u aeroklubu Baku. Nije joj dozvoljeno da se bori u Drugom svjetskom ratu jer je u to vrijeme odgajala četvero djece (ukupno šestoro). Uprkos tome što se Baku Airclub zatvorio zbog ratnih uslova, Mammadbegova je uspjela pokrenuti vlastite kurseve za jedriličarstvo i padobrance, gdje je obučila stotine borbenih pilota i oko 4.000 padobranaca. Dvojica njenih učenika su kasnije postali Heroji Sovjetskog Saveza. Svoj posljednji let izvela je 1949. i radila je kao potpredsjednica ogranka DOSAAF-a u Bakuu do 1961.[2]
Stariji sin Firudin borio se u Drugom svjetskom ratu, a njen mlađi sin Hanlar učestvovao je u Prvom ratu u Gorskom Karabahu, obojica kao borbeni piloti.
Postala je živa ikona još u svojim dvadesetim godinama. Njena hrabrost i umijeće slavljene su kroz medije i umjetnost. Njen lik inspirisao je književna djela Mihajla Mušfiga (Afšan, 1933. i Šojla, 1934.) i Samada Vurguna (Lejla, 1935.), kao i film Ismat. U potonjem, pojavila se kao kaskaderka, nastupajući u scenama operacija aviona.[1] Godine 1995. Azerbejdžanski telefilm objavio je dokumentarac o životu i karijeri Mammadbegove pod naslovom Lejla u režiji Nazima Rza Israfiloglua.[4]
Reference uredi
- ^ a b c d Conquering the Skies. Baku Magazine, #2 (22), March–April 2011; p. 72.
- ^ a b c (in Russian) The Proprietress of the Sky Arhivirano 28. 9. 2007. na Wayback Machine by I.Gadirova. Nash Vek. 7 May 2004. Retrieved 6 June 2007
- ^ The Living Age... by Eliakim Littell and Robert S. Littell. Making of America Project. Littell, Son & Company, 1934; str. 226-27
- ^ (in Azerbaijani) AzTV / Our Films: Leyla Arhivirano 9. 6. 2007. na Wayback Machine