5. januar

5. januar / siječanj (5. 1) jest 5. dan godine po gregorijanskom kalendaru. Do kraja godine ima još 360 dana (361 u prijestupnoj godini).

Događaji

• 1066 – Edvard Ispovjednik umro bez poroda, što je izazvalo krizu u pogledu nasljeđivanja prijestolja, koja je na kraju dovela do normanskog osvajanja Engleske.
• 1554 – Izbio veliki požar u Eindhovenu.
• 1757 – Luj XV preživio pokušaj atentata od strane Robert-Françoisa Damiensa, koji je postao posljednja osoba u Francuskoj pogubljena vučenjem konjem i raščetvoravanjem, tradicionalnom i okrutnom kaznom primjenjivanom za regicid.
• 1895 – Afera Dreyfus: francuskom oficiru Alfredu Dreyfusu oduzet čin i izrečena kazna doživotne robije na Đavoljem ostrvu.
• 1896 – Austrijske novine izvijestile da je Wilhelm Conrad Röntgen otkrio novi tip elektromagnetnog zračenja, kasnije nazvan X-zrake.
• 1908 – Potpisan Dardanelski mir između Osmanlijskog Carstva i Velike Britanije kojim je okončan Anglo-turski rat.
• 1909 – Kolumbija priznala nezavisnost Paname.
• 1913 – Prvi balkanski rat: tokom bitke kod Lemnosa grčki admiral Pavlos Kountouriotis prisilio osmanlijsku flotu na povlačenje u njenu bazu u Dardanelima, odakle više nije izašla do kraja rata.
• 1919 – Osnovana Njemačka radnička partija, koja će kasnije prerasti u Nacionalsocijalističku njemačku radničku partiju (NSDAP).
• 1925 – Nellie Tayloe Ross iz Wyominga postala prva žena guverner neke američke savezne države.
• 1933 – Počela izgradnja mosta "Golden Gate" u San Francisku.
• 1957 – U govoru u Kongresu američki predsjednik Dwight Eisenhower objavio ustanovljavanje onoga što će postati poznato kao Eisenhowerova doktrina.
• 1968 – Alexander Dubček dolazi na vlast; početak Praškog proljeća.
• 1972 – Američki predsjednik Richard Nixon naredio razvoj programa svemirskih šatlova.
• 1974 – Izmjerena najviša temperatura na Antarktiku ikad: +15 °C.
• 1976 – Crveni Kmeri proglasili ustav Demokratske Kampućije.
• 2005 – Michael E. Brown, Chad Trujillo i David L. Rabinowitz otkrili Eridu, najveću poznatu patuljastu planetu u Sunčevom sistemu, koristeći snimke prvobitno snimljene 21. oktobra 2003. u opservatoriji Mount Palomar.
• 2016 – Kuvajt povlači ambasadora iz Irana zbog napada na diplomatsko predstavništvo Saudijske Arabije.
• 2020 – Održana 77. dodjela "Zlatnog globusa".

Rođeni

13. vijek

• 1209 – Richard Kornvolski, car Svetog rimskog carstva

16. vijek

• 1548 – Francisco Suárez, španski teolog i filozof
• 1592 – Šah Džahan, mogulski car

17. vijek

• 1614 – Nadvojvoda Leopold Wilhelm od Austrije, bio je više puta biskup, guverner od španske Holandije i zapovjednik.
• 1640 – Paolo Lorenzani, italijanski kompozitor

18. vijek

• 1762 – Constanze Mozart (r. Weber), supruga Wolfganga Amadeusa Mozarta

19. vijek

• 1835 – Richard Faltin, finski kompozitor, muzički pedagog i sakupljač finskih narodnih pjesama
• 1846 – Rudolf Christoph Eucken, njemački filozof
• 1855 – King C. Gillette, američki biznismen, osnivač kompanije Gillette
• 1874 – Joseph Erlanger, američki fiziolog, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1944.
• 1876 – Konrad Adenauer, njemački političar i državnik
• 1900 – Yves Tanguy, francuski slikar, predstavnik nadrealizma

20. vijek

• 1909 – Stephen Cole Kleene, američki matematičar
• 1917 – Jane Wyman, američka glumica
• 1920 – Arturo Benedetti Michelangeli, italijanski pijanist
• 1921
  • Friedrich Dürrenmatt, švicarski pisac
  • Jean, veliki vojvoda Luksemburga
• 1928
  • Zulfikar Ali Bhutto, pakistanski političar i državnik
  • Walter Mondale, američki političar, 42. potpredsjednik SAD-a
• 1931
  • Alfred Brendel, austrijski pijanist i književnik
  • Robert Duvall, američki glumac
• 1932 – Umberto Eco, italijanski književnik i semiotičar
• 1935
  • Forough Farrokhzad, iranska književnica i režiserka
  • Bizjagin Dašgaj, mongolski skijaš-trkač i biatlonac
• 1938 – Juan Carlos, španski kralj
• 1942 – Maurizio Pollini, italijanski pijanist i dirigent
• 1946 – Diane Keaton, američka glumica, režiserka, filmska producentica i scenaristica
• 1952
  • Nermin Tulić, bosanskohercegovački glumac
  • Uli Hoeneß, njemački nogometaš i nogometni funkcioner
• 1954 – Pamela Sue Martin, američka glumica
• 1963 – Song Wenbin, kineski olimpijski biatlonac.
• 1964 – Salko Obhođaš, bh. političar
• 1968 – DJ BoBo, švicarski DJ i muzičar
• 1969
  • Marilyn Manson, američki muzičar i pjevač
  • Petra Behle, bivša njemačka biatlonka
• 1972
  • Sakis Rouvas, grčki pjevač, tekstopisac, producent i glumac
  • Sasha, njemački pop-pjevač
• 1974 – Daisy Bates, britanska glumica
• 1982
  • Janica Kostelić, hrvatska alpska skijašica, jedna od najtrofejnijih skijašica u historiji
  • Vadims Vasiļevskis, latvijski bacač koplja
• 1985 – Fabienne Suter, švicarska alpska skijašica
• 1994 – Jonquel Jones, bahamsko-bosanskohercegovačka košarkašica
• 1996 – Dinara Alimbekava, bjeloruska biatlonka

Umrli

• 842 – El-Mu'tesim, 8. abasidski halifa
• 1524 – Marko Marulić, hrvatski književnik
• 1589 – Katarina Medici, supruga francuskog kralja Henrika II
• 1713 – Jean Chardin, francuski istraživač
• 1740 – Antonio Lotti, italijanski kompozitor
• 1762 – Elizabeta, carica Rusije
• 1796 – Samuel Huntington, američki pravnik i političar
• 1858 – Josef Radetzky, češki plemić i austrijski feldmaršal
• 1887 – Jakov Baltić, bosanski franjevac i ljetopisac
• 1910 – Léon Walras, francuski ekonomist
• 1933 – Calvin Coolidge, američki političar, 30. predsjednik SAD-a
• 1941 – Amy Johnson, engleska avijatičarka
• 1943 – George Washington Carver, američki botaničar i izumitelj
• 1970 – Max Born, njemački fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1954.
• 1976 – John A. Costello, irski političar, 3. premijer Irske
• 1981 – Harold Urey, američki hemičar, dobitnik Nobelove nagrade za hemiju 1934.
• 1988 – "Pistol Pete" Maravich, američki košarkaš
• 1990 – Arthur Kennedy, američki glumac
• 1991 – Vasko Popa, jugoslavenski i srpski pjesnik
• 1998 – Sony Bono, američki pjevač, tekstopisac, producent, glumac i političar
• 2014 – Eusébio, mozambičko-portugalski nogometaš

Praznici

• Na ovaj datum nema međunarodnih praznika

Vanjski linkovi

• Na današnji dan (5. januar), BBC.co.uk (en)
• Na današnji dan (5. januar), nytimes.com (en)