Wikipedia:Istaknuti članci/Prijašnji članci
Dosadašnji članci
urediFojnica je grad i središte istoimene općine u centralnom dijelu Bosne i Hercegovine. Administrativno pripada Srednjobosanskom kantonu. Nalazi se u centralnom dijelu Bosne i Hercegovine, oko 50 km zapadno od Sarajeva i 587 m iznad nivoa mora. Površina općine iznosi 308 km2. Graniči sa slijedećim općinama: Gornji Vakuf, Novi Travnik, Vitez, Busovača, Kiseljak, Kreševo i Konjic. Veliki dio površine općine Fojnica zauzimaju visoravni, pašnjaci i polja, i to 46% u odnosu na ukupnu površinu općine, a od toga 10% polja, 20% visoravni i 16% pašnjaci. Područje cijele općine bogato je vodenim resursima. Rijeke su tokom čitave godine bogate ribom i neki od riječnih tokova imaju kapacitet za proizvodnju električne energije, te izgradnju hidrocentrala.
Novembar 2005 Bosanska arhitektura
uredi
Bosanska arhitektura
Arhitektura u Bosni i Hercegovini, u svojoj specifičnosti kao posebna bosanska arhitektura, uglavnom je nastala uticajem četiri osnovna razvojna perioda u kojem su političke i društvene promjene uticale na stvaranje i razvoj specifičnih kulturnih i arhitektonskih navika njenog stanovništva. Svaki period je autentično uticao na cjelokupnu sliku bosanske arhitekture i doprinjeo do razvoja kulturne raznovrsnosti i specifičnog arhitektonskog izraza u zemlji.
Suština je u tome što bosanski čovjek ima svoj stil. On stvara svoje vlastite objekte, prostor i grad prema sebi i u ljudskim proporcijama. On nije mističan nego realista što je i izvor realistične arhitekture, koja je u isto vrijeme udobna, pokorna i demokratična... (Dušan Grabrijan) Pročitajte višeOktobar 2005 Genocid u Srebrenici
urediGenocid u Srebrenici
Genocid u Srebrenici se dogodio jula 1995. godine i podrazumijeva masovna ubistva velikog broja Bošnjaka muškaraca i dječaka, u rasponu od maloljetnika do staraca. Genocid se dogodio u regionu Srebrenice, a izvele su ga Vojska Republike Srpske pod komandom generala Ratka Mladića uključujući i paravojne formacije "Škorpioni", pod kontrolom Ministarstva unutrašnjih poslova iz Srbije. Događaj se smatra jednim od najvećih masakara u Evropi od Drugog svjetskog rata, u kojem je ubijeno oko 8,000 ljudi. Masakr se generalno smatra jednim od najužasnijih događaja u savremenoj evropskoj historiji.
Pročitajte višeSeptembar 2005 Skender Kulenović
urediSkender Kulenović
Skender Kulenović je rođen 2. septembra 1910. godine u Bosanskom Petrovcu, gdje je završio osnovnu školu, a potom, nakon naglog osiromašenja porodice (agrarna reforma), prelazi u majčino rodno mjesto Travnik. Tu je kao vanjski učenik završio Jezuitsku gimnaziju. Već u trećem razredu gimnazije javio se sa prvim književnim radom, zbirkom soneta "Ocvale primule". Zatim je studirao pravo na Zagrebačkom univerzitetu.
Sarađuje u brojnim listovima i časopisima, a 1937. sa Hasanom Kikićem i Safetom Krupićem pokreće u Zagrebu muslimanski časopis Putokaz. Godine 1941. stupa u prvi partizanski odred Bosanske krajine. Kulenović u ratu piše poeme, uređuje listove (Bosanski udarnik, Glas, Oslobođenje). Odmah poslije rata je direktor drame Narodnog pozorišta u Sarajevu. Uređuje Pregled, Književne Novine i Novu misao. Jedno vrijeme je dramaturg Narodnog pozorišta u Mostaru, urednik u beogradskoj Prosveti. Umro je 25. januara 1978. godine. Pisao pjesme i poeme, komedije, eseje, kritike, putopise, crtice, priče te romane.
Pročitajte višeAugust 2005 Alexander Graham Bell
uredi
Alexander Graham Bell
Venera
Venera je druga po udaljenosti planeta od Sunca. Venera je udaljena 0.72 AU ili 108,200,000 km od Sunca, ima prečnik 12.103,60 km i masu 4.869×1024 kg. Venera je treće tijelo po sjajnosti na nebu, poslije Sunca i Mjeseca.
Venera je dobila ime prema rimskoj boginji ljepote. Grci su je zvali Afrodita, te Eozfor (Eosphorus) za jutarnju pojavu i Hesper (Hesperus) za večernju. U našim krajevima poznata je i pod imenom zvijezda Danica ili jutarnja zvijezda, jer je vidljiva prije izlaska Sunca na istočnom nebu i odmah nakon zalaska Sunca na zapadnom nebu... Pročitajte višeFerhadija džamija
Ferhat-pašina ili bolje znana kao Ferhadija džamija je bila centralni objekat u Banjaluci. Izgrađena je 1579. godine u klasičnom otomanskom stilu i predstavlja jedno od najuspješnijih arhitektonskih ostvarenja bosanske arhitekture 16. vijeka. Njen arhitekta je nepoznat ali je poznato da je bio učenik otomanskog arhitekte Mimara Sinana. Izgradnju džamije je finansirao Ferhat-paša Sokolović bosanski sandžak beg. U kompleksu Ferhadije su se također nalazila i 3 turbeta: Ferhat-paše, njegove unuke Safikadune i njegovih barjaktara, željezna i kamena ograda sa česmom na ćošku, šadrvan i staro mezarje u bašti. Kasnije je kopleks dopunjen sa sahat-kulom izgrađenom nedaleko od Ferhadije. Džamija je bila 18m široka, 14m dugačka a vrh kupole je bio 18m visok. Munara je bila 43m visoka. Ferhadija je uvrštena u kulturnu baštinu Bosne i Hercegovine 1950 godine a kasnije je bila uvrštena na listi spomenika svjetske baštine pri UNESCO-u.... Pročitajte više
April 2005: Džingis Kan
uredi
Džingis kan
Džingis kan (1162-1227), (ime je katkad pisano Čingiz ili Čingis; pravim imenom Temudžin), mongolski osvajač, utemeljitelj najvećega kopnenoga carstva u historiji. Sin poglavice maloga mongolskoga plemena, Temudžin je naslijedio titulu u 13. godini nakon što su mu pripadnici jednoga neprijateljskog plemena otrovali oca. Podaci o ranom razdoblju Temudžinova života potječu iz "Tajne povijesti Mongola", mongolskoga epa napisanoga oko 1250. Po tome izvoru, problematične vjerodostojnosti, no jedinom povijesnom vrelu na raspolaganju, članovi plemena su izabrali novoga poglavicu, a Temudžin i njegova majka su nastavili živjeti unutar plemenske zajednice, ali na marginama, jedva preživljavajući skupljanjem gomoljika i čuvanjem stoke. Po drugim je legendama Temudžin pao u ropstvo susjednoga plemena, no to je manje izgledno... Pročitajte više
Mart 2005: Johann Sebastian Bach
uredi
Mladi Bach
Johann Sebastian Bach (21. mart 1685. - 28. jul 1750.) je bio njemački skladatelj i orguljaš iz baroknog razdoblja, i općenito se smatra jednim od najvećih skladatelja svih vremena. Njegova djela, zapažena po intelektualnoj dubini, tehničkoj zahtjevnosti i umjetničkoj ljepoti, su bila nadahnuće gotovo svim skladateljima evropske tradicije, od Mozarta do Shoenberga. J. S. Bach je rođen u Eisenaku u Njemačkoj, 1685. godine, a umro je 1750. godine u 65. godini života. Njegov otac, Johann Ambrosius Bach, je bio gradski svirač u Eisenaku, posao koji je zahtijevao da priređuje sve necrkvene muzičke događaje u gradu i da, po zahtjevu crkvenog orguljaša, učestvuje u crkvenoj muzici. Članovi njegove bliže rodbine su također imali muzičke poslove, poput crkvenih orguljaša i skladitelja. U doba kad se smatralo da bi sin morao pomoći svome ocu u radu, možemo pretpostaviti da je J. S. Bach počeo da imitira muziku i svira razne instrumente kad je bio vrlo mlad... Pročitajte više
Februar 2005: William Shakespeare
uredi
William Shakespeare
Gotovo ni o jednom drugom piscu ne zna se tako malo kao o Williamu Shakespeareu. Ličnost pisca, čija su djela poznata cijelom obrazovanom svijetu još uvijek je zagonetka. William Shakespeare rodio se u gradiću Stratford-on-Avon 1564. godine, u grofoviji Warwickshire (u isto vrijeme kada je u Rimu umro Michelangelo), kao treće i najstarije muško dijete od osmero djece. Kršten je 26. aprila 1564. godine, pa se smatra da je rođen 23. aprila 1564. godine. Otac mu je bio John Shakespeare, ugledan i imućan građanin, trgovac-zanatlija, član Općinskog vijeća. O njegovom dobrom imovinskom statusu govori i podatak da je 1596. godine John Shakespeare mogao platiti da on i njegovo potomstvo upotrebljava obiteljski grb koji prikazuje sokola i koplje te ima francuski natpis: Non sans droit (Ne bez prava)... Pročitajte više
Januar 2005: Velika Srbija
uredi
Velika Srbija, je popularno ime za srpski nacionalistički politički projekt nastao u 19. stoljeću. Pojam velike Srbije (iako ne pod tim imenom) se javlja u vrijeme i nakon prvoga srpskoga ustanka 1804.. Esencijalno, uobičajeni program nacionalne integracije i stvaranje nacionalne države u maksimalnim granicama je pojava ranoga 19. stoljeća i nije nikakva rijetkost među evropskim narodima koji su nacionalno buđenje doživjeli u razdoblju tokom i poslije Francuske revolucije i Napoleonskih ratova.
Prvi formulator srpskoga nacionalnoga projekta (iako u maglovitom obliku) bijaše srpski prosvjetiteljski pisac i jezički reformator Dositej Obradović. Geopolitički dio srpske nacionalne ideologije koji se temelji na problematičnim interpretacijama kulture i povijesnoga nasljeđa je radikalizirao najznačajniji srpski jezični i kulturni reformator Vuk Karadžić. Njegov jezični pansrbizam se može svesti na jednostavnu tvrdnju: svi izvorni govornici bilo kojega dijelekta štokavskoga narječje su etnički Srbi, tj. štokavsko narječje je per se nacionalno srpsko... Pročitajte više
Decembar 2004: Gimnastika
urediGimnastika, čije ime potiče od stare Grčke riječi za disciplinarne vježbe, je kombinacija motoričkih vještina i sposobnosti kao što su: koordinacija, gracioznost, spretnost, snaga, fleksibilnost itd., a to sve zajedno ukomponovano sa akrobatskim vještinama, koje izvode podjednako i muškarci i žene na mnogo nivoa, od lokalnih klubova, škola, fakulteta, univerziteta kao i na državnim i međunarodnim takmičenjima.
Danas ovaj sport sjedinjuje sedam kategorija a to su: Sportska gimnastika, Ritmička gimnastika, Skokovi na trampolini, Sportski aerobik, Sportska akrobatika i tkz. Opća gimnastika. Međunarodno upravljačko tijelo je (FIG-a), koja je smještena u Moutieru-Švicarska. Termin gimnastika odnosi se i na fizičke vježbe koje se koriste u preventivne svrhe za liječenje oboljelih kojima se pomaže da se olakša ili ukloni nelagodnost u uspostavljanju normalnih funkcija lokomotornog aparata... Pročitajte više
Novembar 2004: Musa Ćazim Ćatić
urediMusa Ćazim Ćatić je rođen u Odžaku kod Modriče gdje je pohađao mekteb i osnovnu školu, a nakon očeve smrti i majčine preudaje seli se u Tešanj, uči brijački zanat, upisuje se u medresu i uči kod tešanjskog muftije Mesud efendije Smajlbegovića turski, arapski i persijski jezik. Godine 1898. odlazi u Carigrad, gdje se upoznaje sa Osmanom Đikićem, a već slijedeće godine vraća se kući i potom tri godine služi vojsku u Tuzli i Budimpešti. Otuda ponovo odlazi u Carigrad, gdje pohađa medresu Mektebi numuci terekki, a zatim prelazi u gimnaziju. Usljed imovinskih neprilika vraća se u Sarajevo... Pročitajte više
Oktobar 2004: Baščaršija
uredi
Sarajevski sebilj
Baščaršija je stara Sarajevska čaršija i historijski i kulturni centar grada. Baščarčija je izgrađena u 15. Vijeku kad je Isa Beg Isaković osnovao cijeli grad. Riječ Baščaršija potiče od riječi "Baš", koja znači "Glavna" na Turskom, tako da Baščaršija znači "Glavna Čaršija". Zbog velikog požara u 19. Vijeku, današnja Baščaršija je dvostruko manja nego što je nekad bila. Komunističke vlasti su htjele da je kompletno unište 1940ih godina, ali su na sreću odustale od tog plana... Pročitajte više
Septembar 2004: Safet Sušić
uredi
Safet Sušić
Safet Sušić - Pape, rođen 13. aprila 1955. godine u Zavidovićima. Jedan od najboljih fudbalera Evrope i svijeta u svojoj generaciji. Karijeru je započeo u Krivaji iz Zavidovića, gdje je već sa 16 godina počeo igrati u prvom timu. Sezonu 1972/73 počeo je kao igrač FK Sarajeva iz Sarajeva, prvo kao junior da bi 3.avgusta 1973 debitovao u prvoj postavi seniora. Nastupaju nezaboravni dani kako za Safeta tako i za navijače tima iz Sarajeva... Pročitajte više
August 2004: Unsko-sanski kanton
uredi|
Područje Unsko – sanskog kantona zauzima sjeverozapadni dio države Bosne i Hercegovine sa ukupnom površinom od 4.841 km2 ili 8,2 % ukupne površine BiH. Na tom prostoru živi oko 305.000 stanovnika. Sjedište kantona je u Bihaću. Kanton ima izuzetno povoljan geoprometni položaj, jer zauzima prostor na pravcu osnovnih koridora Zapadna Evropa... Pročitajte više |