Vikersundbakken
Vikersundbakken je skijaška letaonica u norveškom Vikersundu. Najveća je letaonica na svijetu i jedina u Skandinaviji. Dosad je na njoj postavljeno devet svjetskih rekorda, uključujući i trenutni od 253,5 m, koji drži Austrijanac Stefan Kraft.[1] Nalazi se u okviru kompleksa koji obuhvata još veliku i malu skakaonicu, te nekoliko skakaonica za trening.
| Vikersundbakken | |
|---|---|
 | |
| Lokacija | Vikersund, Norveška |
| Vlasnik | Vikersund IF |
| Otvorena | 1935-1936. |
| Renovirana | 1956, 1964-1965, 2010. |
| Veličina | |
| K-tačka | K-200 |
| Veličina skakaonice | HS 240 |
| Rekord | Muškarci: 253,5 m  (Stefan Kraft, 18. 3. 2017) Žene: 226 m (Ema Klinec, 19. 3. 2023) |
| Takmičenje | |
| Svjetsko prvenstvo | 1977, 1990, 2000, 2012, 2022. |
Historija uredi
Godine 1894. osnovan je "Vikersund SK". Do 1930-ih klub je koristio šest skakaonica u tom području, ali, s obzirom na to da je u klubu stasalo dovoljno dobrih skakača, predloženo je da se sagradi odgovarajuća skakaonica. 19. marta 1935. formiran je komitet na čelu s Gustavom N. Hovdeom. Prvo su pronašli prikladnu lokaciju sjeverno od Heggena, međutim, nisu uspjeli postići dogovor s vlasnikom zemljišta. Hovde je tada predložio novu lokaciju, strmi brijeg u blizini hegenske crkve. Nakon kupovine zemljišta počeli su radovi krajem 1935. Originalnu skakaonicu dizajnirao je Thunold Hansen. Radovi su koštali 6.290 kruna, od čega je 1.000 bilo posuđeno, a ostatak su bile privatne donacije.[2]
Prva skakaonica, od vrha zaletišta do kraja isteka, bila je duga 425 m i visinsku razliku 130 m. Zaletište je bilo dugo 115 m, s visinskom razlikom 46 m.[2] Skakaonicu je 29. januara 1936. otvorio Birger Henriksen skokom od 50 m. Najduži skok prvog dana imao je Reidar Andersen (86 m). Tokom skoka dosegao je visinu od 10 do 12 m iznad padine, tako da je most snižen za 40 cm sa šest na 11 stepeni.[3]
Glavni logistički problem prilikom takmičenja bio je saobraćaj jer je do skakaonice vodila samo jedna uska cesta. Tokom 1950-ih posjećenost je porasla dobro preko nekadašnje od 5.000 gledalaca, prisilivši da se cesta proširi i nadogradi 1955.[4] Do 1950-ih počele su se graditi veće skakaonice, pa je 1954. Kristian Hovde predložio proširenje Vikersundbakkena, za koje se nadao da će omogućiti skokove od 100 m. Planovi su prihvaćeni na klupskom sastanku 13. septembra, a radovi su počeli u ljeto 1955. Donji dio padine ukopan je za 1,75 m, zaletište je podignuto za 85 cm, a izgrađeni su i novi toranj za sudije i stepenište. Dodatno proširenje odobreno je 27. aprila 1956; iznad starog zaletišta izgrađeno je novo na skelama visokim 12 m. Skakaonicu je dizajnirao Carl Borgen. Izvođači su bili "Braća Teigen", a s obzirom na to da klub nije imao dovoljno novca, bili su voljni čekati dok se novac skupi. Nova skakaonica otvorena je 10. marta 1956.[5]
Nova skakaonica bila je prevelika da bi se smatrala velikom (u terminološkom smislu), ali nedovoljno velika da bi se kategorizirala kao letaonica. Godine 1964. klub je imenovao komitet na čelu s Ottarom Grøtterudom sa zadatkom da razmotri povećanje skakaonice.[6] U nordijskim zemljama trebala je biti sagrađena samo jedna letaonica, a glavna alternativa bila bi skakaonica Renabakken u Reni.[7] Izgradnja je koštala 445.000 NOK; 75.000 dobijeno je u vidu granta, 150.000 posuđeno je od općine Modum, 20.000 bilo je od volonterskog rada, 80.000 od kluba te u vidu grantova od kompanija i banaka, kao i od općine Buskerud, a 100.000 od kladioničkih fondova.[8] Radove je izvršila građevinska firma Gunnara Sterkebyeja. Skakaonica je dobila novo zaletište visine 23 m i toranj za sudije udaljen 70 m. Na doskočištu i isteku moralo je biti uklonjeno 200.000 m3 zemlje. Radove su otežavali obilan snijeg i temperatura koja se spuštala i do –28 °C. Skakaonica je otvorena 13. marta 1966.[9]
Do SP-a 1977. urađeno je još nekoliko manjih popravki[9], a skakaonica je opet renovirana pred SP 1990. Uz nju je sagrađena i mala skakaonica (K-90).[10]
Letaonica je još jednom obnovljena pred SP 2012. Ugrađena je dublje u teren, a sa strane su podignute barijere od prirodnog šljunka kako bi se izbjegli problemi s vjetrom tokom takmičenja. Osim toga, od zaletišta je blago nagnuta prema jugu s ciljem da se još više smanje problemi s vjetrom. Letaonica je bila spremna za probno SP 2011. koje je održano od 11. do 13. februara.
Staro zaletište srušeno je 2010. Arhitekti nove i veće skakaonice bili su Slovenci Janez Gorišek i njegov sin Sebastjan. Janez, sa svojim bratom Ladom, najpoznatiji je po projektu Letalnice, koja je do posljednje obnove Vikersundbakkena bila najveća skakaonica na svijetu. Obično ga nazivaju ocem modernih skijaških letova, a poznat je i kao stručnjak za letaonice.
Tokom probnog prvenstva u letovima Evensen je već na prvom službenom treningu 11. februara doletio na 243 m, postavivši novi svjetski rekord. U kvalifikacijama je to popravio na zapanjujućih 246,5 m. Idućeg dana Gregor Schlierenzauer popravio je austrijski rekord na 243,5 m. Evensen je ponovio dobru formu od prethodnog dana doletjevši na 240 m uz savršen telemark.
U jesen 2011. letaonica je još malo poboljšana povećavajući mogućnost za ostvarivanje još većih dužina. Dodatno je bila skraćena za metar zato što je skakačima bila potrebna manja brzina. Zapravo, tokom takmičenja 2011. moralo je biti dodano nekoliko "kapija" (visina zaletišta) ispod najniže radi uvjeta boljih no što su ih predvidjeli tokom radova 2010. Ukupno je dodano pet kapija. Schlierenzauer je hvalio letaonicu u intervjuima, nazivajući je najboljom na svijetu. Evensen je također bio izuzetno zadovoljan letaonicom, nazivajući je "savršenom".
Takmičenja uredi
Prvo takmičenje održano je 25. februara 1936. pred 5.000 gledalaca.[3] Pobijedio je Hilmar Myhra, postavivši rekord skakaonice s 86 m.[11] Skakaonica je svake godine upotrebljavana za jedno takmičenje – Vikersundrennet. Arnold Kongsgård srušio je rekord skakaonice 1946. kad je skočio 87,5 m, a dvije godine kasnije poboljšao je rekord za još metar. Posljednji rekord na originalnoj skakaonici iznosio je 98 m (što je bio i norveški rekord), a postavio ga je Arne Hoel 1951.[12] Nakon otvaranja nove skakaonice 1957. Hoel je postavio rekord skočivši 100,5 m.[5] To je naredne godine popravio Asbjørn Osnes doskočivši na 108,5 m da bi 1960. Paavo Lukkariniemi zabilježio dužinu 116,5 m.[4]
Na prvom letačkom takmičenju 14. marta 1966. Bjørn Wirkola postavio je svjetski rekord sletjevši na 146 m.[9] Počevši od 12. marta 1967. klub je uveo Međunarodnu sedmicu ski-letova. Istog dana Austrijanac Reinhold Bachler popravio je svjetski rekord za osam metara (154 m). 11. marta 1968. takmičenje je otkazano zbog jakog vjetra iako je bilo došlo 22.500 gledalaca.[13] Godine 1973. skokovi su opet otkazani, ali ovog puta zbog nedostatka snijega.[9] Godine 2004. ovdje su održana dva takmičenja u okviru Kontinentalnog kupa. Na oba je slavio Austrijanac Roland Müller.
Krajem 1960-ih FIS je počeo planirati Svjetsko prvenstvo u skijaškim letovima. Norveški skijaški savez bio je protiv toga.[14] Vikersundbakken dobila je domaćinstvo četvrtog SP-a u letovima, održanog 1977. Zlatnu medalju osvojio je Švicarac Walter Steiner, a novi rekord skakaonice postavio je František Novák iz Čehoslovačke (157 m). Ovdje su održana i takmičenja u Svjetskom kupu 1980, 1983. i 1986.[15]
Mala skakaonica upotrebljavana je za prvenstvo Norveške 1989. Budući da nije bilo snijega, iz Finsea je Bergenskom prugom vozom dopremljeno 3.000 m3 do stanice u Vikersundu, a odatle je do skakaonice snijeg prevožen kamionima.[16]
Međunarodna takmičenja uredi
Ovo su rezultati svih međunarodnih takmičenja na ovoj letaonici održanih pod okriljem FIS-a:[17]
Rekordi letaonice uredi
Muškarci uredi
Službeni uredi
|
|
Neslužbeni i nevažeći uredi
|
Žene uredi
|
Reference uredi
- Bibliografija
- Drolsum, Nils; Flattum, Odd; Lund, Thure (1994). Klang har navnet: Vikersund idrettsforening 1894–1994 (jezik: norveškom). Vikersund: Vikersund idrettsforening. ISBN 82-993278-0-6.CS1 održavanje: nepoznati jezik (link)
- ^ "Johansson satte verdensrekord – så ble han slått av Kraft: 253,5 meter!". 18. 3. 2017. Pristupljeno 18. 3. 2017. (no)
- ^ a b Drolsum, 42.
- ^ a b Drolsum, 43.
- ^ a b Drolsum, 47.
- ^ a b Drolsum, 46.
- ^ Drolsum, 49.
- ^ Drolsum, 54.
- ^ Drolsum, 55.
- ^ a b c d Drolsum, 53.
- ^ Drolsum, 61.
- ^ Drolsum, 44.
- ^ Drolsum, 45.
- ^ Drolsum, 57.
- ^ Drolsum, 58.
- ^ Drolsum, 60.
- ^ Drolsum, 50.
- ^ "Results". Pristupljeno 26. 2. 2012. Pažnja: Na ovom linku nalaze se i rezultati takmičenja održanih na manjim skakaonicama u Vikersundu; oni nisu uključeni u ovu tabelu.
Vanjski linkovi uredi
| Commons ima datoteke na temu: Vikersundbakken |
- Službeni sajt
- Vikersundbakken na skisprungschanzen.com (en) (de) (pl)