Podgorica

glavni grad Crne Gore
Za druga značenja, pogledajte Podgorica (čvor).

Podgorica (ćir. Подгорица) je glavni i najveći grad Crne Gore, naseljeno mjesto te službeni grad sa gradskom općinom Golubovci u svom sastavu.

Podgorica
Подгорица
glavni grad
PG collage.jpg
Podgorica, kolaž
Flag of Podgorica, Montenegro.svg
Zastava
Podgorica Coat of Arms.png
Grb
Službeni naziv: Град Подгорица
Država  Crna Gora
Koordinate 42°26′28″N 19°15′42″E / 42.44111°N 19.26167°E / 42.44111; 19.26167
Najviša tačka
 - Nadmorska visina 45 m
Površina
 - Općina 1.205 km2
Stanovništvo
 - Naselje 150.977 (2011)
 - Općina 174.515
Gradonačelnik Ivan Vuković (DPS)
Vremenska zona Srednjoevropsko vrijeme
Poštanski broj 81000
Pozivni broj + 382 (020)
Autooznaka PG
Veb-sajt: Grad Podgorica

GeografijaUredi

Nalazi se u središnjem dijelu doline rijeke Мorače, odnosno u sjevernom dijelu prostrane Zetske ravnice. Prvobitni grad je podignut pod Goricom, odakle i dobija svoje ime.

HistorijaUredi

Antička preteča današnje Podgorice bio je rimski Birziminium. U srednjem vijeku su ga Slaveni nazvali Ribnica. 1326. mjesto dobija ime Podgorica. Otada je u sastavu zemalja Nemanjića, Balšića, despota Stefana Lazarevića i Đurđa Brankovića, a od 1478. godine grad potpada pod osmanlijsku vlast, da bi 1878. godine odlukama Berlinskog kongresa ušao u sastav Crne Gore.

U toku Prvog svjetskog rata od 1916. do 1918. grad se nalazio pod austrougarskom okupacijom, kao i ostatak Crne Gore. 1918. godine kao i čitava Crna Gora ulazi u sastav Kraljevine Srba Hrvata i Slovenaca (od 1929. Kraljevine Jugoslavije). Između dva svjetska rata Podgorica je imala oko 15.000 stanovnika, ali je nakon Drugog svjetskog rata brojka svedena na manje od pet hiljada, jer je grad stradao kao malo koji u Evropi, bombardiran 72 puta i gotovo sravnjen sa zemljom.

Poslije Drugog svjetskog rata i uspostavljanja Narodne, a zatim Socijalističke republike Crne Gore u okvirima posljeratne Jugoslavije Podgorica postaje njen glavni grad zamijenivši ranije Cetinje, a 1946. godine mijenja ime u Titograd i doživljava ubrzani ekonomski razvoj.

Savremena Pogorica nastaje na veoma povoljnom raskršću puteva u Zetskoj ravnici (Skadarskoj potolini), kod ušća Ribnice u Moraču, pokraj željezničke pruge Beograd–Bar. Nedaleko od Podgorice je Skadarsko jezero, a s gradnjom tunela Sozina Jadransko more je na svega pola sata vožnje. Savremeno oblikovani grad solitera presijecaju široke ulice i bulevari sa obje strane Morače, hoteli, sportski stadion i dvorane. U Podgorici se nalaze najvažnije nacionalne institucije Univerzitet Crne Gore, Crnogorska akademija nauka i umjetnosti, Crnogorsko narodno pozorište, Radiotelevizija Crne Gore, aerodrom u Golubovcima i druge brojne institucije, koje su mahom nastale tokom godina socijalističke Jugoslavije. Svoja diplomatska predstavništva u gradu imaju SAD, Rusija, Kina, Slovenija, Italija i druge zemlje. Glavna gradska ulica je Ulica Slobode, koja je i gradski korzo, dok pješačku zonu čine Njegoševa i Hercegovačka ulica, s buticima i kafićima.

Malo je spomenika kulture sačuvano, s obzirom na razaranja iz Drugog svjetskog rata. Iz osmanlijskog perioda sačuvana je Sahat-kula iz 18. vijeka vijeka, dvije od nekadašnjih šest džamija (Osmanagića i Doganjska), kao i uske ulice oko njih koje sačinjavaju Staru varoš. Iz perioda Kraljevine Crne Gore najvažniji je dvorac kralja Nikole u parku Kruševac, danas Centar za savremenu umjetnost.

Glavno obilježje grada dugo su bile soc-realističke građevine i blokovi zgrada no dosta se toga promijenilo tokom posljednjih godina kada je sagrađen čitav moderni kompleks zgrada na desnoj obali Morače, a 13. jula 2005. godine pušten je u promet novi, najveći most na Morači, Milenijum, koji se već smatra novim simbolom Podgorice i koji s 57 metara visokim pilonom dominira panoramom grada.

Podgorica je jedan od najtoplijih gradova na Balkanu i nalazi se pod znatnim klimatskim uticajima sa Jadranskog mora. Srednja godišnja temperatura iznosi 15,8 °C. Prosječna godišnja količina padavina iznosi 1586 mm.

StanovništvoUredi

Glavni članak: Popis stanovništva u Crnoj Gori 2011 (Podgorica)

Na popisu stanovništva 2011. godine Grad Podgorica imao je 174.515 stanovnika, i to na užem gradskom području 158.284 a u gradskoj općini Golubovci 16.231. Od toga, u samom naselju Podgorica živjelo je 150.977 stanovnika.

Grad PodgoricaUredi

Broj stanovnika po popisima[1]
1948 1953 1961 1971 1981 1991 2003 2011
40.519 46.919 62.183 86.689 119.213 138.542 159.073 174.515

Napomena: Nastao iz stare općine Podgorica. U 2018. smanjen za izdvojeni dio područja od koga je nastala općina Tuzi u kojoj su sadržani podaci od 1948–2011.

Podgorica (naseljeno mjesto)Uredi

Broj stanovnika po popisima[2]
1948 1953 1961 1971 1981 1991 2003 2011
14.369 19.868 35.054 61.727 96.074 117.875 136.473 150.977

Napomena: Od 1946. do 1992. iskazivano pod imenom Titograd. Ranije povećano za naselja Jovan Tomašević, Momišići i Zagorič koja su ukinuta. U 1981. povećano za naselja Dajbabe, Doljani (ranije povećano za naselja Peuta i Zlatica koja su ukinuta), Donja Gorica, Gornja Gorica, Masline, Rogami i Tološi koja su ukinuta.

Popis 2011.Uredi

Napomena: Oznaka Z predstavlja zaštićen podatak.

Raniji popisiUredi

Podgorica
1991[4] 2003[5]

ukupno: 117,875

  Crnogorci 90,406 (76,69%)
  Srbi 10,699 (9,07%)
  Muslimani 6,242 (5,29%)
  Jugoslaveni 4,721 (4,00%)
  Romi 1,655 (1,40%)
  Albanci 1,565 (1,32%)
  Hrvati 563 (0,47%)
  Makedonci 446 (0,37%)
  Slovenci 95 (0,08%)
  Mađari 47 (0,03%)
  Rusi 44 (0,03%)
  Nijemci 18 (0,01%)
  Slovaci 17 (0,01%)
  Česi 16 (0,01%)
  Poljaci 14 (0,01%)
  Grci 10 (0,00%)
  Jevreji 7 (0,00%)
  Rumuni 6 (0,00%)
  Bugari 4 (0,00%)
  Ukrajinci 4 (0,00%)
  Turci 3 (0,00%)
  Rusini 2 (0,00%)
  ostali 96 (0,08%)
  neopredijeljeni 131 (0,11%)
  region. opr. 135 (0,11%)
  nepoznato 929 (0,78%)
<div style="border:solid transparent;position:absolute;width:100px;line-height:0;<div style="border:solid transparent;position:absolute;width:100px;line-height:0;<div style="border:solid transparent;position:absolute;width:100px;line-height:0;<div style="border:solid transparent;position:absolute;width:100px;line-height:0;<div style="border:solid transparent;position:absolute;width:100px;line-height:0;<div style="border:solid transparent;position:absolute;width:100px;line-height:0;<div style="border:solid transparent;position:absolute;width:100px;line-height:0;

ukupno: 136,473

  Crnogorci 81,672 (59,84%)
  Srbi 37,037 (27,13%)
  Muslimani 3,726 (2,73%)
  Bošnjaci 1,680 (1,23%)
  Albanci 1,404 (1,02%)
  Romi 1,314 (0,96%)
  Hrvati 653 (0,47%)
  Jugoslaveni 417 (0,30%)
  Makedonci 295 (0,21%)
  Slovenci 136 (0,09%)
  Mađari 78 (0,05%)
  Rusi 54 (0,03%)
  Nijemci 29 (0,02%)
  Egipćani 22 (0,01%)
  Italijani 17 (0,01%)
  ostali 590 (0,43%)
  neopredijeljeni 6,156 (4,51%)
  region. opr. 159 (0,11%)
  nepoznato 1,034 (0,75%)
  - (-%)
  - (-%)
  - (-%)
  - (-%)
  - (-%)
  - (-%)
  - (-%)
Vjera 1991[6]
Pravoslavna 95.246 (80,80%)
Islamska 8.747 (7,42%)
Katolička 2.652 (2,24%)
Protestantska 237 (0,20%)
Judaistička 24 (0,02%)
Proorijentalni kultovi 21 (0,01%)
Ostale vjeroispovijesti 999 (0,84%)
Vjernik je ali ne pripada nijednoj vjeroispovijesti 58 (0,04%)
Nije vjernik 3.385 (2,87%)
Nepoznato 6.506 (5,51%)
ukupno 117.875

SportUredi

GalerijaUredi

  • gradska Skupština

  • Skupština Crne Gore

  • Crnogorsko narodno pozorište

  • Narodni muzej

  • Univerzitet Crne Gore

  • palata kralja Nikole

  • Stara varoš

  • hotel "Podgorica" i tvrđava "Ribnica"

  • gimnazija "Slobodan Škerović"

  • muzička škola

  • Sahat-kula

  • gradska biblioteka

  • "Capital Plaza"

  • katedralni Saborni hram Srpske pravoslavne crkve "Hristovo Vaskrsenje"

  • Skender-čauševa (starodoganjska) džamija

  • rimokatolička crkva "Presveto Srce Isusovo"

  • srpska pravoslavna crkva "Sv. Georgije"

  • srpskopravoslavni manastir "Dajbabe"

  • džamija u Staroj varoši

  • Moskovska ulica

  • bulevar Sv. Petra Cetinjskog

  • Trg Republike

  • stambeni blokovi

  • Blok V

  • naselja Zagorič, Zlatica i Masline

  • kraljevska bašta

  • spomenik Njegošu

  • spomenik Marku Miljanovu

  • Karađorđev spomenik

  • spomenik kralju Nikoli

  • spomenik NOB-u na brdu Gorica

  • most "Millennium"

  • most Blaža Jovanovića

  • Moskovski most

  • stari most na ušću Ribnice u Moraču

  • sportski centar "Morača"

  • rijeka Ribnica

  • rijeka Morača i brdo Ljubović, desno hotel "Podgorica"

  • radiotelevizijski predajnik na Dajbabskoj gori

  • željeznička stanica

  • aerodrom

Također pogledajteUredi

ReferenceUredi

  1. ^ Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2003, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Podgorica, septembar 2005, COBISS-ID 8.764.176
  2. ^ Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2003, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Podgorica, septembar 2005, COBISS-ID 8.764.176
  3. ^ a b c Zvanični rezultati popisa na web stranici Zavoda za statistiku Crne Gore
  4. ^ "Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1991" (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 5. 5. 2020.
  5. ^ Knjiga 1, Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Podgorica, septembar 2004, ISBN 86-84433-00-9
  6. ^ "Vjerski sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1991" (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 6. 5. 2020.

Vanjski linkoviUredi

 Portal Crna Gora


  Nedovršeni članak Podgorica koji govori o gradu u Crnoj Gori treba dopuniti. Dopunite ga prema pravilima Wikipedije.

Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Podgorica&oldid=3221441"