Podgorica

glavni grad Crne Gore
Za druga značenja, pogledajte Podgorica (čvor).

Podgorica (ćir. Подгорица, za vrijeme Jugoslavije Titograd) glavni je i najveći grad Crne Gore, naseljeno mjesto te službeni grad s gradskom općinom Golubovci u svom sastavu.

Podgorica

Подгорица
glavni grad
Град Подгорица
Podgorica, kolaž
Podgorica, kolaž
Zastava Podgorica
Zastava
Službeni grb Podgorica
Grb
Podgorica nalazi se u Montenegro
Podgorica
Podgorica
Lokacija u Crnoj Gori
Koordinate: 42°26′28″N 19°15′42″E / 42.44111°N 19.26167°E / 42.44111; 19.26167Koordinate: 42°26′28″N 19°15′42″E / 42.44111°N 19.26167°E / 42.44111; 19.26167
Država Crna Gora
Vlada
 • GradonačelnikIvan Vuković (DPS)
Površina
 • Općina1.205 km2
Najveća nadmorska visina45 m
Stanovništvo (2011)
 • Općina174.515
 • Općina (gustoća)144,83 /km2
 • Naselje150.977
Vremenska zonaCET (UTC+1)
 • Ljeti (DST)CEST (UTC+2)
Poštanski broj81000
Pozivni broj+ 382 (020)
Registracija vozilaPG
Veb-sajtGrad Podgorica

GeografijaUredi

Smještena je u centralnom dijelu doline Мorače, odnosno u sjevernom dijelu prostrane Zetske ravnice. Prvobitni grad podignut je pod Goricom, po čemu je dobio ime.

HistorijaUredi

Antička preteča današnje Podgorice bio je rimski Birziminium. U srednjem vijeku Slaveni su ga nazvali Ribnica. Godine 1326. mjesto dobija ime Podgorica. Otad je u sastavu zemalja Nemanjića, Balšića, despota Stefana Lazarevića i Đurđa Brankovića, a od 1478. potpada pod osmanlijsku vlast da bi 1878. odlukama s Berlinskog kongresa ušao u sastav Crne Gore.

U toku Prvog svjetskog rata od 1916. do 1918. grad je bio pod austro-ugarskom okupacijom, kao i ostatak Crne Gore. Godine 1918. ulazi u sastav Kraljevine Srba Hrvata i Slovenaca (od 1929. Kraljevine Jugoslavije). Između dva svjetska rata Podgorica je imala približno 15.000 stanovnika, ali je nakon Drugog svjetskog rata brojka svedena na manje od 5.000 jer je grad stradao kao malo koji u Evropi, bombardiran 72 puta i gotovo sravnjen sa zemljom.

Poslije Drugog svjetskog rata i uspostavljanja Narodne, a zatim Socijalističke republike Crne Gore u okvirima posljeratne Jugoslavije Podgorica postaje njen glavni grad zamijenivši ranije Cetinje, a 1946. godine mijenja ime u Titograd i doživljava ubrzani ekonomski razvoj.

Savremena Podgorica nastaje na veoma povoljnom raskršću puteva u Zetskoj ravnici (Skadarskoj potolini), kod ušća Ribnice u Moraču, pokraj željezničke pruge Beograd–Bar. Nedaleko od Podgorice jest Skadarsko jezero, a nakon završetka tunela Sozina Jadransko more udaljeno je samo pola sata vožnje. Savremeno oblikovani grad solitera presijecaju široke ulice i bulevari s obje strane Morače, hoteli, sportski stadion i dvorane. U Podgorici su najvažnije nacionalne institucije: Univerzitet Crne Gore, Crnogorska akademija nauka i umjetnosti, Crnogorsko narodno pozorište, Radiotelevizija Crne Gore, aerodrom u Golubovcima te brojne druge, koje su mahom nastale tokom godina socijalističke Jugoslavije. Diplomatska predstavništva u gradu imaju Sjedinjene Američke Države, Rusija, Kina, Slovenija, Italija i druge zemlje. Glavna gradska ulica jest Ulica Slobode, koja je i gradski korzo, dok pješačku zonu čine Njegoševa i Hercegovačka ulica, s buticima i kafićima.

Malo je spomenika kulture sačuvano, s obzirom na razaranja iz Drugog svjetskog rata. Iz osmanlijskog perioda sačuvana je Sahat-kula iz 18. stoljeća, dvije od nekadašnjih šest džamija (Osmanagića i Doganjska), kao i uske ulice oko njih, koje sačinjavaju Staru varoš. Iz perioda Kraljevine Crne Gore najvažniji je dvorac kralja Nikole u parku Kruševac, danas Centar za savremenu umjetnost.

Glavno obilježje grada dugo su bile socrealističke građevine i blokovi zgrada no dosta se toga promijenilo tokom posljednjih godina kada je sagrađen čitav moderni kompleks zgrada na desnoj obali Morače, a 13. jula 2005. pušten je u promet novi, najveći most na Morači, Milenijum, koji se već smatra novim simbolom Podgorice i koji s 57 metara visokim pilonom dominira panoramom grada.

Podgorica je jedan od najtoplijih gradova na Balkanu i pod znatnim je klimatskim utjecajima s Jadranskog mora. Srednja godišnja temperatura iznosi 15,8 °C. Prosječna godišnja količina padavina iznosi 1586 mm.

StanovništvoUredi

Glavni članak: Popis stanovništva u Crnoj Gori 2011 (Podgorica)

Na popisu stanovništva 2011. Grad Podgorica imao je 174.515 stanovnika, i to na užem gradskom području 158.284, a u gradskoj općini Golubovci 16.231. Od toga, u samom naselju Podgorica živjelo je 150.977 stanovnika.

Grad PodgoricaUredi

Broj stanovnika po popisima[1]
1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2003. 2011.
40.519 46.919 62.183 86.689 119.213 138.542 159.073 174.515

Napomena: Nastao iz stare općine Podgorica. U 2018. smanjen za izdvojeni dio područja od kojeg je nastala općina Tuzi u kojoj su sadržani podaci od 1948. do 2011.

Podgorica (naseljeno mjesto)Uredi

Broj stanovnika po popisima[2]
1948 1953 1961 1971 1981 1991 2003 2011
14.369 19.868 35.054 61.727 96.074 117.875 136.473 150.977

Napomena: Od 1946. do 1992. iskazivano pod imenom Titograd. Ranije povećano za naselja Jovan Tomašević, Momišići i Zagorič koja su ukinuta. U 1981. povećano za naselja Dajbabe, Doljani (ranije povećano za naselja Peuta i Zlatica koja su ukinuta), Donja Gorica, Gornja Gorica, Masline, Rogami i Tološi koja su ukinuta.

Popis 2011.Uredi

Napomena: Oznaka Z predstavlja zaštićen podatak.

Raniji popisiUredi

Podgorica
1991[4] 2003[5]

ukupno: 117,875

  Crnogorci 90,406 (76,69%)
  Srbi 10,699 (9,07%)
  Muslimani 6,242 (5,29%)
  Jugoslaveni 4,721 (4,00%)
  Romi 1,655 (1,40%)
  Albanci 1,565 (1,32%)
  Hrvati 563 (0,47%)
  Makedonci 446 (0,37%)
  Slovenci 95 (0,08%)
  Mađari 47 (0,03%)
  Rusi 44 (0,03%)
  Nijemci 18 (0,01%)
  Slovaci 17 (0,01%)
  Česi 16 (0,01%)
  Poljaci 14 (0,01%)
  Grci 10 (0,00%)
  Jevreji 7 (0,00%)
  Rumuni 6 (0,00%)
  Bugari 4 (0,00%)
  Ukrajinci 4 (0,00%)
  Turci 3 (0,00%)
  Rusini 2 (0,00%)
  ostali 96 (0,08%)
  neopredijeljeni 131 (0,11%)
  region. opr. 135 (0,11%)
  nepoznato 929 (0,78%)
<div style="border:solid transparent;position:absolute;width:100px;line-height:0;<div style="border:solid transparent;position:absolute;width:100px;line-height:0;<div style="border:solid transparent;position:absolute;width:100px;line-height:0;<div style="border:solid transparent;position:absolute;width:100px;line-height:0;<div style="border:solid transparent;position:absolute;width:100px;line-height:0;<div style="border:solid transparent;position:absolute;width:100px;line-height:0;<div style="border:solid transparent;position:absolute;width:100px;line-height:0;

ukupno: 136,473

  Crnogorci 81,672 (59,84%)
  Srbi 37,037 (27,13%)
  Muslimani 3,726 (2,73%)
  Bošnjaci 1,680 (1,23%)
  Albanci 1,404 (1,02%)
  Romi 1,314 (0,96%)
  Hrvati 653 (0,47%)
  Jugoslaveni 417 (0,30%)
  Makedonci 295 (0,21%)
  Slovenci 136 (0,09%)
  Mađari 78 (0,05%)
  Rusi 54 (0,03%)
  Nijemci 29 (0,02%)
  Egipćani 22 (0,01%)
  Italijani 17 (0,01%)
  ostali 590 (0,43%)
  neopredijeljeni 6,156 (4,51%)
  region. opr. 159 (0,11%)
  nepoznato 1,034 (0,75%)
  - (-%)
  - (-%)
  - (-%)
  - (-%)
  - (-%)
  - (-%)
  - (-%)
Vjera 1991[6]
Pravoslavna 95.246 (80,80%)
Islamska 8.747 (7,42%)
Katolička 2.652 (2,24%)
Protestantska 237 (0,20%)
Judaistička 24 (0,02%)
Proorijentalni kultovi 21 (0,01%)
Ostale vjeroispovijesti 999 (0,84%)
Vjernik je ali ne pripada nijednoj vjeroispovijesti 58 (0,04%)
Nije vjernik 3.385 (2,87%)
Nepoznato 6.506 (5,51%)
ukupno 117.875

SportUredi

GalerijaUredi

  • gradska Skupština

  • Skupština Crne Gore

  • Crnogorsko narodno pozorište

  • Narodni muzej

  • Univerzitet Crne Gore

  • palata kralja Nikole

  • Stara varoš

  • hotel "Podgorica" i tvrđava "Ribnica"

  • gimnazija "Slobodan Škerović"

  • muzička škola

  • Sahat-kula

  • gradska biblioteka

  • "Capital Plaza"

  • katedralni Saborni hram Srpske pravoslavne crkve "Hristovo Vaskrsenje"

  • Skender-čauševa (starodoganjska) džamija

  • rimokatolička crkva "Presveto Srce Isusovo"

  • srpska pravoslavna crkva "Sv. Georgije"

  • srpskopravoslavni manastir "Dajbabe"

  • džamija u Staroj varoši

  • Moskovska ulica

  • bulevar Sv. Petra Cetinjskog

  • Trg Republike

  • stambeni blokovi

  • Blok V

  • naselja Zagorič, Zlatica i Masline

  • kraljevska bašta

  • spomenik Njegošu

  • spomenik Marku Miljanovu

  • Karađorđev spomenik

  • spomenik kralju Nikoli

  • most "Millennium"

  • most Blaža Jovanovića

  • Moskovski most

  • stari most na ušću Ribnice u Moraču

  • sportski centar "Morača"

  • rijeka Ribnica

  • rijeka Morača i brdo Ljubović, desno hotel "Podgorica"

  • radiotelevizijski predajnik na Dajbabskoj gori

  • željeznička stanica

  • aerodrom

Također pogledajteUredi

ReferenceUredi

  1. ^ Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2003, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Podgorica, septembar 2005, COBISS-ID 8.764.176
  2. ^ Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2003, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Podgorica, septembar 2005, COBISS-ID 8.764.176
  3. ^ a b c Zvanični rezultati popisa na web stranici Zavoda za statistiku Crne Gore
  4. ^ "Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1991" (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 5. 5. 2020. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
  5. ^ Knjiga 1, Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Podgorica, septembar 2004, ISBN 86-84433-00-9
  6. ^ "Vjerski sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1991" (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 6. 5. 2020. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)

Vanjski linkoviUredi

 Portal Crna Gora


  Nedovršeni članak Podgorica koji govori o gradu u Crnoj Gori treba dopuniti. Dopunite ga prema pravilima Wikipedije.

Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Podgorica&oldid=3334694"