Dubrovačka Republika (1991)
Dubrovačka Republika bila je međunarodno nepriznata srpska paradržava koja je postojala za vrijeme opsade Dubrovnika u ratu za nezavisnost Hrvatske, samoproglašena od strane Jugoslavenske narodne armije (JNA) 15. oktobra 1991. u okupiranim područjima Hrvatske, osvojenih od strane 2. korpusa JNA.[1] Njen privremeni predsjednik bio je Aleksandar Aco Apolonio.[1]
| Dubrovačka Republika Дубровачка Република |
||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1991-1992. | ||||||||||
|
||||||||||
|
||||||||||
.png) Položaj na karti
|
||||||||||
| Status | Historijska pradržava proglašena u okupiranim dijelovima Hrvatske, koju je držala JNA | |||||||||
| Glavni grad | Cavtat (de facto) Dubrovnik (de jure) 42°34′N 18°13′E / 42.567°N 18.217°E |
|||||||||
| Službeni jezik | srpski | |||||||||
| Pismo | ||||||||||
| Etničke grupe | Srbi | |||||||||
| Religija | Srpska pravoslavna crkva | |||||||||
| Demonim | Dubrovčanin | |||||||||
| Državno uređenje | Republika | |||||||||
| Predsjednik | ||||||||||
• 1991-1992. |
Aleksandar Aco Apolonio | |||||||||
| Zakonodavstvo | Privremena Skupština | |||||||||
| Historija | Rat u Hrvatskoj | |||||||||
| - | Početak Opsade Dubrovnika | 1. oktobar 1991. | ||||||||
| - | Zauzimanje Cavtata od strane JNA | 15. oktobar 1991. | ||||||||
| - | Proglašenje Dubrovačke Republike | 24. novembar 1991. | ||||||||
| - | Povlačenje JNA i ukidanje | 4. maj 1992. | ||||||||
| Datum osnivanja | 24. novembar 1991. | |||||||||
| Ukidanje | 4. maj 1992. | |||||||||
| Površina | ||||||||||
• Ukupno |
979 km2 | |||||||||
| Stanovništvo | ||||||||||
• Ukupno |
71.419 | |||||||||
• Gustoća |
72,95/km2 | |||||||||
| Valuta | Jugoslavenski dinar Dinar Republike Srpske Krajine |
|||||||||
| Vremenska zona | UTC +1 | |||||||||
• Ljeti (DST) |
UTC +2 | |||||||||
| Format datuma | D.M.GGGG. | |||||||||
| Vozačka strana | desna | |||||||||
| Danas dio |  Hrvatska |
|||||||||
.svg){kind=small}
.svg)
Proglašena teritorija nije odgovarala granicama Dubrovačke Republike iz 1808. godine, koja se protezala od Neuma do Prevlake (na hrvatskoj pomorskoj granici s Crnom Gorom),[2] i postojala je samo u okupiranim selima Cavtat i Konavle.[3] Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju (MKSJ) je tokom suđenja predsjedniku Srbije Slobodanu Miloševiću identifikovao Dubrovačku Republiku kao dio nekoliko teritorija u Hrvatskoj koje je Milošević želio da bude uključena u „Veliku Srbiju“.[4] MSKJ je naveo da je kampanja JNA u dubrovačkoj županiji bila usmjerena na osiguravanje teritorije za ovaj politički subjekt.[5]
Historija uredi
U januaru 1992., srpski nacionalistički lider Vojislav Šešelj je izjavio da podržava državu koja je uključivala Srbiju, Crnu Goru, Makedoniju, Bosnu i Hercegovinu, Republiku Srpsku Krajinu i Dubrovačku Republiku unutar svojih granica.[6] Šešelj i njegova Srpska radikalna stranka podržali su uspostavljanje Dubrovačke Republike.[7]
Iako je osnovana uz pomoć JNA, srpska vlada nije izdala nikakve izjave podrške ovoj vladi i nije uključila republiku u svoje političke diskusije.[7] Međutim, srpsko rukovodstvo je željelo inkorporaciju Dubrovnika u velikosrpsku državu, kao što je pokazano u dnevniku Borisava Jovića i presretnutim komunikacijama unutar najužeg kruga predsjednika Srbije Slobodana Miloševića, sa jadranskom granicom pansrpske države sa Hrvatskom u luci Ploče.[8]
Rukovodstvo SR Jugoslavije tokom opsade Dubrovnika imalo je planove da Dubrovnik zajedno sa "primorskim krajevima Hrvatske između grada Neuma uBosni i Hercegovini, na sjeverozapadu i crnogorske granice na jugoistoku" pripoji Crnoj Gori.[9] Što se tiče Ploča, u novembru 1991. godine odlučeno je da grad postane teritorija Bosne i Hercegovine pod srpskom kontrolom (plan prije formiranja Republike Srpske 1992. godine).[10] Zbog potrebe upotrebe teritorije u Bosni i Hercegovini za invaziju na Dubrovnika, u planove zauzimanja Dubrovnika uključen je i lider Srba u BiH Radovan Karadžić.[8] Nekoliko dana prije formiranja Dubrovačke Republike, Karadžić je 7. oktobra 1991. godine u telefonskom razgovoru rekao : „Dubrovnik treba sačuvati za Jugoslaviju. Neka bude republika... Trebalo bi tamo naći neke građane da to odluče kada budu oslobođeni”.[8] Kasnije te sedmice, u telefonskom razgovoru s Gojkom Đogom, Karadžić je rekao da Dubrovnik „mora biti stavljen pod vojnu komandu i to je to... Dubrovnik nikada nije bio hrvatski!". Đogo je uzvratio izjavom da je potrebno etnički očistiti teritoriju oko Dubrovnika, rekavši: „Zapalite sve i doviđenja!.. Sjeverno od rijeke Dubrovnik pobijte sve!".[8]
Tokom opsade Dubrovnika, jugoslavenske paravojne snage i rezervisti JNA divljali su Dubrovnikom, gotovo niko nije pošteđen u nasilju; opljačkana su mala sela i imanja, zapaljene su kuće i farme, zapaljena su polja i voćnjaci, a stoka je pobijena.[11] Pretežno hrvatsko stanovništvo Dubrovnika je u cijelosti pobjeglo iz grada usred nasilja.[11]
Iako je JNA u januaru 1992. pristala na prekid vatre, južna Dalmacija južno od Stona i dalje je bila pod okupacijom grupe Trebinje-Bileća 2. korpusa JNA koja je granatirala Dubrovnik. Učešće JNA zvanično je okončano u maju 1992. godine, što je označilo službeni raspad republike, a korpus je 4. maja 1992. preimenovan u Hercegovački korpus Vojske Republike Srpske.[1] Uprkos povlačenju JNA, borbe između Vojske Republike Srpske i Hrvatske vojske nastavljene su do 23. oktobra 1992.[1]
Također pogledajte uredi
Reference uredi
- ^ a b c d Nigel Thomas, Krunoslav Mikulan, Darko Pavlović. The Yugoslav Wars (1): Slovenia & Croatia 1991-95, Volume 1. p. 54.
- ^ Anton Zabkar. The Drama in Former Yugoslavia: The Beginning of the End Or the End of the Beginning? DIANE Publishing, 1995 p. 75.
- ^ Kako je prije 25 godina propao pokušaj uspostavljanja Dubrovačke Republike Aca Apolonija, dubrovniknet.hr
- ^ http://www.icty.org/x/cases/slobodan_milosevic/ind/en/040727.pdf (pages 2 to 3 of the original fax print)
- ^ "Full Contents of the Dubrovnik Indictment made Public. | International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia".
- ^ Daily report: East Europe, Issues 1-10. United States: Foreign Broadcast Information Service, 1992. p. 49.
- ^ a b "050920It".
- ^ a b c d Josip Glaurdić. The Hour of Europe: Western Powers and the Breakup of Yugoslavia. Yale University Press, 2011 p. 229.
- ^ Investigative Summary. International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. Accessed 4 September 2009.
- ^ Judith Armatta. Twilight of Impunity: The War Crimes Trial of Slobodan Milosevic. p. 402.
- ^ a b Paul Mojzes. Balkan Genocides: Holocaust and Ethnic Cleansing in the Twentieth Century. Lanham, Maryland, USA: Rowman & Littlefield Publishers, 2011. p. 154.