Dom naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine

Dom naroda
Parlamentarne skupštine
Bosne i Hercegovine
Dom naroda; Parlamentarne skupštine; Bosne i Hercegovine
IX saziv
Vrsta
Vrsta	Gornji dom
Ograničenje mandata	2 godine (1996-2002); 4 godine (od 2002)
Historija
Osnovano	14. decembar 1995. (Dejtonski sporazum)
Prethodnik	Skupština Republike BiH (Vijeće općina)
Početak saziva	3. januar 1997.
Vodstvo
Predsjedavajući	Dragan Čović, HDZ BiH ; (od 16. juna 2024.)
Zamjenici predsjedavajućeg	Nikola Špirić (SNSD); Kemal Ademović (NiP)
Struktura
Broj zastupnika	15
Političke grupe	Klub Bošnjaka (5): SDA (2); DF (1); NiP (1); SBiH (1); Klub Hrvata (5): HDZ BiH (3); HDZ 1990 (1); ZNG (1); Klub Srba (5): SNSD (3); SDS (1); PDP (1);
Izbori
Posljednji opći izbori	2. oktobar 2022.
Sljedeći opći izbori	2026.
Mjesto zasjedanja
	Zgrada Parlamenta; Trg BiH 1, Sarajevo, Bosna i Hercegovina
Veb-sajt
	www.parlament.ba

Dom naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine jest gornji dom Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine koji predstavlja tri konstitutivna naroda u Bosni i Hercegovini, Bošnjake, Hrvate i Srbe. Donji dom je Predstavnički dom koji predstavlja sve državljane Bosne i Hercegovine.

Ova odredba je u procesu Sejdić i Finci protiv Bosne i Hercegovine na Evropskom sudu za ljudska prava 2009. dokazana kao sporna, jer onemogućava aktivno glasačko pravo drugim nacionalnim manjinama u Bosni i Hercegovini. Izvršenje presude nije provedeno.

Nadležnosti

Dom naroda je ovlašten da stavi veto na usvajanje određenog zakona u parlamentarnoj proceduri koji je već usvojen u Predstavničkom domu. Ukoliko većina bošnjačkih, hrvatskih ili srpskih delegata zaključi da određeni zakon ugrožava vitalni nacionalni interes jednog od konstitutivnih naroda Bosne i Hercegovine, tada ulaže veto na taj zakon. U tom slučaju se saziva Zajednička komisija koja u roku od pet dana mora postići saglasnost, te se u protivnom zakon prosljeđuje Ustavnom sudu Bosne i Heregovine koji donosi konačnu odluku. Zajedničku komisiju čine po jedan član iz bošnjačkog, hrvatskog i srpskog naroda koji je ujedno i delegat u Domu naroda.

Ovlaštenja i sastav Doma naroda su propisana tačkama 2 i 3 člana 4. Ustava Bosne i Hercegovine.

Struktura

Dom se sastoji od 15 delegata, od kojih svaki konstitutivni narod ima po pet predstavnika. Dvije trećine delegata, 5 bošnjačkih i 5 hrvatskih, bira se s područja Federacije Bosne i Hercegovine, a preostala trećina, 5 srpskih delegata, bira se s područja Republike Srpske. Bošnjačke i hrvatske delegate u Domu naroda BiH biraju delegati navedenih naroda u Domu naroda Parlamenta Federacije BiH, a srpske delegate bira Narodna skupština Republike Srpske.^[2] Prema načelima federalnog bikameralizma, gornji dom parlamenta treba predstavljati federalne jedinice, a ne narode, međutim, u Bosni i Hercegovini se ovaj zahtjev nije ostvario. To proizlazi iz različitosti njenih federalnih jedinica jer je Federacija BiH po svom uređenju federacija a Republika Srpska unitarna administrativna jedinica. Naime, u Republici Srpskoj teritorijalno se podudara s nacionalnim, dok to u Federaciji BiH nije slučaj.

Kolegij

Kolegij Doma naroda Bosne i Hercegovine čine predsjedavajući Doma naroda, prvi i drugi zamjenik predsjedavajućeg Doma naroda.

Prema Poslovniku Doma naroda, Kolegij je zadužen za ostvarivanje prava i dužnosti delegata, koja su u vezi s obavljanjem njihove dužnosti, te izradu prijedloga kriterija kojim se reguliraju prava i obaveze delegata na profesionalnom radu, ostvarivanje saradnje s Predstavničkim domom, uključujući održavanje zajedničke sjednice oba doma na zahtjev Kolegija Predstavničkog doma, i za održavanje zajedničke sjednice kolegija oba doma, ostvarivanje prava i dužnosti Doma prema Predsjedništvu BiH i Vijeću ministara BiH, u skladu sa Ustavom BiH, zakonom i Poslovnikom, kao i druge poslove.^[3]

Trenutni saziv

Deveti saziv Doma naroda (2022–2026)
Delegat		Stranka	Delegat		Stranka	Delegat		Stranka
Bošnjaci			Hrvati			Srbi
	Dženan Đonlagić	DF		Ilija Cvitanović	HDZ 1990		Želimir Nešković	SDS
	Šefik Džaferović	SDA		Zdenko Ćosić	HDZ BiH		Nenad Vuković	PDP
	Safet Sofić	SDA		Dragan Čović			Radovan Kovačević	SNSD
	Kemal Ademović	NiP		Marina Pendeš			Sredoje Nović
	Džemal Smajić	SBiH		Zlatko Miletić	ZNG		Nikola Špirić

Način rada i odlučivanja

Ustavom Bosne i Hercegovine određeno je da je za kvorum u Domu naroda BiH potrebna prisutnost devet od 15 delegata, s tim što na sjednicama moraju biti prisutna najmanje tri delegata iz reda svakog konstitutivnog naroda. Time vrlo lahko može doći do opstrukcije rada Parlamentarne skupštine jer samim nedolaskom trojice delegata iz reda jednog konstitutivnog naroda blokira se rad Parlamentarne skupštine.

Dom naroda ravnopravan je sa Predstavničkim domom. Odluke su usvojene tek onda kada ih u istom sadržaju usvoje oba doma.

Prema Ustavu BiH, postoje tri načina odlučivanja u Domu naroda, odlučivanje prostom i kvalificiranom većinom te odlučivanje o pitanjima vitalnog nacionalnog interesa, koji je imanentan isključivo Domu naroda. Dom naroda većinom glasova donosi svoj Poslovnik i bira jednog predsjedavajućeg i dvojicu dopredsjedavajućih, s tim da svaki od njih mora biti iz reda različitih konstitutivnih naroda. Oni se svakih osam mjeseci smjenjuju na mjestu predsjedavajućeg, odnosno dopredsjedavajućih. Predsjedavajući Doma naroda ne može biti iste nacionalnosti kao i predsjedavajući Predstavničkog doma.

Komisije

Komisije imaju veoma značajnu ulogu i doprinose racionalnijem i efikasnijem radu domova. Dom naroda ima 3 stalne komisije:

Ustavnopravna komisija,
Komisija za vanjsku i trgovinsku politiku, carine, saobraćaj i komunikacije,
Komisija za finansije i budžet.

Dom također može, na prijedlog delegata ili kluba, osnovati privremene komisije doma ili, na prijedlog drugog doma, privremene zajedničke komisije za realizaciju ili pripremanje određenog akta ili pitanja, kao i istražne komisije.^[4]

Predsjedavajući

#	Ime	Mandat		Saziv	Partija
1.	Momir Tošić	3. januar 1997.	2. septembar 1997.	I saziv	SDS
2.	Avdo Čampara	3. septembar 1997.	2. maj 1998.		SDA
3.	Petar Majić	3. maj 1998.	3. decembar 1998.		HDZ BiH
4.	Vladimir Šoljić	4. decembar 1998.	3. august 1999.	II saziv	HDZ BiH
5.	Izet Žigić	4. august 1999.	3. april 2000.		SBiH
6.	Drago Ljubičić	4. april 2000.	20. mart 2001.		SNSD
7.	Ilija Šimić	20. mart 2001.	19. novembar 2001.	III saziv	HSS BiH
8.	Sejfudin Tokić	20. novembar 2001.	19. juli 2002.		SDP BiH
9.	Nikola Špirić	20. juli 2002.	31. januar 2003.		SNSD
10.	Velimir Jukić	31. januar 2003.	29. septembar 2003.	IV saziv	HDZ BiH
11.	Mustafa Pamuk	30. septembar 2003.	30. maj 2004.		SDA
12.	Goran Milojević	31. maj 2004.	30. januar 2005.		PDP
13.	Velimir Jukić	31. januar 2005.	29. septembar 2005.		HDZ BiH
14.	Mustafa Pamuk	30. septembar 2005.	30. maj 2006.		SDA
15.	Goran Milojević	31. maj 2006.	14. mart 2007.		PDP
16.	Ilija Filipović	14. mart 2007.	13. novembar 2007.	V saziv	HDZ BiH
17.	Sulejman Tihić	14. novembar 2007.	13. juli 2008.		SDA
18.	Mladen Ivanić	14. juli 2008.	26. februar 2009.		PDP
19.	Dušanka Majkić	26. februar 2009.	13. mart 2009.		SNSD
20.	Ilija Filipović	14. mart 2009.	13. novembar 2009.		HDZ BiH
21.	Sulejman Tihić	14. novembar 2009.	13. juli 2010.		SDA
22.	Dušanka Majkić	14. juli 2010.	9. juni 2011.		SNSD
23.	Ognjen Tadić	9. juni 2011.	8. februar 2012.	VI saziv	SDS
24.	Dragan Čović	9. februar 2012.	8. oktobar 2012.		HDZ BiH
25.	Sulejman Tihić	9. oktobar 2012.	8. juni 2013.		SDA
26.	Ognjen Tadić	9. juni 2013.	5. novembar 2013.		SDS
27.	Staša Košarac	5. novembar 2013.	8. februar 2014.		SNSD
28.	Dragan Čović	9. februar 2014.	16. februar 2015.		HDZ BiH
29.	Bariša Čolak	16. februar 2015.	16. oktobar 2015.	VII saziv	HDZ BiH
30.	Ognjen Tadić	17. oktobar 2015.	15. juni 2016.		SDS
31.	Safet Softić	16. juni 2016.	15. februar 2017.		SDA
32.	Bariša Čolak	16. februar 2017.	15. oktobar 2017.		HDZ BiH
33.	Ognjen Tadić	16. oktobar 2017.	15. juni 2018.		DNS
34.	Safet Softić	16. juni 2018.	6. decembar 2018.		SDA
35.	Bariša Čolak	7. decembar 2018.	28. februar 2019.		HDZ BiH
36.	Bakir Izetbegović	28. februar 2019.	28. oktobar 2019.	VIII saziv	SDA
37.	Dragan Čović	28. oktobar 2019.	28. juni 2020.		HDZ BiH
38.	Nikola Špirić	28. juni 2020.	28. februar 2021.		SNSD
39.	Bakir Izetbegović	28. februar 2021.	28. oktobar 2021.		SDA
40.	Dragan Čović	28. oktobar 2021.	28. juni 2022.		HDZ BiH
41.	Nikola Špirić	28. juni 2022.	16. februar 2023.		SNSD
42.	Nikola Špirić	16. februar 2023.	16. oktobar 2023.	IX saziv	SNSD
43.	Kemal Ademović	16. oktobar 2023.	16. juni 2024.		NiP
44.	Dragan Čović	16. juni 2024.	trenutno		HDZ BiH

Također pogledajte

Politika Bosne i Hercegovine
Predstavnički dom Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine
Parlamentarna skupština Bosne i Hercegovine
Parlament Federacije Bosne i Hercegovine
Narodna skupština Republike Srpske
Skupština Brčko distrikta
Prethodna zakonodavna tijela:
- Bosanski stanak (1354–1463)
- Bosanski sabor (1878–1918)
- ZAVNOBiH (1943–1945)
- Narodna skupština BiH (1945–1963)
- Skupština SR BiH (1963–1992)
- Skupština Republike BiH (1992–1996)

Reference

^ "1. sjednica Doma naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine". www.parlament.ba. Pristupljeno 24. 1. 2024.
^ "Opći podaci - Dom naroda BiH". parlament.ba. Pristupljeno 24. 9. 2017.
^ "Kolegij Doma naroda BiH". parlament.ba. Pristupljeno 24. 9. 2017.
^ "Monografija Bosne i Hercegovine" (PDF). parlament.ba. Sarajevo: Parlamentarna skupština Bosne i Hercegovine. 2010. Pristupljeno 26. 3. 2024.

Vanjski linkovi

Commons logo

Commons ima datoteke na temu: Dom naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine

[1] "1. sjednica Doma naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine". www.parlament.ba. Pristupljeno 24. 1. 2024.

[2] "Opći podaci - Dom naroda BiH". parlament.ba. Pristupljeno 24. 9. 2017.

[3] "Kolegij Doma naroda BiH". parlament.ba. Pristupljeno 24. 9. 2017.

[:1-4] "Monografija Bosne i Hercegovine" (PDF). parlament.ba. Sarajevo: Parlamentarna skupština Bosne i Hercegovine. 2010. Pristupljeno 26. 3. 2024.

[1]

[2]

[3]

[4]