Operacija "Koridor"
Operacija Koridor je naziv za vojnu operaciju srpskih snaga u ljeto 1992. godine u Bosanskoj Posavini čiji cilj je bio uspostavljanje kopnene veze između zapadnog i istočnog dijela Srpske Republike BiH.
| Operacija Koridor | |||
|---|---|---|---|
| Rat u Bosni i Hercegovini | |||
| Datum | 7- 26. juni 1992. | ||
| Lokacija | Bosanska Posavina, Republika BiH | ||
| Ishod | Pobjeda srpskih snaga | ||
| Sukobljene strane | |||
| |||
| Komandanti | |||
| |||
| Vojne jedinice | |||
| |||
.svg){kind=small}
Uvod
Na početku rata u BiH srpske snage su počele sprovoditi etničko čišćenje na području istočne Bosne, Bosanske Posavine i Bosanske krajine. Ranije su Srbi u Hrvatskoj osnovali Republiku Srpsku Krajinu u kojoj su sproveli sličan scenarij etničkog čišćenja.
Cilj srpskog rukovodstva je bio implementiranje Strateškog plana što je uključivalo povezivanje srpskih teritorija, uspostavljanje kontrole nad tim teritorijama i kreiranje posebne srpske države iz koje bi većina nesrba bila trajno uklonjena. Za sprovođenje tog plana je bilo potrebno upotrijebiti vojnu silu i teror. .Prema podacima generala Martina Špegelja, u Bosanskoj Posavini ljeta 1992. se nalazilo osam brigada HVO-a i petnaest brigada HV-a koje su se izmjenjivale ili su cijelo vrijeme bile prisutne. Četiri brigade HV-a su bile cjelovite 108, 139, 157. i 3. gardijska, a ostale su brigade bile sastavljene od jednog ili dva bataljona, ojačane artiljerijom i s nešto tenkova, a brojile su od 600 do 1200 ljudi. Brigade kao što je 111. riječka, 105. bjelovarska, dijelovi 2. gardijske - jedna satnija sa 150 ljudi - maksimalno su brojale do 400 ljudi.
Početkom maja 1992. svi putni pravci koji su zapadne dijelove Srpske Republike BiH spajali sa istočnim dijelom i Srbijom bili su presječeni. Posljednja kopnena veza između zapadnog i istočnog dijela Republike BiH pod kontrolom srpskih snaga bila je saobraćajnica Banjaluka - Doboj - Tuzla - Bijeljina, ali i ta veza je presječena 15. maja 1992. godine. Tog dana se desio sukob između JNA i Teritorijalne odbrane Tuzle, koji je završio porazom JNA.
Ofanziva
19. marta 1992. Momir Talić je postao komandant 5. korpusa JNA odnosno 1. krajiškog korpusa. Imao je komandu nad svim akcijama srpskih snaga koje su bile potčinjene 5. korpusu JNA/1. krajiškom korupus.
Sredinom juna 1992. godine, Momir Talić je izdao potpukovniku Novici Simiću, tadašnjem načelniku Štaba Prve oklopne brigade i komandantu Taktičke grupe jedan, naređenje da probije koridor ka Srbiji preko Trebave do 28. juna (Vidovdana).
Pored Talića, kao glavnog kreatora operacije "Koridor", akciju su planirali načelnik Štaba Prvog krajiškog korpusa general Boško Kelečević, komandant specijalne jedinice MUP-a RSK general Borivoje Đukić, general Slavko Lisica i tadašnji načelnik Štaba Prve oklopne brigade general Novica Simić.
Prema navodima Slavka Lisice, akcija "Koridor" započela je 14. juna 1992. godine, kada su pripadnici Šesnaeste brigade VRS, uz podršku tenkovske čete iz Doboja, krenuli u napad na južnom dijelu derventskog ratišta. Borbe su intenzivirane 24. juna, kada je snažna artiljerijska priprema na širokom frontu formacije Armije RBiH navela na pogrešan zaključak da srpske snage namjerava da zauzme Tuzlu. Da bi spriječili proboj Armija RBiH je angažovale 16 brigada: pet motorizovanih i jedanaest lakih pješadijskih. Motorizovane brigade činili su pripadnici regularne Vojske Hrvatske: Prva ZNG iz Zagreba, Druga i 108. ZNG iz Slavonskog Broda, treća ZNG iz Osijeka i 153. ZNG iz Velike Gorice. Od lakih pješadijskih brigada bile su angažovene 101. HVO iz Bosanskog Broda, 102. iz Odžaka, 103. iz Dervente, 104. iz Bosanskog Šamca - Domaljevaca, 105. iz Modriče, 107. iz Gradačca, 110. iz Usore, 111. iz Žepča, te brigade Armije RBiH, 201. iz Maglaja i 109. iz Gračanice. U osvit 26. juna vojnici Prvog krajiškog i Istočnobosanskog korpusa VRS, susreli su se u rejonu sela Kornica i Čardak, na razmeđi Modriče i Šamca spojivši zapadni i istočni dio teritorije BiH pod njihovom kontrolom. Nastavkom borbi u julu srpske snage zauzimaju Derventu (7. juli), Modriču (10. juli) i Odžak (13. juli]), a konačni slom odbrane snaga lojalnih vladi RBiH u Posavini uslijedio je 6. septembra godine srpskim zauzimanjem Bosanskog Broda.
U operaciji "Koridor" su prema nepotvrđenim podacima poginula 293 vojnika, a 1.129 pripadnika VRS i specijalaca MUP-a Republike Srpske Krajine teže je ili lakše ranjeno.[nedostaje referenca]
Reference
- Radoslav Brdjanin - Judgement C. The Accused’s participation in the implementation of the Strategic Plan
- "Komandant po potrebi", Slavko Lisica, Banja Luka, 2000. http://www.krajinaforce.com/dokumenti/komandant_po_potrebi_slavko_lisica.pdf
- "Sjećanje vojnika", Martin Špegelj
Vanjski linkovi
- https://web.archive.org/web/20090329053756/http://www.ffzg.hr/hsd/polemos/drugi/d.html
- https://web.archive.org/web/20060719010810/http://www.ffzg.hr/hsd/polemos/prvi/04.html