Arapska liga
Arapska liga (arapski: الجامعة العربية; al-Jāmiʻa al-ʻArabiyya), regionalna organizacija u arapskom svijetu. Osnovana je u egipatskom Kairu 22. marta 1945. u početku sa sedam članica: Egipat, Irak, Jordan, Liban, Saudijska Arabija, Sirija i Jemen.[1] Trenutno broji 22 člana:Egipat, Sirija, Jordan, Liban, Irak, Saudijska Arabija, Jemen, Somalija, Alžir, Libija, Džibuti, Tunis, Oman, Maroko, Katar, Mauritanija, Kuvajt, Sudan, Palestinski teritoriji, Ujedinjeni Arapski Emirati i Komori, tj. sve zemlje u kojima žive Arapi.
| Arapska liga جامعة الدول العربية
Jāmiʻat ad-Duwal al-ʻArabiyya (ar) |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
_updated.svg) Položaj Arapske lige
|
||||||
| Glavno sjedište | Kairo |
|||||
| Službeni jezik | Arapski jezik | |||||
| Broj zemalja članica | ||||||
| Lideri | ||||||
| Ahmed Abul Gejt | ||||||
| Zakonodavstvo | ||||||
| Površina | ||||||
• Ukupno |
13.132.327 km2 (2.) | |||||
| Stanovništvo | ||||||
• Ukupno (2022) |
462.940.089 (3.) | |||||
• Gustoća |
70,4/km2 | |||||
| BDP (PKM) | 2020. | |||||
• Ukupno |
$3,4 triliona (5.) | |||||
| $6.600 | ||||||
| Valuta | 21
Alžirski dinar Bahreinski dinar Komorski frank Džibutski frank Egipatska funta Irački dinar Jordanski dinar Kuvajtski dinar Libanska funta Libijski dinar Mauritanijska ouguja Marokanski dirhem Omanski rial Katarski rijal Saudijski rijal Somaliski šiling Sudanska funta Siriska funta Tuniski dinar Dirham UAE Jemenski rijal |
|||||
| Vremenska zona | UTC +0 - +4 | |||||
Glavni cilj Lige je da "približi odnose između država članica i da koordinira međusobnu saradnju, da zaštiti njihovu nezavisnost i suverenitet, i da na opšti način razmotri poslove i interese arapskih zemalja".[2] Organizacija je tokom svoje istorije imala relativno nizak nivo saradnje.[3]
Putem institucija, posebno Organizacije Arapske lige za obrazovanje, nauku i kulturu (ALECSO) i Ekonomskog i socijalnog vijeća njenog Vijeća arapskog ekonomskog jedinstva (CAEU), Liga pomaže političke, ekonomske, kulturne, naučne i društvene programe osmišljene da promoviršu interese arapskog svijeta.[4] Služio je kao forum državama članicama za koordinaciju politike, dogovaranje studija i odbora o pitanjima od zajedničkog interesa, rješavanje međudržavnih sporova i ograničavanje sukoba kao što je kriza u Libanu 1958. Liga je poslužila kao platforma za izradu i zaključivanje mnogih značajnih dokumenata koji promovišu ekonomsku integraciju. Jedan primjer je Povelja o zajedničkoj arapskoj ekonomskoj akciji, koja navodi principe ekonomskih aktivnosti u regionu.
Svaka država članica ima jedan glas u Vijeću Arapske lige, a odluke su obavezujuće samo za one države koje su glasale za njih. Ciljevi lige 1945. bili su jačanje i koordinacija političkih, kulturnih, ekonomskih i društvenih programa njenih članova i posredovanje u sporovima među njima ili između njih i trećih strana. Nadalje, potpisivanjem sporazuma o zajedničkoj odbrambenoj i ekonomskoj saradnji 13. aprila 1950. potpisnici su se obavezali na koordinaciju mjera vojne odbrane. U martu 2015, generalni sekretar Arapske lige najavio je uspostavljanje Zajedničkih arapskih snaga s ciljem suprotstavljanja ekstremizmu i drugim prijetnjama arapskim državama. Odluka je donesena dok se Operacija odlučujuća oluja intenzivirala u Jemenu. Učešće u projektu je dobrovoljno, a vojska interveniše samo na zahtjev jedne od država članica. Povećani vojni arsenal u mnogim državama članicama i, u maloj manjini, građanski ratovi kao i teroristički pokreti bili su poticaj za osnivanje Zajedničkih arapskih snaga.[5]
Početkom 1970-ih, Ekonomski savjet je iznio prijedlog za stvaranje Zajedničkih arapskih privrednih komora među međunarodnim državama. To je dovelo do uspostavljanja mandata za promovisanje, podsticanje i olakšavanje bilateralne trgovine između arapskog svijeta i značajnih trgovinskih partnera.
Pismenost
urediU prikupljanju podataka o pismenosti, mnoge zemlje procjenjuju broj pismenih na osnovu podataka koje su sami prijavili. Neki koriste podatke o obrazovnim postignućima kao zamjenu, ali mjere pohađanja škole ili završetka razreda mogu se razlikovati. Budući da se definicije i metode prikupljanja podataka razlikuju od zemlje do zemlje, procjene pismenosti treba koristiti s oprezom. Program Ujedinjenih nacija za razvoj, Izvještaj o ljudskom razvoju 2010. Region Perzijskog zaljeva je imao snažan ekonomski razvoj zahvaljujući prihodima od nafte, što je omogućilo osnivanje više škola i univerziteta.
| Pozicija | Država | Stopa pismenosti |
|---|---|---|
| 1 |  Katar |
97.3[6] |
| 2 |  Palestina |
96.5[6] |
| 3 |  Kuvajt |
96.3[6] |
| 4 |  Bahrein |
95.7[6] |
| 5 |  Jordan |
95.4[6] |
| 6 |  Saudijska Arabija |
94.4[6] |
| 7 |  Liban |
93.9[6] |
| 8 |  Ujedinjeni Arapski Emirati |
93.8[6] |
| 9 |  Oman |
91.1[6] |
| 10 |  Libija |
91[6] |
| 11 |  Sirija |
86.4[6] |
| 12 |  Irak |
85.7[6] |
| 13 |  Tunis |
81.8[6] |
| 14 |  Komori |
81.8[6] |
| 15 |  Alžir |
80.2[6] |
| 16 |  Sudan |
75.9[6] |
| 17 |  Egipat |
73.8[6] |
| 18 |  Jemen |
70.1[6] |
| 19 |  Džibuti |
70.0[7] |
| 20 |  Maroko |
68.5[6] |
| 21 |  Mauritanija |
52.1[6] |
| 22 |  Somalija |
44–72[8] |
Demografija
urediDok Arapi čine najveću etničku grupu u Arapskoj ligi, postoji nekoliko drugih etničkih grupa koje također žive u regiji, uključujući Berbere, Kurde, Somalijce, Asirce, Armene, Nubijce, Mandejce i Čerkeze. Svaka od ovih grupa ima svoju posebnu kulturu, jezik i tradiciju. Od 1. jula 2013, oko 359 miliona ljudi živi u državama Arapske lige. Njegova populacija raste brže nego u većini drugih globalnih regija. Najmnogoljudnija država članica je Egipat, sa populacijom od preko 100 miliona.[9] Najmanje naseljeni su Komori, sa oko 850.000 stanovnika.
| Pozicija | Država | Broj stanovnika | Gustoća (/km2) | Bilješke | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Egipat |
104,635,983 | 109 | 282 | [10] |
| 2 | Sudan |
49,197,555 | 16 | 41 | [11] |
| 3 | Irak |
45,318,011 | 84 | 218 | [12] |
| 4 | Alžir |
44,700,000 | 16 | 41 | [13] |
| 5 | Maroko |
37,984,655 | 71 | 184 | [13] |
| 6 | Jemen |
34,277,612 | 45 | 117 | [13] |
| 7 | Saudijska Arabija |
32,175,224 | 12 | 31 | [14] |
| 8 | Sirija |
22,125,249 | 118 | 306 | [13] |
| 9 | Somalija |
17,066,000 | 18 | 47 | [13] |
| 10 | Tunis |
11,708,370 | 65 | 168 | [15] |
| 11 | Jordan |
11,180,568 | 71 | 184 | [13] |
| 12 | Ujedinjeni Arapski Emirati |
9,269,612 | 99 | 256 | [16] |
| 13 | Libija |
7,054,493 | 3.8 | 9.8 | [13][17] |
| 14 | Liban |
5,296,814 | 404 | 1,046 | [13] |
| 15 | Palestina |
5,227,193 | 756 | 1,958 | [18] |
| 16 | Mauritanija |
4,614,974 | 3.2 | 8.3 | [13] |
| 17 | Oman |
4,520,471 | 9.2 | 24 | [13] |
| 18 | Kuvajt |
4,294,621 | 200 | 518 | [13] |
| 19 | Katar |
2,795,484 | 154 | 399 | [13] |
| 20 | Bahrein |
1,463,265 | 1,646 | 4,263 | [19] |
| 21 | Džibuti |
957,273 | 37 | 96 | [13] |
| 22 | Komori |
850,886 | 309 | 800 | [13] |
| Ukupno |  Arapska liga |
462,940,089 | 30.4 |
Reference
uredi- ^ "Arab League". The Columbia Encyclopedia. 2013.
- ^ "Pact of the League of Arab States, 22 March 1945". The Avalon Project. Yale Law School. 1998. Arhivirano s originala, 25 July 2008. Pristupljeno 15 July 2012.
- ^ Barnett, Michael; Solingen, Etel (2007), Johnston, Alastair Iain; Acharya, Amitav (ured.), "Designed to fail or failure of design? The origins and legacy of the Arab League", Crafting Cooperation: Regional International Institutions in Comparative Perspective, Cambridge University Press, str. 180–220, doi:10.1017/cbo9780511491436.006, ISBN 978-0-521-69942-6, arhivirano s originala, 11 June 2018, pristupljeno 22 December 2021
- ^ Ashish K. Vaidya, Globalization (ABC-CLIO: 2006), p. 525.
- ^ Fanack. "The Joint Arab Force – Will It Ever Work?". Fanack.com. Arhivirano s originala, 13 July 2015. Pristupljeno 13 July 2015.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t "CIA – The World Factbook – Field Listing – Literacy". 2007-06-13. Arhivirano s originala, 13 June 2007. Pristupljeno 2023-02-10.
- ^ DK Publishing (2012). Compact Atlas of the World. Penguin. str. 138. ISBN 978-0756698591. Arhivirano s originala, 11 October 2014. Pristupljeno 22 March 2023.
- ^ "Family Ties: Remittances and Livelihoods Support in Puntland and Somaliland" (PDF). FSNAU. Arhivirano (PDF) s originala, 27 October 2021. Pristupljeno 11 December 2016.
- ^ "Central Agency for Public Mobilization And Statistics". Arhivirano s originala, 6 February 2019. Pristupljeno 6 June 2020.
- ^ "Official Egyptian Population clock". Arhivirano s originala, 30 October 2012.
- ^ "الجهاز المركزي للإحصاء". www.cbs.gov.sd. Arhivirano s originala, 15 March 2018. Pristupljeno 17 October 2011.
- ^ "Site institutionnel du Haut-Commissariat au Plan du Royaume du Maroc". Site institutionnel du Haut-Commissariat au Plan du Royaume du Maroc. Arhivirano s originala, 29 September 2011. Pristupljeno 17 October 2011.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n "World Population Prospects, Table A.1" (PDF). 2008 revision. United Nations Department of Economic and Social Affairs. 2009. str. 17. Arhivirano (PDF) s originala, 18 March 2009. Pristupljeno 22 September 2010.
- ^ "Saudi Census 2022". Arhivirano s originala, 28 July 2023. Pristupljeno 18 January 2024.
- ^ "National Statistics Institute of Tunisia". Arhivirano s originala, 4 September 2015. Pristupljeno 20 November 2014.
- ^ "المركز الوطني للإحصاء: المواطنون 947.9 ألفاً– جريدة الاتحاد". Alittihad.ae. Arhivirano s originala, 19 July 2011. Pristupljeno 16 August 2011.
- ^ "The World Factbook". cia.gov. 7 October 2021. Arhivirano s originala, 9 January 2021. Pristupljeno 24 January 2021.
- ^ "Estimated Population in the Palestinian Territory Mid-Year by Governorate,1997-2016". Palestinian Central Bureau of Statistics. State of Palestine. Arhivirano s originala, 8 June 2014. Pristupljeno 8 June 2014.
- ^ Bahraini Census 2010 – تعداد السكــان العام للبحريــن 2010 Arhivirano 20. 3. 2012. na Wayback Machine. Census2010.gov.bh. Retrieved on 2014-04-28.
Također pogledajte
uredi
