Anto Babić

Anto Babić, (3. januar 1899 – 12. januar 1974) bio je bosanskohercegovački historičar, prvi dekan Filozofskog fakulteta u Sarajevu, akademik ANU BiH, SANU, MANU.

Anto Babić
Rođenje	(1899-01-03) 3. januar 1899. Travnik, Austro-Ugarska
Smrt	12. januar 1974(1974-01-12) (75 godina) Sarajevo, SFR Jugoslavija
Zanimanje	historičar
Nacionalnost	Hrvat

Rođen je u Grahoviku kraj Travnika 1899. Osnovnu školu pohađao je u Docu, gimnaziju u Travniku i Sarajevu, gdje je maturirao 1919. Diplomirao je historiju i geografiju na Filozofskom fakultetu u Zagrebu (1923). Radio kao profesor u gimnaziji u Sušaku u Hrvatskoj. Za vrijeme Drugog svjetskog rata aktivno se uključio u NOB, te je na I zasjedanju ZAVNOBiH-a izabran za člana Predsjedništva, gdje vodi Odjeljenje za prosvjetu na oslobođenom teritoriju BiH. Bio je Vijećnik na II zasjedanju AVNOJ-a. Bio je ministar prosvjete prve vlade NR BiH 1945-1946, potpredsjednik Prezidijuma Narodne skupštine NR BiH 1946. narodni poslanik Vijeća naroda Privremene skupštine, zatim i Ustavotvorne skupštine DFJ.

Poslije rata radio je kao profesor u Višoj pedagoškoj školi u Sarajevu 1946-1948. U periodu 1948-1950 obavljao je dužnost predsjednika komiteta za visoke škole i naučne ustanove, a 1950. izabran je za redovnog profesora i prvog dekana novoosnovanoga Filozofskog fakulteta u Sarajevu. Osnivač je Katedre za historiju na kojoj do 1970. predaje historiju srednjeg vijeka. Bio je predsjednik Istoriskog društva BiH od njegovog osnivanja 1947. pa sve do 1954. Od 1952 je redovni član Naučnog društva BiH, a ANU BiH od osnivanja 1966. Od 1965. je dopisni član SANU, a od 1972. dopisni član Makedonske akademije nauka i umjetnosti. Bio je član redakcijskog vijeća i saradnik Enciklopedije Jugoslavije 1–6. sveska.

Za svoj rad dobio je mnogobrojna priznanja i nagrade: Orden rada sa zlatnim vijencem, 1959; Orden Republike sa zlatnim vijencem, 1970; Nagrada ZAVNOBiH-a, 1973 i dr. Pokrenuo je te uređivao (1949–1957) Godišnjak Istoriskog društva BiH.

Bavio se proučavanjem srednjovjekovne historije Bosne i o tome pisao u publikacijama: kalendar Napredak (1933), Pregled (1953, 1954, 1961, 1962), Godišnjak Istoriskog društva BiH (1954, 1964), Radovi Naučnog društva BiH (1955, 1960), Filozofskog fakulteta u Sarajevu (1964). Objavljivao je i priloge iz arhivistike (Glasnik Arhiva BiH, 1961), historiografije (Godišnjak Društva istoričara BiH, 1961), kulture i novije historije (Oslobođenje, 1944, 1946, 1954; Pregled, 1948, 1972; Spomenica 75. godišnjice Prve gimnazije u Sarajevu, 1955; Prilozi Instituta za istoriju radničkog pokreta, Sarajevo 1968; Acta historica medicinae, pharmaciae, veterinae, 1971; Zbornik radova posvećen uspomeni Salka Nazečića, Sarajevo 1972; Narodi Bosne i Hercegovine prema KPJ i Revoluciji, Sarajevo 1972). Sudjelovao je na znanstvenim skupovima u zemlji (Beograd 1954, Trogir 1966, Sarajevo 1968, 1969, 1970) i inostranstvu (Graz 1953, Rim 1955, Stockholm 1960, Braunschweig 1964).

U svom radu najviše je proučavao feudalizam u srednjovjekovnoj Bosni i njegove specifičnosti, nastanak bosanske države i njeno uređenje, kao i Crkvu bosansku. Njegovo djelo o diplomatskoj službi u srednjovjekovnoj Bosni i danas je neprevaziđeno.

U Sarajevu jedna ulica u općini Novi Grad koja dijeli naselje Alipašino polje od naselja Vojničkog polja i Nedžarića nosi ime Anto Babić.

Izbor iz bibliografije

• Kancelarija bosanskih vladara, Kalendar Napredak, 22, Sarajevo, 1933, 156-160.
• Istorija naroda Jugoslavije. Dio I. Sarajevo 1946. (do 1948. 4 izd.)
• O odnosima vazaliteta u sednjovjekovnoj Bosni, GID BiH 6, Sarajevo, 1954, 29-44.
• O pitanju formiranja srednjovjekovne bosanske države, Radovi ND BiH 3, Sarajevo, 1955, 57-79.
• Diplomatska služba u srednjovjekovnoj Bosni, Radovi ND BiH 5, Sarajevo, 1960, 1-60.
• Bosanski heretici. Sarajevo 1963.
• Iz istorije srednjovjekovne Bosne. Sarajevo 1972.

Literatura o Anti Babiću

• Marko Šunjić: Anto Babić, Godišnjak Istoriskog društva BiH, 20(1972–73) str. 11–15.
• Marko Šunjić: “Podsticajna naučna ličnost (Povodom 10-godišnjice smrti akademika Ante Babića)”, Oslobođenje, Sarajevo, 46/12772, 12. 1. 1984, str. 8.
• Sima Ćirković: Anto Babić (3. januar 1899 - 12. januar 1974), Godišnjak SANU, knj. LXXXI, god. 1974, Beograd, 1976, 243-245.
• Sima Ćirković: “Srednjovekovna Bosna u delu Ante Babića” (Anto Babić, Iz istorije srednjovjekovne Bosne, Svjetlost, Sarajevo, 1972), str. 5-8.
• Desanka Kovačević-Kojić: Anto Babić – In memoriam, Istorijski glasnik Društva istoricara Srbije, 1974, 1/2, str. 179–180.
• Hamdija Ćemerlić: Anto Babić, Ljetopis Akademije nauka i umjetnosti BiH, 1975, 7, str. 97–99.
• Esad Kurtović: “Anto Babić (1899.-1999.) (Povodom stogodišnjice rođenja)”, Bosna franciscana, Sarajevo, VIII/13, 2000, str. 241-258.
• Enver Redžić: Anto Babić, ANUBiH, 2004.
• Spomenica 60. godišnjice Filozofskog fakulteta u Sarajevu (1950–2010), Filozofski fakultet, Sarajevo 2010, 116-117.