Sarajevska regija
Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
Sarajevska regija je makroregionalni prostor u koji se ubraja cijela Sarajevsko-zenička kotlina. Zahvata oko 1000 km2 površine i oko milion stanovnika. Sarajevski makroregionalni prostor može se nazvati i središnjim dinarskim prostorom, ona povezuje mnoge manje regije (Lašvansku, Skopaljsku, Olovsku), te ima planinski obod od posebne važnosti (čine ga Bjelašnica, Treskavica, Igman, Visočica, Vranica, Ravna planina i Zvijezda). Glavno središte ovog makroregionalnog prostora (saobraćajno čvorište, privredni, kulturni administrativni, politički centar) je grad Sarajevo.
U upravno-administarativnom smislu ova regija obuhvata prostor kantona Sarajeva i Središnje Bosne, dio Zeničko-dobojskog kantona i romanijske regije u Republici Srpskoj. Na rubnim dijelovima ove regije osjeća se utjecaj Tuzle i Zenice. Ova regija je kroz historiju i danas, a posebno grad Sarajevo, bila veoma važan centar Jugoistočne Evrope, a procvat grad Sarajevo je doživio kao trgovački centar. U topografiji grada jasno su izdvojene faze njegovog razvoja: neolitska (Butmir), rimska (Ilidža), srednjovjekovna (Debelo Brdo, Brodac, Vojkovići), turksi Šeher (Baščaršija), austrijska jezgra (Marijin Dvor), razvoj grada do 1970, nove četvrti (Alipašino Polje), Olimpijsko selo (Dobrinja). Savremeni prostorni razmiještaj industrije i urbanizacije uz saobraćajnice spojio je grad Sarajevo sa njegovim satelitskim naseljima. On je najprije industrijsko središte, najstarija je metaloprerađivačka industrija, a ostale su prehrambena, hemijska, grafička i druge. Sarajevo je privlačan centar za brojne zdravstvene usluge šire okoline.
Zenica svoj centralitet duguje bogatim ugljenokopima, željeznoj rudi, te predratnom velikom rudarsko-metaluroškom kombinatu. Na tome su stvoreni uvjeti za razvoj drugih funkcija (prosvjetne, zdravstvene, kulturne...). Zenici gravitiraju Zavidovići i Žepče (značajni centri drvne industrije).
Lašvanska dolina (Travnik, Novi Travnik i Vitez) s jedne strane i Skopaljska dolina (Gornji Vakuf - Bugojno - Donji Vakuf) sa druge predstavljaju dvije mikroregije Srednje Bosne. Prva regija se poslije rata razvila u značajno trgovačko središte, a Vlašić u centar zimskog turizma, poznat po Vlašićkom siru. Dok je drugo područje ekonomski slabije razvijeno, zbog manjeg broja ulagača, ali uz viševijekovnu tradiciju vjerskog turizma (blizina Ajvatovice). Jajce kao nekadašnji gigant električne energije i hemijske industrije danas je podijeljena općina entitetskom granicom.