Srednjoafrička Republika

Srednjoafrička Republika République Centrafricaine; Ködörösêse tî Bêafrîka
Zastava	Grb
	Himna: "La Renaissance" ;
	Položaj Srednjoafričke Republike na karti Položaj Srednjoafričke Republike
Glavni grad	Bangui;
Službeni jezik	francuski i sango
Državno uređenje
• Predsjednik	Faustin-Archange Touadéra
• Predsjednik vlade	Henri-Marie Dondra
Zakonodavstvo
Nezavisnost	Od Francuske 13. augusta 1960.
Površina
• Ukupno	622.984 km2 (42.)
• Vode (%)	~0
Stanovništvo
• Ukupno	3.683.538 (124.)
• Gustoća	5,8/km2
Valuta	CFA franak (100 centima)
Vremenska zona	UTC +1
Pozivni broj	236
Internetska domena	.cf

Srednjoafrička Republika je kontinentalna država koja se nalazi u srednjoj Africi.^[1] Od najbližeg mora, Gvinejskog zaliva, udaljena je oko 600 km. Na sjeveru graniči s Čadom, Sudanom na sjeveroistoku, Južnim Sudanom na istoku, Demokratskom Republikom Kongom i Republikom Kongo na jugozapadu i s Kamerunom na zapadu.

Obuhvata površinu od 620.000 km² a prema procjeni iz 2014. godine u državi je živjelo oko 4,7 miliona stanovnika.

Glavni grad Srednjoafričke Republike je Bangui.

Etimologija

Ime Srednjoafrička Republika izvedeno je iz geografskog položaja zemlje u središnjem dijelu Afrike i njenog republičkog oblika vladavine. Od 1976. do 1979. zemlja je bila poznata kao Srednjoafričko Carstvo. Tokom kolonijalne ere zemlja se zvala Ubangi-Shari, koja je nastala od rijeka Ubangi i Chari.

Historija

Od XVI vijeka ovim su područjem dominirali arapski trgovci koji su glavninu prihoda ubirali lovom na robove i njihovom prodajom u sjevernu Afriku ili niz rijeku Ubangi i Kongo do obale Atlantskog okeana. U XVIII vijeku ovamo su se, bježeći sa zapada pred napadima Fulanija, doselili narodi Banda, Baya-Mandjia i Zande koji danas čine većinu stanovništva. U XIX vijeku lovom na robove počeli su se baviti i domicilni narodi koji su živjeli uz rijeku Ubangi što ih je učinilo veoma nepopularnima kod drugih etničkih grupa. Evropske kolonijalne sile podijelile su u drugoj polovini XIX vijeka Afriku, a područje današnje Srednjoafričke Republike pripalo je Francuskoj koja je velika područja zemlje iznajmila privatnim plantažerima što je uzrokovalo više pobuna domaćeg stanovništva. 1958. godine je proglašena nezavisnost. Sve do 1996. godine na vlasti je bio diktatorski režim, nakon čega se osniva vlada nacionalnog jedinstva. Nakon nekoliko slobodnijih izbornih ciklusa u 1990-ima zemlja se vratila umjerenom autoritarizmu poslije državnog udara 2003. u kojem je na vlast došao predsjednik François Bozizé, koji je također svrgnut u državnom udaru 2013. kada na vlast dolazi vođa pobunjenika Michel Djotodia koji je s položaja odstupio 10. januara 2014.^[2]

Geografija

Nalazi se u središtu Afrike, većina teritorija je valovita ravnica omeđena planinama na sjeveru i zapadu, s najvišim vrhom Kayagangiri (1420 m n/v). Na sjeveru je klima bliska pustinjskoj klimi, travnate savane i rijetke šume preovladavju u središnjim dijelovima, dok je na jugu bujna tropska vegetacija i tropska klima.

Vlada

Organizacija vlasti je višestranačka republika sa jednim zakonodavnim domom.

Politička podjela

Država je administrativno podijeljena na 14 prefektura, 2 ekonomske zajednice i autonomnu zajednicu Bangija.

Privreda

Zemlja je i pored velikih potencijala, zaostala u razvoju. Dohodak je veoma nizak (iznosi 320$) godišnje, premda se dohodak "na crno" od trgovine raznom robom, i ne uračanava. Poljoprivreda nije razvijena, i preovladavaju: kaučuk, kikiriki, sogrum, kukuruz, banane. Industrija: prehrambena, kožna, drvna. Rude; dijamant, cink, srebro, zlato, titanij. Zemlja najviše trguje sa Južnom Korejom, Francuskom i Kamerunom.

Stanovništvo

Stanovništvo Srednjoafričke Republika se gotovo četiri puta uvećalo od dobijanja nezavisnosti. Broj stanovnika 1960. godine je iznosio 1.232.000 stanovnika da bi prema procjeni UN-a iz 2014. godine u državi živjelo 4.709.000. stanovnika.^[3]

Ujedinjene nacije procjenjuje da oko 11% stanovništva u dobi između 15 i 49 je HIV pozitivan. [53] Samo 3% zemlje ima antiretroviralne terapije na raspolaganju, u odnosu na pokrivenost 17% u susjednim zemljama Čad i Republike Kongo. [54]

Nacija je podijeljena na više od 80 etničkih grupa, od kojih svaka ima svoj vlastiti jezik. Najveće etničke grupe su Baya, Banda, Mandjia, Sara, Mboum, M'Baka, YAKOMA, i Fula ili Fulani, [55] s drugima, uključujući Evropljani uglavnom francuskog porijekla. [8] Srednjoafrička Republika etnički je mozaik s preko 80 naroda. Najveći su Baya (33%), Banda (27%), Mandjia (13%) i Sara (10%). Bantu jezik Sango kojim govore narodi uz rijeku Ubangi postao je jezikom međusobne komunikacije pojedinih etničkih grupa. Među vjerama relativnu većinu imaju domaće religije (35%), slijede katoličanstvo i protestantizam (po 25%) te islam (15%).

Kultura i obrazovanje

Javno školstvo u zemlji je besplatno. Školovanje djece od 6 do 14 godina, je obavezno. Pola odraslog stanovništva je nepismeno. Republika ima univerzitet u Banguiju.