Istočna Njemačka
Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
Ovom članku potrebna je jezička standardizacija, preuređivanje ili reorganizacija. |
Ovaj članak nije preveden ili je djelimično preveden. |
| |||||
| |||||
| Službeni jezik | njemački | ||||
| Glavni grad | Istočni Berlin službeno; "Berlin, Hauptstadt der DDR", (Berlin, glavni grad NDR) | ||||
| Površina | 108.333 km2 | ||||
| Stanovništvo - Ukupno (1989.) - Gustina naseljenosti |
17.000.000 154/km2 | ||||
| Konstituisana | 7. oktobra 1949. | ||||
| Valuta | Marka (Istočnonjemačka marka) = 100 pfeninnga | ||||
| Vremenska zona | UTC+1 | ||||
| Himna | Auferstanden aus Ruinen | ||||
| Pozivni broj | +37 (bivši) | ||||
| ISO 3166-1 | DD (bivši) | ||||
| ISO 3166-3 | DDDE | ||||
| Internet domen | .dd (bivši) | ||||
.svg)
Istočna Njemačka, zvanično Njemačka demokratska republika (NjDR), (njemački; Deutsche Demokratische Republik (DDR)) je bila država, koja je trajala od 1949. do 1990. godine na području bivše Sovjetske okupacione zone. NjDR je proglašena u sovjetskom dijelu Berlina 7. oktobra 1949. Puni suverenitet je dobila 1945, ali sovjetske trupe su stupile na njenu teritoriju poslije dogovora u Potsdamu, kao odgovor američkom prisustvu u Zapadnoj Njemačkoj tokom hladnog rata. Istočna Njemačka je bila članica Varšavskog pakta. Poslije izbora, ujedinila se sa Saveznom Republikom Njemačkom 1990. godine.
Historija
urediNa kraju Drugog svjetskog rata, na Potsdamskoj konferenciji 1945, pobjedničke države: Francuska, Velika Britanija, Sjedinjene Države i Sovjetski Savez odlučile su da podijele Njemačku u četiri okupacione zone. Svaka država bi kontrolirala određeni dio Njemačke dok se njen suverinitet ne reorganizira.
Teritorija Istočne Njemačke je prvobitno bila naseljena slovenskim narodom Vendima, a germanski narodi su je osvojili u srednjem vijeku. Novoosvojena teritorija je organizovana u obliku njemačkih feudalnih država na slovenskim zemljama. Kretanja raznih naroda po njenoj teritoriji su značajno uticala na etnički sastav Istočne Njemačke. Veći dio Istočne Njemačke je bio u sastavu kraljevine Pruske.
U imperijalističkoj Njemačkoj i Weimarskoj republici, teritorije koje su pripadale Istočnoj Njemačkoj su se nalazile u centralnom dijelu države. Te teritorije se se nazivale "Mitteldeutschland" (Srednja Njemačka), dok su "istoku" pripadale provincije kao što su istočna Pomeranija, istočni Brandenburg, Silesija i Istočna i Zapadna Pruska. Tokom Drugog svjetskog rata, saveznici su na konferenciji na Jalti odlučili da poslijeratna granica Poljske bude pomjerena zapadnije prema rijeci Odri, dok bi se sovjetska granica također pomijerila zapadnije prema poljskim teritorijama.
Diskusije na Jalti i u Potsdamu su znatno uticale na buduće okupacione granice i administraciju poslijeratne Njemačke, koja je potpala pod četiri sile pobjednice (Sjedinjene Države, Velika Britanija, Francuska i SSSR). Države Meklnburg, Brandenburg, Saksonija, Saksonija-Anhalt, Tiringija i berlinski istočni sektor su potpali pod njemački sovjetski sektor. Ostatak teritorije Njemačke je podjeljen na tri dijela kojima su upravljale Sjedinjene Države, Velika Britanija i Francuska. Teritorija pod njihovom upravom je konstituisana kao Savezna Republika Njemačka (SRNj ili Zapadna Njemačka).
Istočna Njemačka je prihvatila socijalizam kao državno uređenje i postala je dio Varšavskog pakta, dok je Zapadna Njemačka postala liberalna parlamentarna republika i članica NATO-a.
Prvi predsjednik NjDR je bio Walter Ulbricht. Ustav Istočne Njemačke je definisao državu kao "Republiku radnika i seljaka". Do 1949 Njemačka demokratska republika bila je federacija.
17. juna 1953, prateći male plate i izgradnju grandioznog bulevara (Staljin aleja) u Istočnom Berlinu, veliki broj građana na ulicama je izašao na demonstracije. Kasnije, tog dana Sovjetske trupe pomognute tenkovima iznenada su počele sa hladnokrvnim ubijanjem demonstranata – bilo je najmanje 125 mrtvih.
Ubrzo poslije podjele Njemačke, Berlin, bivši glavni grad Njemačke je podijeljen u četiri sektora. Istočni dio je potpao pod kontrolu Sovjetskog Saveza, dok je zapadni raspodijeljen preostalim trima zapadnim silama pobjednicama.
Konflikt oko statusa Zapadnog Berlina je stvorio Berlinski vazdušni lift. Brz napredak Zapadne Njemačke i ekonomska stagnacija Istočne, naveli su veliki broj Nijemaca iz istočnog dela Njemačke da pređu na zapad.
Takmičenje sa Zapadom je nastavljeno i na sportskom planu. Njemačka demokratska republika je prvi put nastupila na Olimpijskim igrama u Mexico Cityju 1968. kada se raspao zajednički tim istoka i zapada. Samostalno je 1968. godine osvojila 25 medalja: 9 zlatnih, 9 srebrnih i 7 bronzanih - peta po plasmanu država. Učestvovala je još na Olimpijskim igrama u Minhenu 1972. osvojivši 20 zlatnih, 23 srebrnih i 23 bronzanih odličja - ukupno 66 medalja, kao treća država po broju medalja odmah iza SAD koje su osvojile 91. U Montrealu 1976. osvojeno je 40 zlatnih, 25 srebrnih i 25 bronzanih odličja - ukupno 90 medalja, odmah iza prvoplasiranog SSSR-a i prvi put ispred trećeplasiranih SAD-a. U Moskvi 1980. osvojeno 47 zlatnih, 37 srebrnih i 42 bronzana odličja ukupno - 126 odličija, drugi iza SSSR-a. 1984 bojkot olimpijskih igara u Los Angelesu. U Seulu se posljednji put pojavljuje osvojivši 37 zlatnih, 35 srebrnih i 30 bronzanih odličja - ukupno 102, druga po plasmanu iza SSSR-a a ispred SAD-a drugi put. Za svo vrijeme svog kratkog boravka na Olimpijskim borilištima NjDR je ostavila iza sebe 403 medalje. Plivači (ženski tim naročito), atletičari, odbojkaši, rukometaši, gimnastičari, stonoteniseri, veslači i drugi mnogobrojni sportisti ostavili su neizbrisivi trag u historiji sporta. Specijalno interesovanje su izazivali fudbalski mečevi između Zapadne i Istočne Njemačke. Prvi je odigran na Svjetskom prevnstvu 1974. Zapadna Njemačka je bila domaćin i favorit na prvenstvu, ali je Istočna pobijedila sa 1-0.
Do pedesetih godina, izbjeglice su prelazile iz Sovjetske zone Njemačke da bi započele nov život na Zapadu. Unutarnjemačka granica je bila zatvorena, ali do pedesetih godina, granica u Berlinu je bila lako premostiva. U noći, 13. augusta 1961, istočnonjemačke trupe su došle na granicu sa Zapadnim Berlinom i počele da grade Berlinski zid. Protok ljudi je potom restriktivno kontrolisan u oba pravca.
1971. godine, Erich Honecker je zamijenio Ulbrichta. Istočna Njemačka je generalno bila ekonomski najprosperitetnija država Varšavskog pakta. Do sedamdesetih godina pozicija Zapadne Nemačke se ogledala u Halštajnskoj doktrini koja je uključivala ignorisanje Istočne Njemačke. Ranih sedamdesetih "istočna politika", čiji je pokretač Willy Brandt podrazumijevala je zajedničku saradnju Istočne i Zapadne Njemačke.
Augusta 1989, Mađarska je uklonila svoju restriktivnu granicu i nekoliko hiljada ljudi je iz Istočne Njemačke prešlo "zelenu" granicu Mađarske, i potom preko Austrije došlo do Zapadne Njemačke.
9. novembra 1989. srušen je Berlinski zid. Rezultat je su bile dirljive emotivne scene na ulicama, kada je stotine hiljada Nijemaca prešlo u Zapadni Berlin (i Zapadnu Njemačku) po prvi put. Bilo je nekoliko pokušaja za konstituisanje nekomunističke Istočne Njemačke, ali pozivi na ujedinjene Njemačke su ih spriječili. Poslije pregovora (pregovori "2+4" – dvije Njemačke i sile pobjednice) stvoreni su uslovi za ujedinjenje Njemačke. Konačno, 3. oktobra 1990, istočnonjemačka populacija je bila prva iz istočnog bloka koja je pristupila Evropskoj uniji kao dio Savezne Republike Njemačke. Teritorije Istočne Njemačke su priznate kao sastavni dio Savezne Republike Njemačke, a Ustav iz 1950. je ukinut.
Do današnjeg dana, postoji mnogo toga što podsjeća na različitosti "istočnog" i "zapadnog" dijela Njemačke (npr. žvotni stilovi, bogatstvo, politička uvjerenja itd). Ekonomija istočnog dijela Njemačke se bori za oporavak, a veliki deo sredstava se i dalje kanališe sa zapada.
Politika
urediVažniji političari u NjDR
urediLideri - vidjeti također Lideri Istočne Njemačke
- Erich Honecker
- Walter Ulbricht
- Wilhelm Pieck
- Otto Grotewohl
- Otto Grotewohl
- Egon Krenz
- Hans Modrow, poslijednji socijalistički predsjednik vlade
- Lothar de Maizière, prvi nesocijalistički predsjednik vlade
Ostali:
Ekonomija
urediDemografija
urediKultura
urediGeografija
uredi- Najviša nadmorska visina: Fichtelberg (1.214 m)
Također pogledajte
urediVanjski linkovi
uredi- "Politika jutra"
- AHF – Narodna armija (NVA)
- [1] Arhivirano 22. 12. 2005. na Wayback Machine
