Careva džamija (Bileća)
Careva, Gradska ili Obradovića džamija, nalazi se u centru Bileće, Bosna i Hercegovina. Minirana je 1992, tokom rata u Bosni i Hercegovini, a obnovljena je 2011. godine. Proglašena je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.[1]
| Careva (Obradovića) džamija | |
|---|---|
 Vanjski izgled Careve (Obradovića) džamija | |
  Položaj Careve (Obradovića) džamija u Bosni i Hercegovini | |
| Osnovne informacije | |
| Lokacija | Bileća |
| Geografske koordinate | 42°52′47″N 18°25′50″E / 42.879808°N 18.430442°E |
| Religija | Islam |
| Općina | Bileća |
| Entitet | Republika Srpska |
| Država |  Bosna i Hercegovina |
| Oznaka baštine | Nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine |
| Arhitektonski opis | |
| Arhitektonski stil | osmanski stil |
| Dovršeno | 1895. godine (obnovljena 2011) |
| Specifikacije | |
| Kapacitet | 200 |
| Dužina | 11,40 m |
| Širina | 11,40 m |
| Munare | 1 |
| Visina munare | 23,00 m |
Historija
urediCareva džamija izgrađena je 1895, na temeljima stare džamije, novcem kojeg je dala Zemaljska vlada BiH i domaće stanovništvo. Po tome je najmlađa džamija u Hercegovini.
Bilećki muslimani su se obratili caru Franji Josipu u Beč, sa predstavkom i zamolili da se džamija u Bileći izgradi od tesanog kamena kao i crkva, što im je i odobreno. Car je dao odobrenje i poklonio ćilim.[2]
_08.jpg)
Munara Careve džamije je bila oštećena od udara groma 1925, i to njen donji dio, kaca, koji je kasnije restauriran.
Za vrijeme Drugog svjetskog rata, džamija je bila oštećena. Godine 1965. ova oštećenja su sanirana. Tada je izgrađena gasulhana i ograđen harem džamije.
Preko puta džamije nalazila se do 1941. godine zgrada mekteba, koja je sagrađena početkom stoljeća. Zgrada je u toku Drugog svjetskog rata jako oštećena, a nakon 1950. godine je srušena.
Careva džamija je minirana 1992. godine i tom prilikom su potpuno uništeni krov, munara i enterijer džamije, dok su zidovi znatno oštećeni. Ponovo je obnovljena 2011. godine.
Opis
urediPrema konceptu prostorne organizacije, Careva džamija pripada tipu jednoprostornih džamija dimenzija 11,4 x 11,4 metara, sa kamenom munarom visine 23 metra. Kamene munare kvadratne osnove nalaze se jedino uz džamije u Hercegovini.
Džamija je osvjetljena sa 28 prozora, prozori na fasadama su postavljeni u četiri horizontalna pojasa.[3]
Munare četvrtastog oblika imale su Telarevića džamija u Bjeljanima kod Stoca, džamije u okolini Bileće: Avdića džamija u Planoj, džamija u Kljunima, Kružnju i Svinjarini, džamije na području Nevesinja: Perkušića džamija u Nevesinju, Čelebića džamija u Donjoj Bijenji, džamija u Kruševljanima, zatim, džamija u Glavatičevu kod Konjica, Fatime kadune u Mostaru.
Centralni prostor džamije je natkriven unutrašnjom kupolom sa tjemenom na visini od cca. 11 m od kote poda džamije. Kupola je pokrivena šesterostrešnim šatorastim krovom, drvene konstrukcije. Šatorasti krov je oslonjen na osmougaoni tambur. Prelaz iz kvadratne osnove u tambur ostvaren je preko četiri trompe.
U enterijeru je mihrab bez dekora, minber od kamena i drveni mahfil.
Galerija
uredi-
Ulaz za džamiju -
Prozor na džamiji -
Mejtaš u haremu džamije
_03.jpg)
_06.jpg)
_04.jpg)
Literatura
urediHivzija Hasandedić, Muslimanska baština u istočnoj Hercegovini, El-Kalem, Sarajevo, 1990.
- Mehmed Mujezinović, Sarajevo publishing, 1998 -Islamska epigrafika u BiH, knjiga II,.
Reference
uredi- ^ "Careva džamija". kons.gov.ba. Arhivirano s originala, 11. 7. 2022. Pristupljeno 13. 10. 2016.
- ^ "Bilećka Careva džamija stara je 122 godine i opet je među najmlađim u Hercegovini - Narod.ba". www.narod.ba. Pristupljeno 14. 5. 2024.
- ^ "Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika". old.kons.gov.ba. Arhivirano s originala, 11. 7. 2022. Pristupljeno 14. 5. 2024.