Wikipedia

Astronomija u srednjovjekovnom islamu

Astronomija u srednjovjekovnom islamu obuhvata period intezivnog proučavanja astronomskih događaja i pojava u islamskom svijetu, posebno za vrijeme Zlatnog doba islama, tj. perioda od 9. do 13. vijeka.[1] Djela nastala tokom ovog perioda dokumentovana su uglavnom na arapskom jeziku. Procvat zanimanja za ovu oblast a samim time i glavnina istraživanja se odvijala na prostorima Srednjeg istoka, Srednje Azije, El-Andaluza i Sjeverne Afrike u početku a kasnije i Dalekog istoku i Indije. Razvoj islamske astronomije može se posmatrati kao paralelni proces sa razvojem islamskih nauka i preoblikovanju tada postojeće naučne građe na stranim jezicima u zasebnu nauku sa predominantnim islamskim karakteristikama. Kod proučavanja postojećeg naučnog materijala posebno su obuhvaćena djela grčkih, sasanidskih i indijskih astronoma koja su prevođena i dograđivana.[2]

Perzijski astrolab iz 18. vijeka koji se čuva u Muzeju historije nauka u Univerzitetu u Cambridgeu, u Engleskoj

Islamska astronomija odigrala je značajnu ulogu u oživljavanju bizantijske[3] i evropske[4] astronomije nakon perioda gubitka znanja tokom ranog srednjeg vijeka, posebno prevođenjem arapskih djela na latinski jezik tokom 12. vijeka. Islamska astronomija imala je veliki uticaj i na kinesku[5] i Malijsku astronomiju.[6][7]

Znatan broj zvijezda na nebu, poput Aldebarane, Altaire i Denebe kao i astronomskih izraza kao što su alidad, azimut i nadir još se nazivaju njihovim prvobitnim arapskim nazivima.[8][9] Veliki korpus literature iz islamske astronomije sačuvan je do danas, a broji otprilike 10.000 rukopisa rasutih po cijelom svijetu, od kojih mnogi nisu pročitani ili katalogizirani. Uprkos tome, u velikoj mjeri danas se može rekonstruisati tačna slika islamske aktivnosti i doprinosa u oblasti svjetske astronomije.[10]

Historija uredi

 
Veliki perzijski bronzani nebeski globus s natpisom Hadi Isfahani i datumom 1197. godine po hidžri (1782/83), tipične sferične forme, sa urezanim oznakama, figurama, astrološkim simbolima i detaljima

Ahmad Dallal napominje da su, za razliku od Babilonaca, Grka i Indijaca, koji su razvili složene sisteme matematičkog astronomskog proučavanja, predislamski Arapi se u potpunosti oslanjali na empirijska zapažanja.[11] Ta su se opažanja zasnivala na položaju pojedinih zvijezda, a ovo područje astronomskog proučavanja kod Arapa bilo je poznato kao anva. Anva se nastavila razvijati i nakon pojave islama gdje su islamski astronomi svojim empirijskim opažanjima pridodali i matematičke metode. Prema Davidu Kingu, nakon uspona islama, vjerska obaveza određivanja položaja kible i vremena molitve vijekovima je podsticala veći napredak u astronomiji.[12]

Donald Hill, engleski inženjer i historičar nauke i tehnologije, srednjovjekovnu astronomiju islamskog svijeta je podijelio na tri dijela a prema različitim vremenskim razdobljima: rani period, zlatno doba astronomije i kasni period.

Period ranog islama uredi

 
Tusijev par je matematički uređaj koji je izumio perzijski polimat el-Tusi u kojem se manji krug rotira unutar većeg kruga čiji je prečnik dvostruko veći u odnosu na mali krug. Rotacije krugova uzrokuju da tačka na obodu manjeg kruga oscilira naprijed-nazad linearnim gibanjem duž prečnika većeg kruga

Nakon teritorijalnog širenja islama, za vrijeme Pravednog halifata muslimanski učenjaci počeli su izučavati helenistička i indijska astronomska znanja prevođenjem na arapski (u nekim slučajevima i sa perzijskog).

Prvi astronomski tekstovi koji su prevedeni na arapski jezik bili su indijskog[13] i perzijskog porijekla.[14]

Najistaknutiji od tih tekstova bio je Zij al-Sindhind, indijsko astronomsko djelo iz 8. vijeka, koje su nakon 770. godine preveli Ibrahim el-Fazari i Jakub ibn Tarik uz pomoć indijskih astronoma koji su posjetili dvor halife El-Mensura 770. godine.[13] Drugi prevedeni tekst bio je Zij al-Shah, zbirka astronomskih tabela (zasnovanih na indijanskim parametrima), sastavljana u Sasanidskoj Perziji tokom perioda od dva vijeka. Fragmenti tekstova u ovom periodu pokazuju da su Arapi usvojili sinusnu funkciju (nasljeđenu iz Indije) umjesto tetiva lukova korištenih u grčkoj trigonometriji.[11]

Zlatno doba uredi

Početkom 9. vijeka, za vrijeme vladavine 7. abasidskog halife El-Memuna u Bagdadu je osnovana Kuća mudrosti, svojevrsna naučna ustanova. Od osnivanja Kuća mudrosti bila je mjesto izučavanja različitih oblasti nauka pa tako i principa geocentričnog sistema, odnosno Ptolemejovog sistema. Prema Dallalu (2010), upotreba parametara, izvora i metoda izračunavanja iz različitih naučnih tradicija učinila je ptolemejsku tradiciju prihvatljivom od samog početka do mogućnosti promatračkog pročišćavanja i matematičkog restrukturiranja.[15] Takva astronomska proučavanja podržavao je i sam halifa. Bagdad i Damask postali su središta takve aktivnosti. Halife ne samo da su finansijski podržali ovaj rad, već su doprinosili i ugledu takvih istraživanja.

Prvo veće muslimansko astronomsko djelo bilo je Zij el-Sindhind perzijskog učenjaka el-Khwarizmija iz 830. Djelo sadrži tabele za kretanja Sunca, Mjeseca i pet planeta poznatih u to vrijeme. Djelo je značajno jer je u islamske nauke uvodilo ptolemejske koncepte. Ovo djelo također označava prekretnicu u islamskoj astronomiji. Do tada su muslimanski astronomi usvajali primarno istraživački pristup tom polju, prevodeći djela drugih autora ili proučavali već otkrivena znanja. El-Khwarizmijev rad označio je početak netradicionalnih metoda proučavanja i izračunavanja.[16]

Al-Farghani je 850. napisao djelo Kitab fi Jawami (Sažetak nauke o zvijezdama). Knjiga je prije svega dala sažetak ptolemičke kosmografije ali je također i ispravila Ptolemeja na osnovu nalaza ranijih arapskih astronoma. Al-Farghani je dao revidirane vrijednosti za nagib ekliptike, precesiono kretanje apside Sunca i Mjeseca i opseg Zemlje. Knjiga je široko proširila muslimanskim svijetom a prevedena je i na latinski jezik.[17]

Egipatski astronom Ibn Junus bio je zapravo prvi astronom koji je stvarno utvrdio grešku u Ptolemejevim proračunima kretanja planete i njihove jedinstvenosti u kasnom 10. vijeku. Ptolemej je izračunao da se Zemljino kolebanje, inače poznato kao precesija, mijenja za 1 stepen svakih 100 godina. Ibn Junus se suprotstavio ovoj pretpostavci tvrdeći da se to dešava svakih 70 godina. Otkrića Ibn Junusa i Ibn el-Šatira bili su dio Kopernikovih proračuna kako bi se shvatilo da je Sunce središte svemira.[18]

Bio je to period procvata islamskog sistema astronomije. Razdoblje je počelo kada su muslimanski astronomi počeli da dovode u pitanje okvir ptolemejskog sistema astronomije. Međutim, te kritike su ostale unutar geocentričnih okvira i slijedile su Ptolomejeve astronomske paradigme. Jedan je historičar opisao njihov rad kao reformistički projekt koji ima za cilj konsolidaciju ptolemejske astronomije, usklađujući je sa vlastitim principima.[19]

Između 1025. i 1028. godine, Ali al Hasan al-Haitam je napisao djelo Al-Shukuk ala Batlamyus (Sumnje na Ptolemeja). Održavajući fizičku stvarnost geocentričnog modela, kritizirao je elemente ptolemijskih modela. Mnogi astronomi su se suočili sa izazovom postavljenim u ovom radu a koji se sastojao u tome da se razviju alternativni modeli koji bi riješili ove poteškoće. Ebu Ubejd el-Juzjani, perzijski ljekar je 1070. godine objavio djelo Tarik al-Aflak gdje je raspravljao o "jednakom" problemu ptolemejskog modela i predložio rješenje. U El-Andaluzu objavljeno djelo anonimnog autora al-Istidrak ala Batlamyus (Rekapitulacija u vezi s Ptolomejem), sadržavalo je spisak primjedbi na ptolemejsku astronomiju.

Kasniji period uredi

Značajniji astronomi iz kasnijeg srednjovjekovnog perioda bili su Muajad al-Din al-'Urdi (oko 1266), Nasirudin Tusi (1201. – 1274), Kutb al-Din al Širazi (oko 1311), Sadr al-Šarija al-Buhari (oko 1347), Ibn Šatir (oko 1375) i Ali al-Kušji (oko 1474).[20]

U kasnijem periodu 13. vijeka, Nasir al-Din al-Tusi izumio je Tusijev par. Model će kasnije poslužiti za Kopernikovo razumijevanje kretanja nebeskih tijela opisano u djelu iz perioda Renesanse.[18]

U 15. vijeku, timuridski vladar Ulug-beg iz Samarkanda osnovao je na svom dvoru centar za pokroviteljstvo astronomije. Astronomiju je proučavao u mladosti, a 1420. naredio je izgradnju opservatorije, koja je tokom svoga rada napravila novi set astronomskih tablica, a doprinjela je i drugim naučnim i matematičkim iskoracima.[21]

Uticaj islamske astronomije na području Istočne Azije uredi

 
Plan Stare pekinške opservatorije osnovane 1442.

Kina uredi

Uticaj islamska astonomije na kinesku astronomiju prvi put je zabilježen za vrijeme dinastije Sung, kada je Hui muslimanski astronom Ma Yize uveo koncept sedam dana u sedmici i dao druge doprinose.

Širenjem islama na područje današnje Kine, islamski astronomi su došli u Kinu kako bi radili na izradi kalendara i općenito doprinjeli u oblasti astronomije za vrijeme Mongolskog carstva i dinastije Juan koja je naslijedilo ovo carstvo. Kineski učenjak Yelu Chucai pratio je Džingis-kana tokom njegovih pohoda te tako 1210. stigao u Perziju i proučavao njihov kalendar kako bi ga upotrebio za potrebu Mongolskog carstva. Kublaj-kan je doveo Perzijance u Peking kako bi osnovali opservatoriju i instituciju za astronomska proučavanja.

Nekoliko kineskih astronoma radilo je u opservatoriji u Maragi, koju je osnovao Nasirudin Tusi 1259. godine, pod pokroviteljstvom Hulagu-kana u Perziji. Jedan od tih kineskih astronoma bio je Fu Mengchi ili Fu Mezhai. 1267. godine perzijski astronom Jamal ad-Din, koji je prethodno radio u opservatoriji u Maragi, predstavio je Kublaj-kanu sedam perzijskih astronomskih instrumenata, uključujući zemaljski globus i armilarnu sferu kao i astronomski almanah, koji je kasnije bio poznat u Kini kao Wannian Li (Kalendar deset hiljada godina ili Vječni kalendar). U Kini je ovaj astronom bio poznat pod nazivom Zhamaluding a 1271. kan ga je imenovao za prvog direktora Islamske opservatorije u Pekingu, poznate kao Islamski astronomski biro, koji je djelovao uporedo s kineskim astronomskim biroom naredna četiri vijeka. Islamska astronomija stekla je dobru reputaciju u Kini zbog teorije planetarnih geografskih širina, koja u to vrijeme nije postojala u kineskoj astronomiji i zbog preciznog predviđanja pomračenja.

Neki od astronomskih instrumenata koje je izgradio poznati kineski astronom Guo Shoujing ubrzo nakon toga podsjećaju na stil instrumenata izgrađenih u Maragehu. Konkretno, pojednostavljeni instrument (jianyi) i veliki gnomon u Astronomskom opservatoriju Gaocheng pokazuju tragove islamskog utjecaja. Dok je formulisao kalendar Shoushilija 1281., na Shoujingov rad vezan za sferičnou trigonometriju možda je djelomično utjecala i islamska matematika, koja je u to doba u velikoj mjeri prihvaćena na dvoru Kublaj-kana. Ovi mogući utjecaji uključuju pseudo-geometrijsku metodu za konverziju između ekvatorijalnih i ekliptičkih koordinata, sistemsku upotrebu decimala u temeljnim parametrima i primjenu kubne interpolacije u proračunu nepravilnosti planetarnih gibanja.

Car Hung (r. 1368. –1398) iz dinastije Ming, u prvoj godini svoje vladavine (1368), regrutuje stručnjake za astrologiju, kako Kineze tako i pripadnike drugih naroa iz astronomskih institucija u Pekingu, bivšeg mongolskog Juana u Nanjing da postanu službenici novoosnovane nacionalne opservatorije.

Te godine vlada dinastije Ming prvi put je pozvala astronomske zvaničnike da dođu u područje južno od prijestonice Juana. Bilo ih je četrnaest. Da bi povećao tačnost u metodama posmatranja i računanja, car Hung postakao je usvajanje paralelnih kalendarskih sistema, Han i Hui. U narednim godinama, sud dinastije Ming imenovao je nekoliko Hui astrologa koji će biti na visokim položajima u carskoj opservatoriji. Napisali su mnogo knjiga o islamskoj astronomiji a pravili su i astronomsku opremu zasnovanu na islamskom sistemu.

Prijevod dva važna djela na kineski jezik završen je 1383. godine: Zij (1366) i al-Madkhal fi Sina'at Ahkam al-Nujum (Uvod u astrologiju) (1004).

1384. godine napravljen je kineski astrolab za promatranje zvijezda na osnovu uputa za pravljenje s višenamjenskih islamskih uređaja. 1385. godine aparat je postavljen na brdo sjeverno iznad Nanjinga.

 
Korejski nebeski globus baziran na astronomskim tablicama Huihui Lifi

Oko 1384, car Hung naredio je da se izvrši prijevod kineski jezik i sastavljanje islamskih astronomskih tablica, zadatak koji su izveli učenjaci Mashayihei, muslimanski astronom, i Wu Bozong, kineski službenik. Ove tablice postale su poznate pod nazivom Huihui Lifa (Muslimanski sistem kalendrijske astronomije), koji je u Kini objavljivan više puta do početka 18. vijeka,[22] iako je dinastija Qing službeno napustila tradiciju kinesko-islamske astronomije 1659.[23] Muslimanski astronom Yang Guangxian bio je poznat po svojim napadima na jezuitske astronomske nauke.

Koreja uredi

Tokom ranog perioda vladavine Jozeon dinastije (1392. – 1897) islamski kalendar poslužio je kao osnova za reformu kalendara kako bi se izradio novi kalendarski sistem koji bi bio precizniji od postojećih kalendara sa kineskim osnovama.[24] Korejski prijevod Huihui Lifa (u prijevodu na bosanski jezik Muslimanski sistem kalendarske astronomije) teksta koji kombinuje kinesku astronomiju sa islamskim radovima astronoma Džemaludin, proučavan je u Koreji u vrijeme dinastije Jozeon i vladara Sejonga u petnaestom vijeku.[25] Tradicija kinesko-islamske astronomije opstala je u Koreji sve do početka devetnaestog vijeka.[23]

Opservatorije uredi

 
Srednjovjekovni rukopis Kutbudina Širazija koji prikazuje epiklički planetarni model

Zabilježeno je da su prva sistematska zapažanja astronomskih događaja u islamu desila pod pokroviteljstvom Al-Mamuna, sedmog abasidskog halife koji je vladao islamskim svijetom početkom 9. vijeka. U takvim a i u mnogim drugim privatnim opservatorijama, od Damaska ​​do Bagdada, izmjereni su stepeni meridijana, uspostavljeni su solarni parametri i detaljno su promatrani Sunce, Mjesec i planete.

U 10. vijeku dinastija Bujida potaknula je poduzimanje opsežnih radova u astronomiji, poput izgradnje velikog instrumenta s kojim su provedena opažanja u 950. godini. To je poznato po astronomskim tablicama koje je u to doba sastavio astronom Ibn al-Alam. Velikog astronoma Abdurahmana Al Sufija za njegov rad finansirao je princ Adud al-Dawla, koji je sistematski revidirao Ptolemejev katalog zvijezda. Sharaf al-Daula je također osnovao sličnu opservatoriju u Bagdadu. Izvještaji Ibn Junusa i el Zarkali iz Toleda i Kordobe govore o korištenju sofisticiranih instrumenata u to vrijeme.

Upravo je Malik šah I uspostavio prvu veliku opservatoriju, vjerovatno u Isfahanu. Upravo je tu Omar Hajjam s mnogim drugim saradnicima konstruirao zij i formulirao perzijski solarni kalendar tzv. jalali kalendar. Moderna verzija ovog kalendara i danas je u službenoj upotrebi u Iranu.

Međutim, najuticajniji opservatorij osnovao je Hulegu-kan tokom 13. vijeka. Ovdje je Nasirudin Tusi nadzirao njegovu tehničku konstrukciju u Maragi. U objektu su se nalazile prostorije za odmor za Hulegu-kanu, kao i biblioteka i džamija. Neki od najboljih astronoma tog vremena okupljali su se tamo i iz te saradnje rezultirali su neke važnije izmjene Ptolemejskog sistema u razdoblju od 50 godina.

 
Opservatorija Ulug-bega u Samarkandu

Godine 1420. princ Ulug-beg, i sam astronom i matematičar, osnovao je još jedan veliki opservatorij u Samarkandu, čije su ostatke 1908. iskopala ruska ekspedicija.

Osim pomenutih opservatorija i Taqi al-Din Muhammad ibn Ma'ruf osnovao je veliku opservatoriju u osmanlijskom Carigradu 1577. godine, koja je bila u istom obimu kao i ona u Maragi i Samarkandu. Opservatorija je, međutim, bila kratkotrajna, jer su prevladavali protivnici opservatorije a opservatorij je uništen 1580. godine. Dok se osmanlijsko svećenstvo nije protivilo nauci o astronomiji, opservatorija se prvenstveno koristila za astrologiju.

Instrumenti uredi

Aktuelno znanje o instrumentima koje su muslimanski astronomi svojevremeno koristili primarno potiču iz dva izvora. To su preostali instrumenti koji se nalaze u privatnim i muzejskim zbirkama a kao drugi izvor koriste se traktati i rukopisi sačuvani iz srednjeg vijeka. Astronomi Zlatnog doba islama izvršili su mnoga poboljšanja instrumenata koji su već korišteni prije njihovog vremena, poput dodavanja novih mjernih skala ili drugih detalja.

Nebeski globusi i armilarne sfere uredi

Nebeski globusi su se koristili prvenstveno za rješavanje problema u nebeskoj astronomiji. Danas, širom svijeta postoji 126 takvih instrumenata pri čemu je najstariji iz 11. vijeka. Nadmorska visina Sunca ili rektascenzija i deklinacija zvijezda mogla bi se izračunati pomoću ovih instrumenata unošenjem položaja posmatrača na meridijanski prsten globusa.

Armilarna sfera imala je sličnu primjenu. Ovakve sfere iz ranomuslimanskog perioda nisu očuvane, ali je njihovo postojanje potvrđeno u nekoliko traktata o instrumentu sa prstenima. U tom kontekstu posmatra se i islamski razvoj sfernog astrolaba, a u modernom vremenu postoji samo jedan takav očuvan instrument i to iz 14. vijeka.

Astrolab uredi

Astrolab od mesinga bio je helenistički izum. Prvi islamski astronom za kojeg se navodi da je izgradio astrolab bio je Ibrahim al-Fazari s kraja 8. vijeka. Astrolab je bio popularan u islamskom svijetu tokom zlatnog doba, uglavnom kao pomoć u određivanju pravilnog položaja kible. Najraniji poznati primjer datira iz 927/8. godine.

Ovi instrumenti su korišteni za očitavanje vremena izlaska Sunca i nepokretnih zvijezda. Zarkali iz Andaluzije konstruirao je jedan takav instrument koji, za razliku od svojih prethodnika, nije ovisio o geografskoj širini promatrača što je bila velika prednost takvog instrumenta te se zbog toga mogao koristiti bilo gdje. Ovaj instrument postao je poznat u Evropi kao Safeja.

Mehanički kalendar uredi

El-Biruni, perzijski naučnik i polimat s početka 11. vijeka napravio je instrument koji je nazvao Mjesečeva kutija, koji je bio mehanički Lunisolarni kalendar a funkcionisao je na principu zupčastog bloka koji se sastojao od 8 zupčanika. Ovaj instrumentje bio rani primjer uređaja za obradu znanja sa fiksnim ožičenjem.

Sunčani satovi uredi

 
Rukopisi iz Timbuktua koji prikazuju tekstove iz matematike i astronomije.[26]

Muslimani su napravili neka poboljšanja u teoriji i izradi sunčanih satova, koje su naslijedili od svojih indijskih i grčkih prethodnika. Khwarizmi je pravio tablice za ove instrumente što je znatno skratilo vrijeme potrebno za izradu konkretnih proračuna.

Sunčani satovi su često postavljani u džamijama kako bi se odredilo vrijeme molitve. Jedan od najupečatljivijih primjera sunčanog sata sagradio je u 14. vijeku muvekit Velike džamije u Damasku, Ibn al-Šatir.

Kvadranti uredi

Muslimani su izumili nekoliko oblika kvadranata. Među njima je bio i sinusni kvadrant koji se koristio za astronomske proračune, kao i različiti oblici horarnog kvadranta, koji se koriste za određivanje vremena (posebno vremena molitve) promatranjem Sunca ili zvijezda. Središte razvoja kvadranata bio je Bagdad tokom 9. vijeka.

Ekvatorijumi uredi

Ekvatorijum je izum andalužanskog učenjaka Zerkalija. Najranije spominjanje ovog uređaja je u 11. vijeku. To je mehanički uređaj za pronalaženje položaja Mjeseca, Sunca, zvijezda i planeta pomoću geometrijskog modela za prikaz srednje i anomalističke pozicije datog nebeskog tijela. Pri korištenju ovog uređaja nije bilo potrebe za računanjem i preračunavanjem.

Astronomija u islamskoj umjetnosti uredi

Primjeri kosmoloških slika postoje u mnogim oblicima islamske umjetnosti, bilo da su to rukopisi, umjetnički izrađeni astrološki alati ili oslikani zidovi palača i dvoraca. Islamska umjetnost je održala sposobnost da dostigne bilo koji stepen razvoja društva.

Unutar islamskih kosmoloških doktrina i islamskog proučavanja astronomije, poput Enciklopedija Braće čistoće (koja se alternativno naziva Rasa'il iz Ikhwana al-Safe) veliki je naglasak srednjovjekovnih učenjaka na važnost proučavanja nebesa. To proučavanje nebesa pretočeno je u umjetničko predstavljanje svemira i astrološke koncepte. Mnogo je oblasti u koje se ubraja islamska astrološka umjetnost, poput vjerskog, političkog i kulturnog konteksta. Naučnici smatraju da zapravo postoje tri vala odnosno zone uticaja pod kojim se razvijala astronomija u islamskoj umjetnosti a to su zapadnjački, bizantijski i islamski uticaj. Islamski svijet crpio je inspiraciju iz grčkih, iranskih i indijskih metoda kako bi formirao svoj jedinstveni stil u načinu predstavljanja zvijezda, nebeskih tijela i svemira općenito.

Primjeri uredi

 
Krčag s znakovima zodijaka iz prve polovine 13. vijeka s pretpostavkm da potiče s područja Irana. Izrađen je od mesinga a ukršen bakrom i srebrom.

Mjesta poput Quasyr 'Amra, koje se koristilo kao ruralni kompleks emevijskih palata i kupališta, opisuje način na koji su astrologija i kosmos utkali svoj put u arhitektonski stil. Za vrijeme boravka na ovom mjestu, osobe koje su se tu nalazile mogle su se odmarati u kupaonici i posmatrati freskiranu kupolu koja bi istovremeno otkrivala svoju i sakralnu i kosmičku prirodu. Osim ostalih freski kompleksa koji su se u velikoj mjeri fokusirali na al-Walid, kupola za kupanje bila je ukrašena islamskim horoskopom i nebeskim dizajnima. Osjećaj bi bio takav kao da odjednom lebdite negdje u svemiru. Ikhwan al 'Safa je u svojoj enciklopediji opisao Sunce koje je Bog stavio u središte svemira, a sva druga nebeska tijela orbitiraju oko njega u sferama. Kao rezultat toga, onaj koji posmatra ove freske mogao bi sebe zamisliti kao da se nalazi u središtu svemira, podsjetivši se na njihovu moć i položaj. Mjesto poput Qusayr 'Amra predstavlja način na koji su astrološka umjetnost i slike komunicirali s islamskim elitama i onima koji su se nalazili među halifatskim autoritetima.

Islamski horoskop i astrološki prikazi su također bili prisutni u oblasti prerade metala. Krčazi koji prikazuju dvanaest simbola zodijaka postoje kako bi se naglasio elitni zanat i nosio blagoslove kao što je jedan primjer koji se nalazi u njujorškom muzeju umjetnosti Metropolitan. Također je čest slučaj da su i kovanice kovane s zodijačkim znakovima koji su imali jedinu svrhu predstavljanja mjeseca u kojem je novac kovan. Kao rezultat toga, astrološki simboli su se mogli upotrijebiti i kao ukras i kao sredstvo prenošenja simboličkih značenja ili određenih informacija.

Značajniji astronomi uredi

Također pogledajte uredi

Reference uredi

  1. ^ (Saliba 1994b, str. 245, 250, 256–257)
  2. ^ (Gingerich 1986)
  3. ^ Leichter, Joseph (maj 2004). The Zij as-Sanjari of Gregory Chioniades. Internet Archive. Providence, RI: Univerzitet Brown (objavljeno 27. 6. 2009). Pristupljeno 10. 12. 2019.
  4. ^ Saliba (1999).
  5. ^ Benno, van Dalen (2002). Ansari, S.M. Razaullah (ured.). Islamic Astronomical Tables in China: The Sources for Huihui li. History of Oriental Astronomy. Astrophysics and Space Science Library. 274. Astrophysics and Space Science Library. str. 19–32. doi:10.1007/978-94-015-9862-0. ISBN 978-94-015-9862-0. Pristupljeno 10. 12. 2019.
  6. ^ Holbrook, Jarita; Medupe, Rodney Thebe; Urama, Johnson O., ured. (1. 1. 2008). African Cultural Astronomy: Current Archaeoastronomy and Ethnoastronomy research in Africa (jezik: engleski). Springer Science & Business Media. ISBN 9781402066399. Pristupljeno 10. 12. 2019.
  7. ^ Medupe, Rodney Thebe; Warner, Brian; Jeppie, Shamil; Sanogo, Salikou; Maiga, Mohammed; Maiga, Ahmed; Dembele, Mamadou; Diakite, Drissa; Tembely, Laya; Kanoute, Mamadou; Traore, Sibiri; Sodio, Bernard; Hawkes, Sharron (2008), "The Timbuktu Astronomy Project", African Cultural Astronomy, Astrophysics and Space Science Proceedings, 6, str. 179, Bibcode:2008ASSP....6..179M, doi:10.1007/978-1-4020-6639-9_13, ISBN 978-1-4020-6638-2.
  8. ^ Arabic Star Names, Islamic Crescents' Observation Project, arhivirano s originala, 2. 2. 2008, pristupljeno 10. 12. 2019
  9. ^ Lebling, Robert W. (September–October 2010). "Arabic in the Sky". aramcoworld.com. Saudi Aramco World. str. 24–33. Pristupljeno 10. 12. 2019.
  10. ^ (Ilyas 1997)
  11. ^ a b Dallal (1999), pg. 162
  12. ^ King, David A. (30. 6. 2005). In Synchrony with the Heavens, Studies in Astronomical Timekeeping and Instrumentation in Medieval Islamic Civilization: The Call of the Muezzin. 1. Brill Academic Pub. str. xvii. ISBN 978-90-04-14188-9. And it so happens that the particular intellectual activity that inspired these materials is related to the religious obligation to pray at specific times. The material presented here makes nonsense of the popular modern notion that religion inevitably impedes scientific progress, for in this case, the requirements of the former actually inspired the progress of the latter for centuries.
  13. ^ a b Sachau, Edward, ured. (1910), Alberuni's India: An Account of the Religion, Philosophy, Literature, Geography, Chronology, Astronomy, Customs, Laws and Astrology of India about A.D. 1030, 1, London: Kegan Paul, Trench, Trübner, str. xxxi, It was on this occasion in the eighth century that the Arabs first became acquainted with a scientific system of astronomy. They learned from Brahmagupta earlier than from Ptolemy.
  14. ^ Dallal, Ahmad (2010). Islam, Science, and the Challenge of History. Yale University Press. str. 29. ISBN 978-0-300-15911-0.
  15. ^ Dallal, Ahmad S. (2010). Islam, Science, and the Challenge of History. United States: Yale University Press. str. 31. ISBN 978-0-300-15911-0. Pristupljeno 18. 12. 2019.
  16. ^ Dallal (1999), pg. 163
  17. ^ Dallal (1999), pg. 164
  18. ^ a b Stirone, Shannon. "How Islamic scholarship birthed modern astronomy". Astronomy.com. Pristupljeno 18. 12. 2019.
  19. ^ Sabra, A.I. "Configuring the Universe: Aporetic, Problem Solving, and Kinematic Modeling as Themes of Arabic Astronomy". Perspectives on Science. 6:3: 322. Pristupljeno 18. 12. 2019.
  20. ^ Dallal (1999), pg. 171
  21. ^ Subtelny, Maria E (2010). Tamerlane and his descendants: from paladins to patrons. Cambridge: Cambridge University Press. str. 184–5. ISBN 978-0-521-85031-5.
  22. ^ Yunli Shi (10. 1. 2002), "The Korean Adaptation of the Chinese-Islamic Astronomical Tables", Archive for History of Exact Sciences, 57 (1): 25–60 [26], doi:10.1007/s00407-002-0060-z, ISSN 1432-0657
  23. ^ a b Yunli Shi (januar 2003), "The Korean Adaptation of the Chinese-Islamic Astronomical Tables", Archive for History of Exact Sciences, 57 (1): 25–60 [30], doi:10.1007/s00407-002-0060-z, ISSN 1432-0657
  24. ^ Baker, Don (Winter 2006). "Islam Struggles for a Toehold in Korea". Harvard Asia Quarterly. Arhivirano s originala, 17. 5. 2007. Pristupljeno 23. 4. 2007.
  25. ^ Yunli Shi (januar 2003). "The Korean Adaptation of the Chinese-Islamic Astronomical Tables". Archive for History of Exact Sciences. 57 (1): 25–60 [26–7]. doi:10.1007/s00407-002-0060-z. ISSN 1432-0657.
  26. ^ Verde, Tom (septembar 2011). "Saudi Aramco World :From Africa, in Ajami". saudiaramcoworld.com. Aramco World. Arhivirano s originala, 30. 11. 2014. Pristupljeno 11. 11. 2016.

Vanjski linkovi uredi

Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Astronomija_u_srednjovjekovnom_islamu&oldid=3504367"