Živinice
Živinice su grad i naseljeno mjesto u sjeveroistočnom dijelu Bosne i Hercegovine, južno od Tuzle. Administrativno pripada Tuzlanskom kantonu u sklopu Federacije Bosne i Hercegovine. Prema posljednjem popisu stanovništva broji 57.765 stanovnika.
Živinice | |
|---|---|
Grad | |
| Grad Živinice | |
 Panorama Živinica | |
 Grb | |
 Grad Živinice u Bosni i Hercegovini | |
  Živinice | |
| Koordinate: 44°27′00.4″N 18°39′01.1″E / 44.450111°N 18.650306°E | |
| Država |  Bosna i Hercegovina |
| Entitet | Federacija Bosne i Hercegovine |
| Kanton | Tuzlanski |
| Vlada | |
| • Gradonačelnik | Began Muhić[1] (SDA) |
| Površina | |
| • Grad | 290,67 km2 |
| • Naseljeno mjesto | 13,61 km2 |
| Stanovništvo (2013) | |
| • Grad | 57.765 |
| • Grad (gustoća) | 198,73 /km2 |
| • Naseljeno mjesto | 16.157 |
| • Naseljeno mjesto (gustoća) | 1.187,14 /km2 |
| Vremenska zona | CET (UTC+1) |
| • Ljeti (DST) | CEST (UTC+2) |
| Poštanski broj | 75 270 |
| Pozivni broj | (+387) 35 |
| Matični broj | 164291[2] |
| Matični broj grada | 11215 |
| Veb-sajt | gradzivinice |
Geografija
Živinice, kao osnovna jedinica lokalne samouprave, formirana je Odlukom Narodne skupštine NR Bosne i Hercegovine, br. 28/59, 19. juna 1959. Danas obuhvata područje od oko 300 km2 na kome trenutno skupa sa prognaničkom populacijom živi oko 75.000 stanovnika. Na području grada konstituisano je 26 mjesnih zajednica, od kojih četiri čine gradsko naselje. Prema procjenama, u gradu i prigradskim naseljima živi oko 23.000 stanovnika, što je u odnosu na predratni period skoro udvostručen broj.[3][4]
Historija
U sedmom vijeku na području grada Živinica se trajno nastanjuju slavenska plemena. Srednjovjekovna teritorija Živinica bila je u sastavu Bosanske države, oblasti Gostilj, Dramešin i Soli kao samostalnih političkih jedinica koje su do dolaska Osmanlija u Bosnu izgubile te atribute. Naselje Živinice kao urbana lokacija nastala je vjerovatno u 18. vijeku. Postojanje prvih srednjovjekovnih utvrđenja "Gradina" u Nevrenči, "Grad Jasičak" iznad Bašigovaca, "Džebarska gradina", "Grad-Čaršija" iznad Gornje Višće i mnogi stećci, ukazuju na činjenicu da su okolna naselja znatno starijeg nastanka. Prvi zapisi o stećcima datiraju iz prve polovine 16. vijeka. Južni i istočni dijelovi živiničke teritorije naročito su bogati nekropolama i stećcima. Registrirano je oko 25 nekropola i desetak stećaka samaca. Danas je sačuvano oko 250 stećaka na raznim lokalitetima, posebnu pažnju predstavlja stećak "Vrpolje" u Đurđeviku, koji je ujedno i jedini stećak sa pisanim tekstom.
Postanak imena Živinice još uvijek nije utvrđen. Prema M. Hadžijaniću Živinice se pominju u jednom turskom dokumentu iz 1764. kao "Živinice zvano Uskopči, vjerovatno (Oskovci) u nahiji Tuzla".
U periodu SFR Jugoslavije je postojalo naselje Živinice Tvornica koje je preimenovano u Živinice.[5]
Godine 1981. su naselju Živinicama pridružene Donje Živinice (bivše Živinice Hrvatske).[5] Živinice su do 1985. nosile ime Živinice, a onda im je ime promijenjeno u Živinice Grad.[5] Iste je godine izdvojen dio naselja koji je s naseljem Baricama spojen u novo naselje Živinice Donje.[5]
Kultura
Nacionalni spomenici kulture
Na listi nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine za grad Živinice se nalaze sljedeći spomenici:
- "Drvena džamija u selu Priluk" (prirodno-graditeljska cjelina),
- "Nekropola sa stećcima na lokalitetu Jasik u Gračanici" (historijsko područje).[6]
Stanovništvo
Nacionalni sastav stanovništva – grad Živinice
| Sastav stanovništva – grad Živinice | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2013.[7] | 1991.[8] | 1981.[9] | 1971.[10] | 1961.[11] | |||
| Osoba | 57 765 (100,0%) | 54 783 (100,0%) | 48 515 (100,0%) | 40 335 (100,0%) | 29 794 (100,0%) | ||
| Bošnjaci | 53 089 (91,91%) | 44 017 (80,35%)1 | 38 433 (79,22%)1 | 32 319 (80,13%)1 | 21 588 (72,46%)1 | ||
| Hrvati | 2 508 (4,342%) | 3 976 (7,258%) | 4 540 (9,358%) | 4 404 (10,92%) | 3 819 (12,82%) | ||
| Bosanci | 546 (0,945%) | – | – | – | – | ||
| Romi | 535 (0,926%) | – | 66 (0,136%) | 40 (0,099%) | 6 (0,020%) | ||
| Muslimani | 356 (0,616%) | – | – | – | – | ||
| Srbi | 242 (0,419%) | 3 525 (6,434%) | 3 284 (6,769%) | 3 133 (7,767%) | 2 900 (9,734%) | ||
| Nisu se izjasnili | 172 (0,298%) | – | – | – | – | ||
| Bosanci i Hercegovci | 130 (0,225%) | – | – | – | – | ||
| Ostali | 83 (0,144%) | 1 135 (2,072%) | 146 (0,301%) | 198 (0,491%) | 33 (0,111%) | ||
| Nepoznato | 38 (0,066%) | – | – | – | – | ||
| Albanci | 33 (0,057%) | – | 19 (0,039%) | 20 (0,050%) | 9 (0,030%) | ||
| Jugoslaveni | 14 (0,024%) | 2 130 (3,888%) | 1 953 (4,026%) | 147 (0,364%) | 1 383 (4,642%) | ||
| Turci | 12 (0,021%) | – | – | – | – | ||
| Slovenci | 4 (0,007%) | – | 11 (0,023%) | 8 (0,020%) | 33 (0,111%) | ||
| Crnogorci | 3 (0,005%) | – | 54 (0,111%) | 60 (0,149%) | 9 (0,030%) | ||
| Makedonci | – | – | 7 (0,014%) | – | 9 (0,030%) | ||
| Mađari | – | – | 2 (0,004%) | 6 (0,015%) | 5 (0,017%) | ||
Nacionalni sastav stanovništva – naseljeno mjesto Živinice Grad
| Sastav stanovništva – naseljeno mjesto Živinice Grad | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2013.[12] | 1991.[8] | 1981.[9] | 1971.[10] | 1961.[11] | |||
| Osoba | 16 157 (100,0%) | 11 947 (100,0%) | 7 957 (100,0%) | 5 426 (100,0%) | 4 022 (100,0%) | ||
| Bošnjaci | 13 765 (85,20%) | 7 083 (59,29%)1 | 4 077 (51,24%)1 | 3 106 (57,24%)1 | 1 579 (39,26%)1 | ||
| Hrvati | 1 334 (8,256%) | 1 552 (12,99%) | 1 475 (18,54%) | 1 326 (24,44%) | 1 221 (30,36%) | ||
| Bosanci | 255 (1,578%) | – | – | – | – | ||
| Romi | 187 (1,157%) | – | 12 (0,151%) | 3 (0,055%) | – | ||
| Srbi | 184 (1,139%) | 1 597 (13,37%) | 1 137 (14,29%) | 815 (15,02%) | 916 (22,77%) | ||
| Muslimani | 145 (0,897%) | – | – | – | – | ||
| Nisu se izjasnili | 106 (0,656%) | – | – | – | – | ||
| Bosanci i Hercegovci | 73 (0,452%) | – | – | – | – | ||
| Ostali | 50 (0,309%) | 439 (3,675%) | 81 (1,018%) | 54 (0,995%) | 17 (0,423%) | ||
| Albanci | 26 (0,161%) | – | 14 (0,176%) | 14 (0,258%) | 8 (0,199%) | ||
| Turci | 12 (0,074%) | – | – | – | – | ||
| Nepoznato | 9 (0,056%) | – | – | – | – | ||
| Jugoslaveni | 7 (0,043%) | 1 276 (10,68%) | 1 113 (13,99%) | 61 (1,124%) | 254 (6,315%) | ||
| Crnogorci | 2 (0,012%) | – | 36 (0,452%) | 36 (0,663%) | 1 (0,025%) | ||
| Slovenci | 2 (0,012%) | – | 9 (0,113%) | 5 (0,092%) | 22 (0,547%) | ||
| Mađari | – | – | 2 (0,025%) | 6 (0,111%) | 2 (0,050%) | ||
| Makedonci | – | – | 1 (0,013%) | – | 2 (0,050%) | ||
Sportski timovi
Poznate ličnosti
- Adnan Babajić, pjevač
- Boris Živković, nogometaš
- Cvijan Milošević, nogometaš
- Denijal Pirić, nogometaš, trener
- Elvir Rahimić, nogometaš
- Hidajet Tulumović, nogometaš, trener
- Ivo Andrić-Lužanski, političar
- Jasmin Fejzić, nogometaš
- Jusuf Nurkić, košarkaš
- Latif Havkić, pjevač
- Mato Đaković, novinar
- Mirsad Bešlija, nogometaš
- Murat Hasanagić, glumac
- Nesib Malkić, komadant
- Salih Delalić, nogometaš
Također pogledajte
Reference
- ^ "Lokalni izbori 2024 - Živinice". izbori.ba. Centralna izborna komisija Bosne i Hercegovine. 5. 11. 2024. Pristupljeno 16. 11. 2024.
- ^ "Sistematski spisak općina i naseljenih mjesta u Bosni i Hercegovini" (PDF). fzs.ba. Arhivirano s originala (PDF), 5. 3. 2016. Pristupljeno 24. 11. 2015.
- ^ "Geografija – demografija – Grad Živinice". Pristupljeno 2024-10-05.
- ^ "Geografija – demografija – Grad Živinice". Pristupljeno 2024-10-05.
- ^ a b c d "Promjene u sastavu i nazivima naselja za period 1948-1990 (str. 122)" (PDF). SL. L. SRBIH, 17/55, 28/81, 24/85. Pristupljeno 19. 4. 2017.
- ^ "Spisak nacionalnih spomenika po mjestima (grad Živinice)". Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika. Pristupljeno 19. 12. 2015.[mrtav link]
- ^ "Popis 2013 BiH - Etnička/nacionalna pripadnost, vjeroispovijest, maternji jezik". www.popis.gov.ba. Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine. Pristupljeno 28. 4. 2020.
- ^ a b "Nacionalni sastav stanovništva Republike Bosne i Hercegovine 1991. (str. 128/9)" (PDF). fzs.ba. Pristupljeno 19. 4. 2017.
- ^ a b "Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1981" (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 19. 4. 2017.
- ^ a b "Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1971" (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 19. 4. 2017.
- ^ a b "Nacionalni sastav stanovništva FNR Jugoslavije 1961" (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 19. 4. 2017.
- ^ "Popis 2013 BiH - Etnička/nacionalna pripadnost, vjeroispovijest, maternji jezik". www.popis.gov.ba. Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine. Pristupljeno 28. 4. 2020.
