Četvrti korpus Armije Republike Bosne i Hercegovine
Četvrti korpus Armije Republike Bosne i Hercegovine bio je jedan od sedam korpusa koji je za vrijeme rata u Bosni i Hercegovini djelovao u sastavu Armije Republike Bosne i Hercegovine. Osnovan je 17. novembra 1992. godine sa sjedištem u Mostaru. Korpus je objedinio jedinice Teritorijalne odbrane Bosne i Hercegovine kao i neke dobrovoljne jedinice koje su do njegovog osnivanja djelovale na širem području doline rijeke Neretve. Od formiranja, novembra 1992. godine, pa do novembra 1993. godine komandant korpusa je bio Arif Pašalić.[2]
| 4. korpus Armije Republike Bosne i Hercegovine | |
|---|---|
 | |
| Aktivna | formiran 17. novembra 1992. |
| Država | Republika Bosna i Hercegovina |
| Grana | Kopnena vojska Armije Republike Bosne i Hercegovine |
| Dio | Armija Republike Bosne i Hercegovine |
| Komandanti | |
| Arif Pašalić | |
| Sulejman Budaković | |
| Ramiz Dreković[1] | |
| Mustafa Polutak[1] | |
Historija uredi
Četvrti korpus je osnovan 17. novembra 1992. godine naredbom načelnika Štaba Vrhovne komande Sefera Halilovića. Korpus je objedinio jedinice Teritorijalna odbrana Bosne i Hercegovine, kao i neke dobrovoljne jedinice. Formiranjem korpusa, za komandanta je imenovan Arif Pašalić, koji će na toj dužnosti ostati do novembra 1993. godine.[2]
Zona odgovornosti uredi
Zona odgovornosti 4. korpusa Armije Republike Bosne i Hercegovine pokrivala je sljedeće općine: Mostar, Konjic, Jablanica, Nevesinje, Stolac i Čapljina.
Štab 4. koprusa uredi
Štab 4. koprusa bio je u Mostaru iz početka, a poslije u Jablanici.
Jedinice 4. korpusa uredi
- 41./441. slavna brigada - Mostar
- 42./442. brdska brigada - "Bregava - (Stolac, Dubravska visoravan - Čapljina)
- 43./443. brdska brigada - Konjic
- 44./444. brdska brigada - Jablanica
- 45./445. brdska brigada - "Neretvica" - Buturović Polje
- SB Prozor/446. brdska brigada - Prozor
- 48./448. brdska brigada - Blagaj
- 49./450. istočnohercegovačka brdska brigada - Bjelimići
- SB "Šargan" - Gacko
- Specijalni odred policije - "Bosna 4" - Mostar
- 4. muslimanska lahka brdska brigada - Konjic
- Samostalni bataljon "Drežnica" - Drežnica
42./442. bbr. "Bregava" uredi
42./442. brdska brigada Armije Republike Bosne i Hercegovine, "Bregava" (nazvana po rijeci koja protiče kroz Stolac, Dubravsku visoravan i dio Čapljinske teritorije), formirana je 21. augusta 1992. godine u Stocu sa ljudstvom iz Stoca, Dubrava i Čapljine. Kroz 1992. godinu pa do ljeta 1993. ratovala je na istočnoj strani općine Stolac protiv Vojske Republije Srpske i JNA.
Nakon sukoba HVO-a i Armije RBiH u Srednjoj Bosni, te nakon toga i u Mostaru, na teritoriji Stoca, Dubrava i Čapljine počinju hapšenja pripadnika ove brigade od strane dotadašnjih saveznika HVO-a. Komanda brigade sprema plan za spajanje sa blagajskom teritorijom i deblokadu Stoca i Dubravske visoravni. Akcija je počela 13.jula 1993.
Pripadnici 42. brigade "Bregava" su napredovali iz pravca Stoca prema Gubavici, ali jedinice koje su bile zadužene da iz pravca Blagaja probiju liniju HVO-a na Buni i spoje se sa 42. brigadom na Gubavici se nisu uspjele probiti. Akcija nije uspjela, te se prešlo na plan B. Pripadnici 42. bbr. su se uz gubitke probili do Blagaja, te je i civilno stanovništvo nastanjeno u Blagaju. Bilans bitke je bio sljedeći; Stolac i Dubrave, te dijelovi slobodne Čapljinske teritorije su zauteti od strane HVO-a, a u Blagaj se slilo 18 hiljada Bošnjaka iz Stoca, Dubrava i Čapljine.
Komanda brigade je nakon 13. jula 1993. godine smještena u Blagaj, najjužniju teritoriju pod kontrolom Armije RBiH. Tu je i dočekala kraj rata. Brigada "Bregava" je odigrala ključnu ulogu u odbrani Blagaja od HVO-a i regularne Hrvatske Vojske.
Detaljan plan za oslobađanje okupirane teritorije sa koje su u ljeto 1993. prognani, brigada je predala Komandi 4. Korpusa u proljeće 1994. godine, ali ta operacija, zbog potpisivanja Vašingtonskog mirovnog sporazuma u martu 1994. između Armije RBiH i HVO-a, nikad nije započela.
U operaciji "Jesen 94", 11. novembra 1994. godine, brigada "Bregava" je imala važnu diverzantsku ulogu u planu o zauzimanju šireg rejona Podveležja i Veleža od jedinica VRS-a. Svoj zadatak je u potpunosti izvršila, ali je spletom okolnosti, curenjem informacija o akciji do neprijatelja, te odgađanjem dogovorenog napada većine snaga 4. Korpusa, veliki broj pripadnika ostao sam iza leđa srpskog neprijatelja.
Brigada je pored hercegovačkih ratišta, učestvovala u akciji deblokade Sarajeva "Koverat", u borbama na Igmanu i Trebeviću, te zadnje godine rata u operacijama na Treskavici i Bjelašnici.
U ratnom putu brigadi je dodijeljeno 20 armijskih priznanja: orden zlatni grb sa mačevima i zlatni ljiljan. U toku rata brigada je poginulo 159 boraca, a osam ih je nestalo.
Odlikovanja uredi
Jedan pripadnik ovog korpusa (Midhad Hujdur) posmrtno je odlikovan najvišim armijskim odlikovanjem Ordenom heroja oslobodilačkog rata.
Reference uredi
- ^ a b Dreković, Ramiz (2004.). U obruču. Zenica: Dom štampe. str. 590. ISBN 9958-42-102X. Provjerite vrijednost datuma u parametru:
|date=(pomoć) - ^ a b Historija.ba. "Historija.ba - Poginuo Arif Pašalić - komandant 4. korpusa ARBiH". Historija.ba. Arhivirano s originala, 21. 2. 2015. Pristupljeno 19. 5. 2014.