Super Rugby
Super Rugby je profesionalna muška rugby union liga koju organizuje SANZAAR i u kojoj učestvuje 15 ekipa iz pet zemalja: Argentine, Australije, Japana, Južnoafričke Republike i Novog Zelanda. Prva sezona odigrana je 1996. pod nazivom Super 12, godinu dana nakon što je sport profesionalizovan. Od 2006. do 2010. liga je imala 14 ekipa i zvala se Super 14. Takmičenjem dominiraju novozelandski timovi koji su osvojili 17 titula u 24 godine, od čega Crusadersi 10.
| Super Rugby | |
|---|---|
Trenutna sezona ili takmičenje: Super Rugby 2019. | |
 Grb takmičenja od 2011. | |
| Sport | Rugby union |
| Osnovana | 1996. kao Super 12 |
| Izvršni direktor | Greg Peters |
| Broj ekipa | 15 |
| Država |  Argentina Australija Japan Južnoafrička Republika Novi Zeland |
| Trenutni šampion(i) | Crusaders (10. titula) |
| Najviše titula | Crusaders (10 titula) |
| Službeni veb-sajt | Super Rugby |
Organizacija i format uredi
SANZAAR uredi
SANZAAR je tijelo formirano 1996. koje organizuje Super Rugby. Članovi SANZAAR-a su rugby savezi Argentine, Australije, Južnoafričke Republike i Novog Zelanda. SANZAAR organizuje i Kup četiri nacije u kojem igraju reprezentacije zemalja članica. Kup četiri nacije igra se poslije završetka sezone Super Rugby lige, a prije ulaska Argentine zvao se Kup tri nacije.
Format takmičenja uredi
Prije 2011, Super Rugby se igrao u Bergerovom sistemu, tako da je ekipa u sezoni imala šest ili sedam domaćih i šest ili sedam gostujućih utakmica. Pobjednik je dobijao po četiri boda, dok su u slučaju neriješene utakmice obje ekipe dobijale po dva boda. Ekipe koje su ostvarile četiri ili više polaganja kao i one koje su izgubile sa razlikom manjom od sedam poena dobijale su bonus bod. Pravilo bodovanja u vezi polaganja promijenilo se 2016, tako da ekipa danas bonus bod dobija kada ostvari tri polaganja više od protivnika. Vodeće četiri ekipe na kraju regularne sezone plasirale su se u polufinale, gdje je četvrtoplasirana ekipa gostovala prvoplasiranoj, a trećeplasirana drugoplasiranoj.[1] Pobjednici polufinala igrali su finale na stadionu ekipe koja je bila bolje plasirana u regularnom dijelu sezone.[1] 91 utakmica regularne sezone igrala se preko 14 vikenda, s tim da je svaka ekipa imala pauzu tokom jednog kola.[2]
Format se promijenio 2011. uvođenjem konferencija. Svaka ekipa igrala je jednom kod kuće i jednom u gostima protiv rivala iz iste konferencije, a po jednu utakmicu sa četiri od pet ekipa iz drugih konferencija. Format doigravanja također se promijenio; u doigravanju je igralo šest ekipa, tri prvaka konferencija i tri sljedeće ekipe sa najviše bodova, nebitno iz koje konferencije. Četiri lošije rangirane ekipe potom su igrale utakmicu za plasman u polufinale.
Format se ponovo promijenio za sezone 2016. i 2017, ulaskom tri ekipe iz Argentine, Japana i Južnoafričke Republike u ligu. Formirane su četiri konferencije, od toga dvije Afričke. U doigravanju je igralo osam ekipa, a domaćini su bili pobjednici konferencija.
Od sezone 2018, izbacivanjem jedne australijske i dviju južnoafričkih ekipa, postoje tri konferencije.
Historija uredi
Pozadina uredi
Prije 1996, na području južne hemisfere igralo se više međunarodnih rugby union takmičenja u kojima su učestvovale regionalne i provincijske ekipe, od kojih je najranije bilo Južnopacifički šampionat koji se igrao od 1986. do 1990.
| Sezona | Prvaci | Grad |
|---|---|---|
| 1992. | Reds
|
Brisbane |
Super 6 uredi
Nakon gašenja Južnopacifičkog šampionata 1990, takmičenje je pokrenuto dvije godine kasnije pod nazivom Super 6. U takmičenju su igrale tri novozelandske provincijske ekipe (Auckland, Canterbury i Wellington), dvije australijske državne ekipe (Novi Južni Vels i Queensland) i reprezentacija Fidžija.
Super 10 uredi
| Sezona | Prvaci | Grad |
|---|---|---|
| 1993. |  Transvaal
|
Johannesburg |
| 1994. | Reds
|
Brisbane |
| 1995. | Reds
|
Brisbane |
Takmičenje je prošireno na 10 ekipa 1993, uglavnom ulaskom južnoafričkih ekipa nakon ukidanja apartheida. U prvoj sezoni takmičenja igrale su četiri ekipe iz Novog Zelanda (Auckland, North Harbour, Otago i Waikato), tri iz Južnoafričke Republike (Natal, Transvaal i Sjeverni Transvaal), dvije iz Australije (Novi Južni Vels i Queensland) i Zapadna Samoa.
SANZAR uredi
Super 12 (1995–2005) uredi
Rugby union profesionalizovan je u augustu 1995. Nakon uspjeha Svjetskog prvenstva 1995, rugby savezi Australije, Južnoafričke Republike i Novog Zelanda formirali su SANZAR da organizuje godišnje ligaško takmičenje i Kup tri nacije. Bitan razlog nastanka Super 12 lige bila je prijetnja rugby unionu od rasta popularnosti rugbyja 13. Savezi su 10-godišnji ugovor o ekskluzivnim televizijskim pravima vrijedan 555 miliona $ potpisali sa News Corpom, čime su dobili finansijsku podršku za novonastalo takmičenje.[3]
Inauguralna sezona takmičenja odigrana je 1996, a takmičilo se pet novozelandskih, četiri južnoafrička i tri australijska tima. Dominacija novozelandskih ekipa započela je već prve sezone kada su u finalu odigranom u Aucklandu Bluesi pobijedili južnoafričke Sharkse 45–21. Bluesi su i naredne sezone osvojili takmičenje pobjedivši australijske Brumbiese u finalu rezultatom 23–7.
Bluesi su se 1998. uspjeli plasirati u treće uzastopno finale, ali su izgubili od Canterbury Crusadersa 20–13 čime je započela trogodišnja dominacija Crusadersa koji su u finalima 1999. i 2000. pobijedili Otago Highlanderse i Brumbiese. 2001. je bila prva sezona u kojoj se nijedna novozelandska ekipa nije plasirala u finale; ligu su osvojili Brumbiesi savladavši u finalu Sharkse sa ubjedljivih 36–6.
Crusadersi su 2002. osvojili titulu pobjedivši svih 13 utakmica kojih su igrali te sezone, a naredne sezone su u finalu poraženi od Bluesa. Nakon što su 2004. u finalu odigranom u Canberri poraženi od Brumbiesa 47–38, Crusadersi su 2005. ponovo osvojili titulu pobjedivši New South Wales Waratahse, koji su igrali svoje prvo finale. Ovo je bila zadnja sezona u kojoj je igralo 12 ekipa.
Od ranih 2000-ih, Australija i Južnoafrička Republika zagovarale su ulazak u ligu po još jedne ekipe iz tih država. Bilo je spekulacija i o ulasku neke od južnopacifičkih ostrvskih nacija, poput Fidžija ili kombinovanog tima koji bi predstavljao Fidži, Samou i Tongu, ili neke argentinske ekipe. Početkom 2000-ih novozelandske ekipe izbacile su nazive provincija iz svojih imena, pa su naprimjer Canterbury Crusadersi postali samo Crusadersi.
Super 14 (2006–2010) uredi
SANZAR je u decembru 2004. sklopio novi petogodišnji ugovor o televizijskim pravima za Kup tri nacije i Super Rugby za period od 2006. do 2010. sa News Corpom (za Ujedinjeno Kraljevstvo, Australiju i Novi Zeland) i SuperSportom (za Južnoafričku Republiku). Ugovor je bio vrijedan 323 miliona $, što je predstavljalo godišnje povećanje od 16% u odnosu na prethodni ugovor.[3] Ugovorom je dogovorena i ekspanzija lige za dvije ekipe, po jedne iz Australije i Južnoafričke Republike.
Novi australijski tim u takmičenju postao je Western Force, dok je ulazak novog južnoafričkog tima doveo do značajne kontroverze. Prije početka sezone 2006, potvrđeno je da će novi južnoafrički tim biti Cheetahsi. Za sezonu 2007, Southern Spearsi iz Port Elizabetha trebali su zamijeniti najlošije rangirani južnoafrički tim iz prethodne sezone. Međutim, postojeće južnoafričke franšize protivile su se tom planu kojeg je podržavao kontroverzni predsjednik južnoafričkog Saveza, Brian van Rooyen. Nakon otkrića finansijskih neregularnosti u Spearsima, Savez je objavio da tim neće ući u Super 14 ligu. Presuda Visokog suda Južnoafričke Republike utvrdila je da Spearsi imaju validan ugovor za učešće u Super 14 ligi i Currie kupu, ali je u novembru 2006. postignut dogovor kojim Spearsi ne ulaze u Super 14 ligu, ali nastavljaju postojati kao franšiza.
SANZAR je 2006. odbio prijedlog da se liga podijeli na dvije divizije sa po sedam ekipa. Nove franšize imale su lošu sezonu, s obzirom da su Cheetahsi pobijedili pet, a Western Force svega jednu utakmicu završivši posljednji na tabeli. U finalu su Crusadersi pobijedili Hurricanese 19–12.
Tokom sezone 2007, reprezentativci Novog Zelanda propustili su prvih sedam kola kao dio priprema za Svjetsko prvenstvo.[4] Na kraju sezone, po prvi put od 1998. nijedna australijska ekipa nije se plasirala u polufinale. Iste godine u Durbanu je odigrano prvo južnoafričko finale između Sharksa i gostujućih Bullsa, koji su pobijedili 20–19.
U periodu dok je takmičenje bilo poznato kao Super 14, svega dvije ekipe uspjele su ga osvojiti. Crusadersi su prvaci bili 2006. i 2008, a Bullsi 2007, 2009. i 2010.
Super Rugby: 15 ekipa (2011–2015) uredi
SANZAR je 2009. predstavio model za proširenu sezonu koji je na snagu stupio od sezone 2011. Ovom promjenom formata uspostavljene su tri konferencije. Rivali iz iste konferencije igrali bi dvije utakmice (kod kuće i u gostima) jedni protiv drugih, dok bi sa 10 drugih ekipa odigrali samo jednu utakmicu.
Dogovorena su četiri kompromisa kako bi se zadovoljile želje saveza:
- svaka ekipa igrala bi sa četiri od pet protivnika iz drugih dviju konferencija, što bi smanjilo broj utakmica regularne sezone sa 18 na 16. Sezona bi počela u kasnom februaru, čime se donekle izašlo u susret željama Novozelandskog i Australijskog saveza koji su željeli da početak sezone bude u martu.
- u junu je uspostavljena trosedmična pauza zbog međunarodnih utakmica na zahtjev Južnoafričkog saveza.
- sezona bi se završila početkom augusta, kako se ne bi poklapala sa novozelandskim i južnoafričkim domaćim takmičenjima.
- u doigravanje bi se plasirali osvajači konferencija i tri ostala najbolje plasirana tima, nebitno iz koje konferencije.
Iste godine saopćeno je i da će Australija 2011. dobiti petu ekipu u ligi, Rebelse iz Melbournea. Druga opcija za proširenje bili su južnoafrički Southern Kingsi.[5]
Sadašnje franšize uredi
| Argentina | Australija | Japan |
|---|---|---|
|
|
|
| Južnoafrička Republika | Novi Zeland |
|---|---|
|
|
| Konferencija | Ekipa | Grad | Stadion | Kapacitet | Prva sezona |
|---|---|---|---|---|---|
| Australija
|
Brumbies | Canberra | Stadion Canberra | 25.011 | 1996. |
| Rebels | Melbourne | AAMI Park | 30.050 | 2011. | |
| Reds | Brisbane | Stadion Suncorp | 52.500 | 1996. | |
| Sunwolves | Tokio
|
Rugby stadion Chichibunomiya | 27.188 | 2016. | |
| Waratahs | Sydney | Sydney Cricket Ground | 44.000 | 1996. | |
| Južnoafrička Republika
|
Bulls | Pretoria | Stadion "Loftus Versfeld" | 51.762 | 1996. |
| Jaguares | Buenos Aires
|
Stadion "José Amalfitani" | 49.540 | 2016. | |
| Lions | Johannesburg | Emirates Airline Park | 62.567 | 1996. | |
| Sharks | Durban | Stadion Kings Park | 52.000 | 1996. | |
| Stormers | Cape Town | Stadion Newlands | 51.900 | 1996. | |
| Novi Zeland
|
Blues | Auckland | Eden Park | 50.000 | 1996. |
| Chiefs | Hamilton | Stadion Waikato | 25.800 | 1996. | |
| Crusaders | Christchurch | Rugby League Park | 18.600 | 1996. | |
| Highlanders | Dunedin | Stadion Forsyth Barr | 30.748 | 1996. | |
| Hurricanes | Wellington | Stadion Westpac | 34.500 | 1996. |
Prvaci uredi
Nastupi u finalima po ekipama uredi
| Nastupi | Ekipa | Pobjede | Porazi | Sezone |
|---|---|---|---|---|
| 14 | Crusaders
|
10 | 4 | 1998, 1999, 2000, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2008, 2011, 2014, 2017, 2018, 2019. |
| 6 | Brumbies
|
2 | 4 | 1997, 2000, 2001, 2002, 2004, 2013. |
| 4 | Blues
|
3 | 1 | 1996, 1997, 1998, 2003. |
| 4 | Sharks
|
0 | 4 | 1996, 2001, 2007, 2012. |
| 3 | Bulls
|
3 | 0 | 2007, 2009, 2010. |
| 3 | Chiefs
|
2 | 1 | 2009, 2012, 2013. |
| 3 | Waratahs
|
1 | 2 | 2005, 2008, 2014. |
| 3 | Hurricanes
|
1 | 2 | 2006, 2015, 2016. |
| 3 | Lions
|
0 | 3 | 2016, 2017, 2018. |
| 2 | Highlanders
|
1 | 1 | 1999, 2015. |
| 1 | Reds
|
1 | 0 | 2011. |
| 1 | Stormers
|
0 | 1 | 2010. |
| 1 | Jaguares
|
0 | 1 | 2019. |
Nastupi u finalima po državama uredi
| Država | Nastupi | Pobjede | Porazi | |
|---|---|---|---|---|
| Novi Zeland
|
26 | 17 | 9 | |
| Južnoafrička Republika
|
11 | 3 | 8 | |
| Australija
|
10 | 4 | 6 | |
| Argentina
|
1 | 0 | 1 | |
| Japan
|
— | |||
Osvajači konferencija uredi
Od 2011, ekipe iz Australije, Južnoafričke Republike i Novog Zelanda igraju u tri konferencije. Osvajač konferencije u doigravanju ima prednost domaćeg terena. Od sezone 2018, Sunwolvesi iz Japana igraju u Australijskoj, a Jaguaresi iz Argentine u Južnoafričkoj konferenciji.
| Sezona | Australija | Južnoafrička Republika | Argentina |
|---|---|---|---|
| 2011. | Reds | Stormers | Crusaders |
| 2012. | Reds | Stormers | Chiefs |
| 2013. | Brumbies | Bulls | Chiefs |
| 2014. | Waratahs | Sharks | Crusaders |
| 2015. | Waratahs | Stormers | Hurricanes |
| 2018. | Waratahs | Lions | Crusaders |
| 2019. | Brumbies | Jaguares | Crusaders |
Rekordi uredi
Klupski rekordi uredi
Utakmica uredi
- Najveći broj poena: 96 poena – Crusadersi u pobjedi 96–19 nad Waratahsima (2002)
- Najmanji broj poena: 0 poena – Hurricanesi u porazu od Redsa 0–11 (1999), Bullsi u porazu od Brumbiesa 0–15 (1999), Bullsi u porazu od Sharksa 0–29 (1999), Catsi u porazu od Brumbiesa 0–64 (2000), Bullsi u porazu od Highlandersa 0–23 (2005), Brumbiesi u porazu od Bluesa 0–17 (2006), Redsi u porazu od Brumbiesa 0–36 (2007), Western Force u porazu od Crusadersa 0–53 (2008), Stormersi u porazu od Crusadersa 0–22 (2009), Crusadersi u porazu od Highlandersa 0–6 (2009), Highlandersi u porazu od Stormersa 0–33 (2011), Rebelsi u porazu od Waratahsa 0–43 (2011), Bullsi u porazu od Crusadersa 0–27 (2011), Redsi u porazu od Brumbiesa 0–29 (2015), Kingsi u porazu od Sharksa 0–53 (2016), Sharksi u porazu od Hurricanesa 0–41 (2016), Highlandersi u porazu od Crusadersa 0–17 (2017), Waratahsi u porazu od Lionsa 0–29 (2018), Sunwolvesi u porazu od Highlandersa 0–52 (2019), Sunwolvesi u porazu od Brumbiesa 0–33 (2019), Rebelsi u porazu od Crusadersa 0–66 (2019)
- Najveći ukupni broj poena: 137 poena – Pobjeda Chiefsa nad Lionsima 72–65 (2010)
- Najmanji ukupni broj poena: 6 poena – Pobjeda Highlandersa nad Crusadersima 6–0 (2009)
- Najveća razlika: 89 poena – Pobjeda Bullsa nad Redsima 92–3 (2007)
- Najveći broj poena u gostima: 83 poena – Pobjeda Hurricanesa nad Sunwolvesima 83–17 (2017)
- Najveći broj polaganja jedne ekipe: 14 – Crusadersi protiv Waratahsa (2002), Lionsi protiv Sunwolvesa (2017)
- Najveći broj polaganja obje ekipe: 18 – Lionsi protiv Chiefsa (2010).
Sezona i niz uredi
- Najviše uzastopnih pobjeda: 16 pobjeda – Crusaders (2018/19)
- Najviše uzastopnih poraza: 17 poraza – Lions (15. maj 2009. – 12. mart 2011)
- Najviše uzastopnih poraza tokom jedne sezone: 13 poraza – Lions (2010)
- Najviše polaganja tokom jedne sezone: 97 polaganja – Hurricanes (2017)
- Najmanje polaganja tokom jedne sezone: 13 polaganja – Lions (2007)
- Najviše pobjeda u regularnoj sezoni: 14 pobjeda – Stormers (2012), Hurricanes (2015), Crusaders (2017), Lions (2017)
- Najviše pobjeda u čitavoj sezoni: 17 pobjeda – Crusaders (2017)
- Najmanje pobjeda u sezoni: 0 pobjeda – Bulls (2002), Lions (2010)
- Najmanje poraza u sezoni: 0 poraza – Blues (1997), Crusaders (2002)
- Najviše uzastopnih pobjeda kod kuće: 26 pobjeda – Crusaders (2004–2006).
Igrački rekordi uredi
Karijera uredi
- Poeni: 1708 – Dan Carter, Crusaders
- Polaganja: 60 – Israel Folau, Waratahs
- Pretvaranja: 185 – Dan Carter, Crusaders
- Penali: 202 – Andrew Mehrtens, Crusaders
- Najbrže polaganje: 8 sekundi – Bryan Habana, Stormers
- Uzastopne utakmice: 104 – Caleb Ralph, Crusaders
- Najviše nastupa: 200 – Wyatt Crockett, Crusaders.
Sezona uredi
- Poeni: 263 – Morné Steyn, Bulls (2010)
- Polaganja: 16 – Ben Lam, Hurricanes (2018)
- Pretvaranja: 52 – Elton Jantjies, Lions (2017)
- Penali: 51 – Morné Steyn, Bulls (2010)
- Drop golovi: 11 – Morné Steyn, Bulls (2009).
Utakmica uredi
- Poeni: 50 – Gavin Lawless, Sharks
- Polaganja: 4 – Joeli Vidiri, Doug Howlett, Mils Muliaina i Rieko Ioane (Blues), Joe Roff (Brumbies), Sitiveni Sivitatu, Asaeli Tikoirotuma i Charlie Ngatai (Chiefs), Sean Maitland i Caleb Ralph (Crusaders), Ben Lam i Ngani Laumape (Hurricanes), Madosh Tambwe i Courtnall Skosan (Lions), Gavin Lawless i Stefan Terblanche (Sharks), Huw Jones (Stormers), Drew Mitchell (Waratahs)
- Pretvaranja: 13 – Andrew Mehrtens, Crusaders
- Penali: 9 – Elton Jantjies, Lions
- Drop golovi: 4 – Morné Steyn, Bulls.
Domaća takmičenja uredi
Svaka od zemalja koja ima predstavnika u Super Rugby ligi ima i sopstvenu rugby ligu, iz koje se Super Rugby franšize snabdijevaju igračima.
U Argentinskom prvenstvu takmiči se nekoliko provincijskih saveza. Postoji i Klupsko prvenstvo. U Australiji se od 2014. igra Nacionalni rugby šampionat, u kojem se takmiči nekoliko klubova iz bivšeg Australijskog rugby šampionata koji se igrao samo 2007. Japansko klupsko prvenstvo zove se Top liga. Južnoafrički Currie kup danas predstavlja treći rang takmičenja. Na Novom Zelandu igra se Mitre 10 kup.
Televizijski prijenosi uredi
Prijenosi Super Rugbyja dostupni su u preko 40 zemalja. U Australiji, Fox Sports od 2016. prikazuje svaki meč uživo, dok Network Ten nedjeljom ujutru emituje reprizu jedne od utakmica australijskih ekipa (Match of the Round). Osim toga, Network Ten prikazuje i reprize utakmica svih australijskih ekipa u doigravanju. Utakmice u Južnoafričkoj Republici prikazuje SuperSport, a na Novom Zelandu Sky Sport.
Literatura uredi
- Gifford, Phil (2004). The Passion: The Stories Behind 125 Years of Canterbury Rugby. Wilson Scott Publishing.
- Howitt, Bob (2005). SANZAR Saga: Ten Years of Super 12 and Tri-Nations Rugby. Harper Collins Publishers.
- McIlraith, Matt (2005). Ten Years of Super 12. Hodder Moa.
Reference uredi
- ^ a b "Super 12: The History". Planet Rugby. 24. 5. 2001. Arhivirano s originala, 24. 9. 2015. Pristupljeno 3. 7. 2019.
- ^ "2007 Super 14 Fixtures". super14.com. Arhivirano s originala, 30. 9. 2008. Pristupljeno 3. 7. 2019.
- ^ a b "More for players in new SANZAR deal". worldcupweb.com. Arhivirano s originala, 20. 3. 2006. Pristupljeno 4. 7. 2019.
- ^ "Getting the balance in Super 14". The New Zealand Herald. 22. 11. 2006.
- ^ "Melbourne granted Super licence". Fox Sports. 12. 11. 2009.
Vanjski linkovi uredi
| Commons ima datoteke na temu: Super Rugby |