Sarajevo u prahistorijsko doba
Današnje Sarajevo ima dugu i bogatu historiju koja datira iz kamenog doba. Tokom paleozoika nije bilo ljudi u regionu, iako su pronađeni ostaci prastarih životinja, poput stare vrste medvjeda, pećinskog medvjeda. Iskopavanje tog perioda nikada nije bilo veoma opširno, i ako je područje Sarajeva zaista bilo naseljeno tokom perioda paleozoika, stanovnici su vjerovatno bili neandertalci.
Neolit
urediTokom neolita, područje Sarajeva je bilo dom Butmirske kulture. Ti ljudi su živjeli u Butmiru, naselju u blizini Ilidže, glavnom predgrađu Sarajeva.[1] Područje je bogato kremenom, koji je osnovno sredstvo za pravljenja oruđa i oružja, i nema sumnje da je bilo privlačno nekadašnjem čovjeku, kao što je bila rijeka Željeznica koja teče tim dijelom grada.[2]
Butmirska kultura je poznata po svojoj keramici.[3] Jedinstvena i umjetnička, jedna je od glavnih razloga zašto su danas butmirski ljudi poznati kao neponovljiv narod. Senzacionalna otkrića krajem 19. vijeka su dovela do održavanja međunarodnog kongresa arheologa i antropologa u Sarajevu sljedeće godine. Sav iskopani materijal se može pronaći u Zemaljskom muzeju Bosne i Hercegovine.
Bronzano i željezno doba
urediButmirska kultura je iščeznula oko 2400. p. n. e., vjerovatno pokorena sljedećim značajnim stanovnicima Sarajeva, Ilirima, koji su imali nekoliko važnijih naselja u regionu, najviše oko rijeke Miljacke i sarajevske kotline. Najznačajniji od tih je Debelo Brdo, u današnjem starom dijelu grada, gdje je bilo smješteno ilirsko utvrđenje kasnijeg željeznog doba. Brojne ilirske tvrđave su postojale i u drugim dijelovima grada, kao i na planini Trebević.
Iliri na području Sarajeva su pripadali plemenu Dezitijata, ratobornoj grupi koja je pružila zadnje otpore rimskoj okupaciji u vremenu od 6. do 9. godini, a slomio ju je car Tiberije, označavajući početak rimske uprave nad okolnim područjem.
Rimsko doba
urediTokom rimske uprave, Sarajevo je bilo dio provincije Dalmacije. Glavni rimski putevi su prolazili kroz dolinu rijeke Miljacke, povezujući se sa bogatim obalnim gradovima Dalmacije i Jadranskim morem.[4] Važnost ovih puteva je vidljiva kroz brojne rimske artefakte pronađene u Sarajevu. Na lijevoj strani Miljacke pronađene su rimske cigle i rimski natpisi koji su nagovještavali gradilište i obližnje gradsko kupatilo.[5] Najveće naselje na tom području je svakako "Aquae S (Ilidža)" (vjerovatno Aquae Sulphurae) na tlu današnje Ilidže.[6]
Reference
uredi- ^ "Borivoj Čović: OD BUTMIRA DO ILIRA". Kulturno naslijeđe, Sarajevo, 1976. Arhivirano s originala, 1. 10. 2019. Pristupljeno 9. 2. 2016.
- ^ "Saša Buljević - Naselja i naseobinske strukture neolita na podruĉju Bosne i Hercegovine" (PDF). Filozofski fakultet u Sarajevu. Pristupljeno 9. 2. 2019.
- ^ "Alojz Benac-Đuro Basler-Borivoj Ćović-Esad Pašalić-Nada Miletić-Pavao Anđelić - KULTURNA ISTORIJA BOSNE I HERCEGOVINE". Veselin Masleša, Sarajevo, 1966. Pristupljeno 9. 2. 2019.
- ^ "BOSNA I HERCEGOVINA U ANTIČKO DOBA". Ivo Bojanovski, Akademija nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine, 1988. Pristupljeno 9. 2. 2016.
- ^ Adnan Busuladžić, mentor - STUDENT: Amina Veladžić - Rimska urbanizacija na tlu današnje Bosne i Hercegovine - UNIVERZITET U SARAJEVU FILOZOFSKI FAKULTET
- ^ "Rimske iskopine" (PDF). Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika BiH. Pristupljeno 9. 2. 2017.[mrtav link]