Ratno zrakoplovstvo i protivzračna odbrana Srbije

Ratno zrakoplovstvo i protivzračna odbrana Srbije
Aktivan	2006.
Osnovana	1912.
Država	Srbija
Dio	Vojska Srbije
Glavno sjedište	Zemun
Oprema	MiG-21; MiG-29; J-22 Orao; G-4 Super Galeb; Mil Mi-8; SOKO Gazela; Mil Mi-17 V5
Komandanti
	General-major Ranko Živak

Ratno zrakoplovstvo i protivzračna odbrana Srbije predstavlja zrakoplovnu komponentu Vojske Srbije. RV Srbije je prvi put utemeljeno 24. decembra 1912. godine u Nišu, te je postojalo do 1918. godine nakon čega ulazi u sastav RV Kraljevine SHS, odnosno Jugoslavije.

HistorijaUredi

Prvi srpski pilot Mihajlo Petrović

Rondel RV i PVO Srbije

Ideja o uvođenju zrakoplova u Srpske oružane snage prvi put se pojavila u devetnaestom vijeku i planirana je za 1893. godinu. Pripreme za formiranje srpskog vojnog zrakoplovstva tekle su sporo; ubrzane su 1912. godine s početkom balkanskih ratova. Tada je u Francuskoj obučeno šest pilota, a kupljeni su i prvi avioni, Blerio XI, na inicijativu vojvode Radomira Putnika. Samim tim je Kraljevina Srbija ušla u grupu prvih petnaest zemalja u svetu koje su zrakoplove uvele u naoružanje i stvorile ratno zrakoplovstvo, i u prvih pet koje su ga upotrebljavale u ratnim dejstvima. Vazduhoplovstvo je nastalo i razvilo se u okviru roda inžinjerije.

Vazduhoplovna komanda, prva zrakoplovna jedinica Srpske vojske, formirana je u Nišu 24. decembra 1912. godine. U sastavu je imala: Aeroplansku eskadrilu (odeljenje), Balonsko odeljenje, Golubiju poštu i Vodoničnu centralu. Krajem 1912. godine srpsko zrakoplovstvo imalo je 12 aviona, impozantan broj za to vrijeme, a prema francuskim kriterijumima odgovarao je ekvivalentu dvije eskadrile. Iscrpljeno u balkanskim ratovima, srpsko vojno zrakoplovstvo dočekalo je Prvi svjetski rat sa skromnim snagama: šest pilota, četiri aviona i dva balona.

U Prvom svjetskom ratu, nakon prelaska preko Albanije, pripadnici srpskog zrakoplovstva oporavili su se na Krfu. Ubrzo je, uz pomoć saveznika, nastalo snažno zrakoplovstvo. Na Solunskom frontu nastale su organizacione i materijalne pretpostavke, a kroz školovanje više klasa pilota u Francuskoj, i borbena iskustva i kadrovske pretpostavke za izgradnju savremenog vojnog zrakoplovstva Srpske vojske. Formirani su Aeroplanska eskadra, Aeroplanski depo, Aeroplanski park, a u januaru 1916. godine i Prva i Druga srpska eskadrila. Na Solunskom frontu srpsko zrakoplovstvo izvršilo je više od 3.000 borbenih letova i dalo značajan doprinos oslobođenju Srbije i Jugoslavije. Veliki značaj srpskog zrakoplovstva je i naletima i pripremi ustanka okupirane teritorije.

Vazduhoplovstvo Srbije se ponovo formira 2006. godine, raspuštanjem državne zajednice Srbije i Crne Gore od dijelova RV i PVO Vojske Srbije i Crne Gore koji su se nalazili na teritoriji Republike Srbije. Početkom svog postojanja, Vazduhoplovstvo i protivzračna odbrana Srbije prolazi kroz masivan proces reorganizacije, uprkos velikim materijalnim i finansijskim poteškoćama.

Vazduhoplovstvo i protivzrakoplovna odbrana danas u svom inventaru sadrži avione nekadašnje jugoslovenske i sovjetske proizvodnje. Lovačku avijaciju sačinjavaju avioni MiG-29 i MiG-21Bis koji također vrše i uloge presretača. Jurišnu lovačko-bombardersku avijaciju sačinjavaju avioni J-22 Orao i G-4 Super Galeb proizvedeni u bivšoj SFRJ. Transportnu avijaciju sačinjavaju sovjetski avioni Antonov An-2, Antonov An-26 i Jakovljev Jak-40. Vazduhoplovstvo Vojske Srbije za obuku pilota koristi G-4 Super Galeb i Utva 75. Vazdušno izviđanje se vrši u avijacijskim bazama avionima IJ-22 Orao dok se u jedinicama kopnene vojske koriste bespilotne letelice tipa Orbiter. Helikopterske jedinice su sastavljene od helikoptera tipa SA. 342 Gazela, licencno proizvođenih u fabrici SOKO, u bivšoj SFRJ, Mi-8 i Mi-17 koji vrše ulogu transporta, izviđanja i lake vatrene podrške.

Protivzrakoplovna odbrana se sastoji od raketnih jedinica opremljenih sistemima 2K12 Kub i S-125 Neva, kao i lakim prenosnim sistemima Strela i protivavionskim topovima Bofors L/70 40 mm. Inventar protivzrakoplovne odbrane kao i radarska oprema prolaze kroz proces modernizacije.

OrganizacijaUredi

Srpski MiG-29

204. Aerodrom Batajnica
- 101. lovačka zrakoplovna eskadrila
- 252. mješovita zrakoplovna eskadrila
- 138. mješovita transportna zrakoplovna eskadrila
- 1. izviđačko avijacijsko odjeljenje
- 24. zrakoplovni tehnički bataljon
- 17. bataljon za osiguranje aerodroma
- 17. artiljerijsko-raketni bataljon PVO

98. Aerodrom Lađevci/Niš
- 241. jurišna zrakoplovna eskadrila
- 714. protivtenkovska helikopterska eskadrila
- 119. mješovita transportna helikopterska eskadrila
- 2. izviđačko avijacijsko odjeljenje
- 24. zrakoplovni tehnički bataljon
- 161. bataljon za osiguranje aerodroma
- 98. bataljon za osiguranje aerodroma
- 98. artiljerijsko-raketni bataljon PVO

250. raketna brigada PVO
- Komandna Baterija
1. Raketni bataljon PVO
2. Raketni bataljon PVO
3. Samohodni raketni bataljon PVO
4. Samohodni raketni bataljon PVO
5. Samohodni raketni bataljon PVO

126. centar VOJIN
- Komandna četa
- 20. bataljon VOJIN
- 31. bataljon VOJIN
- Četa za zrakoplovno-tehničko i tehničko održavanje i snabdjevanje

Naoružanje i vojna opremaUredi

ZrakoploviUredi

Zrakoplov	Vrsta	Zrakoplov	U službi	Napomena
MiG-21	Lovac Nastavni lovac	MiG-21bis MiG-21UM	19 4	Planirano povlačenje 2018.^[1]
MiG-29	Lovac Nastavni lovac	MiG-29B MiG-29UB	7 3	Rusija isporučila 6 aviona, od Bjelorusije naručeno 8
SOKO J-22 Orao	Lovac-bombarder Nastavni lovac-bombarder Izviđački lovac-bombarder Izviđački-nastavni lovac-bombarder	J-22 NJ-22 IJ-22 INJ-22	16 7 8 2
SOKO G-4 Super Galeb	Školsko-borbeni avion Školski avion Tegljač meta	G-4 G-4Š G-4T G-4M	24 8 4 5
Antonov An-2	Transportni avion	An-2TD	1
Antonov An-26	Transportni avion	An-26	8
Piper PA-34 Seneca	Kartografija	PA-34 V	1
Utva 75	Školski avion	V-53	14
Utva Lasta	Školski avion	V-54	15
SOKO Gazela	Osnovni helikopter Izviđački helikopter Borbeni helikopter Protivoklopni helikopter	HO-42/45 HI-42 Hera HN-42M Gama HN-45 Gama 2	8/8 9 19 14
Mil Mi-8/Mi-17	Transportni helikopter	Mi-8T Mi-17	8 3
Mi-17v-5	Transportni helikopter	Mi-17v-5	2	Dopremljeni iz Rusije, 28.06.2016. godine.