Prijevremeni izbori u Bosni i Hercegovini 1997.
Prijevremeni izbori u Bosni i Hercegovini 1997. bili su vanredni parlamentarni izbori koji su održani 22. i 23. novembra 1997, dva mjeseca nakon lokalnih izbora 1997.[1] Na ovim izborima birani su samo narodni poslanici za Narodnu skupštinu Republike Srpske.
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Izlaznost | 808.377 (70.07%) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ovo je spisak stranaka koje su osvojile mandate. Pogledajte konačne rezultate ispod.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pravo glasa imalo je 1.153.640 glasača, a svoje biračko pravo iskoristilo je njih 808.377 (70.07%). Broj važećih glasačkih listića je 792.994 (98.09%), a broj nevažećih 15.383 (1.91%). Organizovani su pod supervizijom OSCE-a.[2][3]
Pozadina
urediIzbori su raspisani zbog političke krize koja se u to vrijeme dešavala u Republici Srpskoj. Naime, to je bio politički sukob između reformista, koju je predvodila predsjednica Republike Srpske Biljana Plavšić, i tvrdolinijaških nacionalista, koju je predvodio bivši predsjednik i ratni zločinac Radovan Karadžić i njegovi saradnici iz tadašnje vladajuće Srpske demokratske stranke.[4][5]
Kriza je počela tako što je Biljana Plavšić, bivša članica Predsjedništva Republike Bosne i Hercegovine i potpredsjednica Republike Srpske, postala predsjednica entiteta, nakon što se, zbog međunarodnog pritiska i optužbi za ratne zločine i genocid, povukao i u bjegstvo otišao Radovan Karadžić. Ubrzo je došla u sukob sa Momčilom Krajišnikom i Karadžićem, koji su i nakon povlačenja sa svih državnih i partijskih dužnosti ostali veoma utjecajni. Sukob je prvenstveno bio na liniji formalne i neformalne moći, ali i prelaska iz ratnih u mirnodopske uslove. Na vidjelo su izašli i antagonizmi između istočnog i zapadnog dijela Republike Srpske i pitanje sjedišta entiteta, koji je sa ratnog mjesta na Palama, mimo Ustava, premješten u Banjaluku.
Drugi saziv Narodne skupštine RS, izabran na općim izborima 1996, raspustila je predsjednica 3. jula 1997. NSRS nije prihvatio tu odluku i nastavio je rad donošenjem akata koji će kasnije biti poništeni. Narodna skupština je 5. jula izglasala da joj se oduzmu ovlaštenja i prenesu na Vrhovno vijeće odbrane. Plavšić se, u međuvremenu, sastala sa specijalnim izaslanikom SAD-a za bivšu Jugoslaviju Peterom Galbraithom u Banjaluci i nastavila da učvršćuje svoju podršku međunarodne zajednice.[6]
U proljeće 1997. Republika Srpska je ušla u stanje velike političke krize. MUP RS je bio podijeljen na istočni dio, gdje je podržavao Krajišnika i većinu SDS-a, i na zapadni dio, gdje je podržavao Plavšić. U Banjaluci su u septembru izbili neredi, a demonstranti su navodno pokušavali da zauzmu Predsjedničku palatu i entitetsku radioteleviziju. Predsjednica Plavšić optužila je rukovodstvo SDS-a i pristalice Karadžića za pokušaj državnog udara.[7][8]
Rezultati
uredi
KzC BiH (16)
SNS (15)
SRS RS (15)
SP RS (9)
SDP BiH (2)
SNSD (2)
Na izborima ujedinjena opozicija predvođena Srpskim narodnim savezom, strankom koju je u međuvremenu formirala Plavšićeva, Socijalistička partija, koju su predvodili Drago Ilić i Živko Radišić, i Savez nezavisnih socijaldemokrata, su pobijedili. Na prijedlog Plavšićeve, Narodna skupština je za predsjednika vlade izabrala Milorada Dodika, iako je njegova stranka tada imala samo dva poslanika. Plavšić i Dodik su imali podršku Sjedinjenih Američkih Država u sprovođenju reformi i izbacivanju iz političkog života tada osumnjičenih, sada osuđenih, ratnih zločinaca, među kojima je i Radovan Karadžić.[9]
Političke stranke koje su osvojile mandate u Narodnoj skupštini Republike Srpske su:
| Politička stranka | Skr. | Broj glasova | % | Broj mandata |
|---|---|---|---|---|
| Srpska demokratska stranka | SDS | 209.767 | 26.45 | 24 |
| Koalicija za cjelovitu i demokratsku BiH | KzC BiH | 136.801 | 17.25 | 16 |
| Srpska radikalna stranka RS | SRS RS | 126.852 | 15.99 | 15 |
| Srpski narodni savez RS | SNS RS | 124.746 | 15.73 | 15 |
| Socijalistička partija | SP RS | 78.150 | 9.85 | 9 |
| Socijaldemokratska partija BiH | SDP BiH | 21.178 | 2.67 | 2 |
| Savez nezavisnih socijaldemokrata | SNSD | 14.954 | 1.88 | 2 |
| Ukupno | 712.448 | 83 | ||
Također pogledajte
urediReference
uredi- ^ "Treći saziv NSRS". www.narodnaskupstinars.net. Narodna skupština Republike Srpske. 14. 1. 2015. Pristupljeno 10. 4. 2024.
- ^ "Republika Srpska NSRS 1997" (PDF). osce.org. OSCE. 23. 11. 1997. Pristupljeno 12. 4. 2024.
- ^ "POLITICAL PARTY PLATFORMS FOR REPUBLIKA SRPSKA 1997" (PDF). ndi.org. 23. 11. 1997. Arhivirano s originala (PDF), 12. 1. 2011. Pristupljeno 12. 4. 2024.
- ^ Dervišbegović, Nedim (13. 5. 2016). "Uzroci krize: Republika Srpska na rubu raskola". Radio Slobodna Evropa (jezik: srpskohrvatski). Pristupljeno 11. 4. 2024.
- ^ "CNN.com - Plavsic: The Iron Lady who turned - January 10, 2001". edition.cnn.com. Arhivirano s originala, 13. 10. 2022. Pristupljeno 11. 4. 2024.
- ^ "Bosnia - Law to strip Plavsic of powers". newsroom.ap.org. Pristupljeno 11. 4. 2024.
- ^ Kecmanovic, Nenad; Antic, Cedomir (2016). History of Republika Srpska. Belgrade: Nedeljnik. str. 345.
- ^ "BOSNIA: PLAVSIC ACCUSES ADVERSARIES OF COUP ATTEMPT IN BANJA LUKA". newsroom.ap.org. Pristupljeno 11. 4. 2024.
- ^ "Bosnia: Republika Srpska Prime Minister Nomination". 1997-2001.state.gov. State Department. 3. 2. 1999.