Wikipedia

Politika Brčko distrikta

politički sistem Brčko distrikta

Brčko distrikt jest samostalna administrativna jedinica lokalne samouprave pod suverenitetom Bosne i Hercegovine. On je jedinstven i nedjeljiv distrikt koji samostalno obavlja određene ustavotvorne, zakonodavne, izvršne i sudske funkcije, osim onih koje su izričito u nadležnosti institucija Bosne i Hercegovine. Uspostavljen je 8. marta 2000. i prvobitno je pripadao entitetima (Federaciji BiH i Republici Srpskoj), kao kondominij, do 4. august 2006, kada se nalogom Međunarodnog supervizora za Brčko ukidaju entitetski zakoni i prestaje pravni značaj međuentitetske linije na teritoriji distrikta.[1]

Međunarodni supervizor

uredi
Glavni članak: Međunarodni supervizor za Brčko

Međunarodni supervizor za Brčko predstavnik je međunarodne zajednice u Brčko distriktu i prvi zamjenik visokog predstavnika za Bosnu i Hercegovinu. Od 13. augusta 2024. ovu funkciju obnaša Louis J. Crishock.[2] Nakon sastanka Vijeća za provedbu mira 23. maja 2012, odlučeno je da se suspenduje, ali ne i ukine, mandat međunarodnog supervizora za Brčko. Arbitražni sud u Brčkom, zajedno sa suspendovanom supervizijom u Brčkom, i dalje će postojati.[3]

Spisak međunarodnih supervizora

uredi
# Službenik Mandat Država
Međunarodni supervizor za Brčko
1. Robert W. Farrand 7. mart 1997. 2. juni 2000.   Sjedinjene Američke Države
2. Gary L. Matthews 2. juni 2000. 13. mart 2001.
- Gerhard Sontheim

(vršilac dužnosti)[4]

14. mart 2001. 19. april 2001.   Njemačka
3. Henry Lee Clarke 20. april 2001. 30. septembar 2003.   Sjedinjene Američke Države
- Gerhard Sontheim

(vršilac dužnosti)[5]

1. oktobar 2003. 15. januar 2004.   Njemačka
4. Susan R. Johnson 16. januar 2004. 30. septembar 2006.   Sjedinjene Američke Države
Prvi zamjenik visokog predstavnika i Međunarodni supervizor za Brčko
5. Raffi Gregorian[a] 1. oktobar 2006. 31. juli 2010.   Sjedinjene Američke Države
- Gerhard Sontheim

(vršilac dužnosti)[8]

1. august 2010. 19. septembar 2010.   Njemačka
6. Roderick W. Moore 20. septembar 2010. 21. oktobar 2013.   Sjedinjene Američke Države
Suspenzija supervizije u Brčkom
7. Tamir G. Waser 21. oktobar 2013. august 2014.   Sjedinjene Američke Države
8. David M. Robinson 1. septembar 2014. 2. septembar 2015.
9. Bruce G. Berton 2. septembar 2015. oktobar 2017.
10. Dennis W. Hearne oktobar 2017. novembar 2018.
11. Michael Scanlan februar 2019. 30. juni 2022.
12. Jonathan Mennuti 30. juni 2022. 13. august 2024.
13. Louis J. Crishock 13. august 2024. trenutno

Vlada

uredi
Glavni članci: Vlada Brčko distrikta i Spisak gradonačelnika Brčko distrikta

Nakon potpisivanja dejtonskog sporazuma koji je označio kraj rata u BiH, u periodu od 1995. do 2000. grad Brčko je bio pod privremenom vlašću Republike Srpske, kao jedna od općina. Nakon konačne arbitražne presude, Brčko distrikt je konstituiran pod direktnim suverenitetom države ujedinjeni na osnovu granica prijeratne općine Brčko, a gradonačelnik ima nadležnost nad cijelim distriktom.[9][10]

Nadležnosti

uredi

Gradonačelnik predstavlja i zastupa Brčko distrikt i vrši izvršnu vlast distrikta, sprovodi zakone koje donosi Skupština Distrikta i Parlamentarna skupština BiH.[11] On je također i šef Vlade Brčko distrikta, te predsjedava Vladom i osigurava saradnju između pojedinih odjeljenja Vlade Distrikta, nadzire pružanje usluga javnosti i osigurava efikasan rad Vlade i drugih organa Distrikta. Također vrši dužnost najvišeg rukovodioca svih javnih radnika zaposlenih u Distriktu, te dužnost supervizora nad radom Policije Distrikta, izdaje instrukcije za provođenje politike Distrikta u oblasti javne sigurnosti, odlučuje o podnošenju tužbe ili zastupa Distrikt u odbrani interesa Distrikta. Gradonačelnik je odgovoran za čuvanje imovine Distrikta.[11]

Opis programa rada:[11]

  • Gradonačelnik kontroliše izvršni dio vlasti.
  • Izvještava Skupštinu o svim fizičkim i finansijskim aktivnostima Vlade.
  • Gradonačelnik predstavlja i zastupa Distrikt.
  • Zajedno sa članovima Vlade Distrikta sarađuje sa organima i institucijama Bosne i Hercegovine i entiteta, shodno pravima, dužnostima i odgovornostima utvrđenim Ustavom i zakonima BiH, te Statutom i zakonima Distrikta.
  • Provodi zakone koje donosi Skupština Distrikta i Parlamentarna skupština BiH. Dužnost i obaveza gradonačelnika je da o svom radu informiše javnost i sredstva informisanja.

Organizacija

uredi

Vlada Brčko distrikta organizirana je u kancelariju gradonačelnika i 12 odjeljenja:[12]

Trenutni saziv

uredi
Glavni članak: Saziv Vlade Brčko distrikta (Zijad Nišić)
Kancelarija gradonačelnika Brčko distrikta
Dužnost Vršilac Stranka
Gradonačelnik Zijad Nišić SBiH
Zamjenik gradonačelnika Anto Domić HDZ BiH
Glavni koordinator Željko Antić SNSD
Odjeljenje Šef Stranka
Odjeljenje za javnu sigurnost Bogdan Bratić US
Odjeljenje za stručne i administrativne poslove Senad Tufekčić SBB
Odjeljenje za privredni razvoj, sport i kulturu Pero Gudeljević HDZ BiH
Odjeljenje za poljoprivredu, šumarstvo i vodoprivredu Milenko Ninković SNSD
Odjeljenje za zdravstvo i ostale usluge Asmir Mujanović SBB
Odjeljenje za obrazovanje Zoran Bulatović PDP
Odjeljenje za komunalne poslove Majazudin Vehabović SBiH
Odjeljenje za prostorno planiranje i imovinsko-pravne poslove Suvad Mašić NiP
Odjeljenje za raseljena lica, izbjeglice i stambena pitanja Ljubica Ilić HDZ BiH
Odjeljenje za javne poslove Ratko Stjepanović SDS
Odjeljenje za javni registar Tomo Obrenović US
Odjeljenje za evropske integracije i međunarodnu saradnju Miroslav Geljić HDZ BiH

Spisak gradonačelnika

uredi

Općina Brčko (1990–2000)

uredi
  SR Bosna i Hercegovina /   Republika Bosna i Hercegovina
# Načelnik Mandat Stranka
1.   Mustafa Ramić decembar 1990. 7. maj 1992. SDA
  Bosna i Hercegovina

  Republika Srpska

2.   Miodrag Pajić 14. decembar 1995.[b] 13. novembar 1997. SDS
3.   Borko Reljić 13. novembar 1997. 15. april 1999.
4.   Siniša Kisić 15. april 1999. 8. mart 2000.[c] SP

Brčko distrikt (2000–danas)

uredi
  Bosna i Hercegovina

  Brčko distrikt

# Gradonačelnik Mandat Saziv Stranka
1.   Siniša Kisić 8. mart 2000.[c] 12. novembar 2003. I saziv SP
—   Ivan Krndelj

(vršilac dužnosti)

12. novembar 2003. 4. decembar 2003. NHI
2.   Branko Damjanac 4. decembar 2003. 8. decembar 2004. II saziv SP
3.   Mirsad Đapo 8. decembar 2004. 12. februar 2009. III saziv SDP BiH
4.   Dragan Pajić 12. februar 2009. 14. septembar 2011. IV saziv SNSD
5.   Miroslav Gavrić 14. septembar 2011. 23. novembar 2012. V saziv
6.   Anto Domić 23. novembar 2012. 16. novembar 2016. VI saziv HDZ BiH
7.   Siniša Milić 16. novembar 2016. 10. decembar 2020. VII saziv SNSD
—   Anto Domić

(vršilac dužnosti)

10. decembar 2020. 23. decembar 2020. HDZ BiH
8.   Esed Kadrić 23. decembar 2020. 15. mart 2023. VIII saziv SDA
9.   Zijad Nišić 15. mart 2023. Trenutno XI saziv SBiH

Skupština

uredi

Skupština Brčko distrikta jest predstavničko tijelo naroda i najviše zakonodavno tijelo u Brčko distriktu sa sjedištem u gradu Brčko. Prva prijelazna Skupština Brčko distrikta imenovana je nalogom međunarodnog supervizora za Brčko 21. marta 2000,[13] dok je prva demokratski izabrana Skupština konstituisana 24. novembra 2004.

Skupština Brčko distrikta zakonodavno je tijelo Brčko distrikta, u čijoj je nadležnosti određivanje opće politike distrikta. Skupština se sastoji od 31 predstavnika, od kojih dva predstavnika predstavljaju nacionalne manjine. Predstavnici se biraju na općim, slobodnim i otvorenim demokratskim izborima, tajnim glasanjem, u skladu sa zakonima Bosne i Hercegovine i Brčko distrikta. Mandat Skupštine traje 4 godine. Predstavnici imaju imunitet i ne mogu biti krivično ni građanskopravno odgovorni za počinjena djela, izražena mišljenja i glasove date za vrijeme obavljanja svojih dužnosti.[14]

Nadležnosti

uredi

Nadležnosti Skupštine Brčko distrikta su:[14]

  • usvajanje Statuta distrikta, Poslovnika o radu Skupštine, proračuna i zakona Brčko distrikta i njihovih izmjena i dopuna;
  • usvajanje odluka i rezolucija, u skladu sa Statutom i Poslovnikom o radu Skupštine;
  • odlučivanje o javnim zajmovima i zaduživanjima Brčko distrikta;
  • izbor i razrješenje predsjednika i potpredsjednika Skupštine i gradonačelnika Brčko distrikta i davanje suglasnosti na imenovanja zvaničnika;
  • nadgledanje rada Vlade i cjelokupne uprave distrikta, naročito u pogledu upravljanja prihodima i rashodima;
  • službena procjena rada gradonačelnika, direktora Direkcije za financije Brčko distrikta, ravnatelja Trezora, ravnatelja Porezne uprave, šefa Policije, ravnatelja Ureda za upravljanje javnom imovinom, glavnog revizora Ureda za reviziju i zvaničnika koji se imenuju uz suglasnost Skupštine, najmanje jednom godišnje na redovno zakazanoj sjednici;
  • razmatranje godišnjih financijskih izvještaja koje sačinjavaju institucije Brčko distrikta za financijsku kontrolu, uključujući i Ureda za reviziju.
  • pokretanje spora pred Ustavnim sudom Bosne i Hercegovine u skladu s članom 6.4 Ustava Bosne i Hercegovine.

Skupština ima predsjednika i potpredsjednika. Radi koordinacije u radu Skupštine, a naročito tokom priprema dnevnog reda, dva ili više zastupnika mogu oformiti zastupnički klub. U Skupštini se formiraju i skupštinske komisije, radi kvalitetnije pripreme nacrta zakona i obavljanja drugih dužnosti. Administrativnu podršku radu Skupštine pruža Stručna služba.

Svaki predstavnik, i gradonačelnik u ime Vlade, imaju pravo predlagati zakone. Za pripremu i dostavljanje Skupštini zakona koji se odnose na organizaciju i rad sudstva Brčko distrikta, Ureda za pravnu pomoć, Tužiteljstva Brčko distrikta BiH i Pravobranilaštva, kao i na reguliranje rada advokata i notara, nadležna je Pravosudna komisija.[14]

Trenutni saziv

uredi
 
  SDA (5)
  SNSD-DEMOS (4)
  SP (4)
  HDZ BiH (3)
  SBB (2)
  NiP (2)
  US (2)
  PDP (2)
  SzBiH (2)
  SDP BiH-NS (1)
  SDS (1)
  DNS (1)
Nacionalne manjine:
  Nez. (2)
Glavni članak: Šesti saziv Skupštine Brčko distrikta
Stranka Broj glasova % Broj mandata
Stranka demokratske akcije 6.133 16,46 5
SNSD - DEMOS 4.651 12,49 4
Socijalistička partija 4.396 11,80 4
Hrvatska demokratska zajednica BiH 2.973 7,98 3
Savez za bolju budućnost BiH 2.574 6,91 2
Narod i pravda 2.514 6,75 2
Ujedinjena Srpska 2.307 6,19 2
Partija demokratskog progresa 1.873 5,03 2
Stranka za Bosnu i Hercegovinu 1.749 4,70 2
BH Blok (SDP i NS) 1.643 4,41 1
Srpska demokratska stranka 1.638 4,40 1
Demokratski narodni savez 1.428 3,83 1
Nacionalne manjine
Nezavisni kandidat 535 33,97 1
305 19,37 1
Ukupno 34.719 31

Spisak predsjednika

uredi
# Predsjednik Mandat Saziv Stranka
1   Mirsad Đapo 21. mart 2000. 24. novembar 2004. I saziv SDP BiH
2   Milan Tomić 24. novembar 2004. 19. novembar 2008. II saziv SP RS
3   Esad Atić 19. novembar 2008. 2012. III saziv SDP BiH
4   Đorđa Kojić 2012. 15. novembar 2016. IV saziv SNSD
5   Esed Kadrić 15. novembar 2016. 23. decembar 2020. V saziv SDA
6   Siniša Milić 23. decembar 2020. trenutno VI saziv SNSD

Statut Brčko distrikta

uredi
Glavni članak: Statut Brčko distrikta

Statut Brčko distrikta najviši je pravni akt Brčko distrika. Donesen je 7. decembra 1999. za vrijeme Arbitraže za Brčko od strane Ureda visokog predstavnika za Bosnu i Hercegovinu, a revidiran 6. maja 2008.[15][16]

Revidirani statut sastoji se od sljedećih glava:[16]

  • I Opće odredbe
  • II Prebivalište, državljanstvo i građanska prava
  • III Organizacija i funkcije
    • A Opće odredbe
    • B Skupština Brčko distrikta
    • C Vlada Brčko distrikta i javna uprava
  • IV Policija distrikta
  • V Sudovi, pravobranilaštvo i tužilaštvo
    • A Sudovi distrikta
    • B Tužilaštvo distrikta
    • C Pravobranilaštvo distrikta
    • D Kancelarija za pravnu pomoć
    • E Imenovanje i nezavisnost
  • VI Prijelazne odredbe
  • VII Završna glava (stupanje na snagu i sprovođenje)

Osnovni sud

uredi
Glavni članak: Osnovni sud Brčko distrikta

Osnovni sud Brčko distrikta jest najviši organ sudske vlasti u Brčko distriktu. Osnovan je da bi se osiguralo efikasno ostvarivanje nadležnosti distrikta i poštovanje ljudskih prava i vladavine zakona na njegovoj teritoriji. Osnovan je 1. aprila 2001, u skladu sa Statutom Brčko distrikta i Zakona o sudovima Brčko distrikta. Sjedište je u gradu Brčko, a smješten je u zgradi bivšeg garnizona, u kojoj su smješteni još i Apelacioni sud, Javno tužilaštvo, Pravosudna komisija i Kancelarija za pravnu pomoć.[17]

Historija

uredi

Konačna odluka arbitražnog Tribunala za Brčko sa Aneksom, koja je donesena 05. marta 1999, sastavni je dio Dejtonskog mirovnog sporazuma, parafiranog 21. novembra 1995. u Dejtonu i potpisanog 14. decembra 1995. u Parizu, obavezujući je dokumenat za Brčko distrikt, oba Entiteta i državu Bosnu i Hercegovinu.[17]

U paragrafu Konačne arbitražne odluke uređuje se da je: ”Osnovni koncept da se stvori jedinstvena, unitarna, multietnicka demokratska vlada koja će se u suštini sastojati od: a) Skupštine distrikta, zakonodavnog tijela čije se članstvo bira putem demokratskih izbora koje zakazuje Supervizor, b) Izvršnog odbora kojeg bira Skupština, c) nezavisnog sudstva koje se sastoji od dva suda - prvostepenog i drugostepenog, d) ujedinjene policije pod jedinstvenom komandnom strukturom, sa istovjetnim uniformama i oznakama, potpuno nezavisne od policijskih struktura u entitetima.”[17]

Nadležnosti

uredi

Osnovni sud Brčko distrikta mjesno je nadležan za teritoriju grada Brčko i nadležan je za sve prvostepene sporove kao sud opće – univerzalne nadležnosti.

  • U krivičnim predmetima da u prvom stepenu sudi:
    • za sva krivična djela izuzev krivičnih djela koja su u nadležnosti Suda BiH;
    • a krivična djela za koja je Sud Bosne i Hercegovine prenio nadležnost na Osnovni sud;
    • da postupa nakon podizanja optužnice u skladu sa zakonom;
    • da odlučuje o brisanju osude i prestanku mjera bezbijednosti i pravnih posljedica osude, na osnovu sudske odluke.
  • U građanskim predmetima da u prvom stepenu sudi:
    • u svim građanskim sporovima;
    • u vanparničnom postupku;
    • u upravnim sporovima;
    • u svim privrednim sporovima;
    • u postupku stečaja i likvidacije;
    • u sporovim aza ocjenu ustavnosti, statutarnosti i zakonitosti.
  • U prekršajnim predmetima:
    • da preduzima sve zakonske predviđene radnje u razrješavanju prekršajnih predmeta;
    • da preduzima zakonom predviđene radnje za izvršenje izrečenih prekršajnih sankcija.
  • U drugim predmetima:
    • da provodi izvršni postupak;
    • a određuje mjere obezbjeđenja;
    • da rješava u posebnim postupcima, ako zakonom nije drugačije određeno;
    • da obavlja zemljišnoknjižne poslove;
    • da pruža pravnu pomoć sudovima u Bosni i Hercegovini;
    • da vrši poslove međunarodne pravne pomoći;
    • da vodi registar pravnih subjekata ako je to zakonom uređeno;
    • da postupa po zahtjevu za ostvarivanje prava na pravnu pomoć u skladu sa članovima 13-21 zakona o Kancelariji za pravnu pomoć Brčko distrikta BiH;
    • da vrši druge poslove određene zakonom.

Nadležnost, unutrašnje uređenje i rad suda regulisani su Statutom Brčko distrikta, Zakonom o sudovima Brčko distrikt, Pravilnikom o unutrašnjem sudskom poslovanju (Službeni glasnik BiH, br. 57/08).

Također pogledajte

uredi

Napomene

uredi
  1. ^ Raffi Gregorian preuzeo je poziciju prvog zamjenika visokog predstavnika tek u januaru 2007.[6][7]
  2. ^ Signalizira preuzimanje ovlaštenja u okviru Dejtonskog sporazuma. Miodrag Pajić je preuzeo dužnost gradonačelnika tokom ratne nadležnosti Republike Srpske u martu 1994.
  3. ^ a b Siniša Kisić je bio gradonačelnik općine u nadležnosti Republike Srpske od 15. aprila 1999. do osnivanja Brčko distrikta 8. marta 2000. Nastavio je biti gradonačelnik pod novim zakonskim ovlaštenjima Brčko distrikta pod samoupravnom i formalnom nadmoćnom etažnom vlašću do 12. novembra 2003.

Reference

uredi
  1. ^ "Nalog supervizora ukida entitetske zakone i proglašava prestanak pravnog značaja međuentitetske granice u Brčko Distriktu". Office of the High Representative. 4. 8. 2006. Pristupljeno 24. 7. 2024.
  2. ^ "Louis J. Crishock preuzeo dužnost prvog zamjenika VP i supervizora za Brčko". Office of the High Representative. 2024-08-13. Pristupljeno 2024-08-13.
  3. ^ "Suspendovana pozicija međunarodnog supervizora za Brčko". www.aa.com.tr. Pristupljeno 21. 10. 2021.
  4. ^ "OHR Press Release: 14 March 2001". www.ohr.int. Pristupljeno 3. 1. 2024.
  5. ^ "Visoki predstavnik imenovao Gerharda Sontheima za vršioca dužnosti supervizora za Brčko Distrikt". Office of the High Representative. 1. 10. 2003. Pristupljeno 3. 1. 2024.
  6. ^ "High Representative Appoints Raffi Gregorian as New Brčko Supervisor". High Representative for Bosnia and Herzegovina. Office of the High Representative. 3. 9. 2010. Pristupljeno 26. 10. 2023. become the fifth Brčko Supervisor on 1 October
  7. ^ "Raffi Gregorian - Curriculum Vitae". High Representative for Bosnia and Herzegovina. Office of the High Representative. 5. 10. 2006. Pristupljeno 26. 10. 2023. appointed Brcko Supervisor and Deputy High Representative in September 2006
  8. ^ "Visoki predstavnik imenuje Gerharda Sontheima kao v.d. supervizora za Brčko Distrikt". Office of the High Representative. 30. 7. 2010. Pristupljeno 3. 1. 2024.
  9. ^ "ARBITRAŽNI TRIBUNAL ZA SPOR OKO MEĐUENTITETSKE GRANICE U OBLASTI BRČKO, KONAČNA ODLUKA". Office of the High Representative. Pristupljeno 24. 8. 2021.
  10. ^ "Statut Brčko Distrikta Bosne i Hercegovine". Office of the High Representative. Pristupljeno 24. 8. 2021.
  11. ^ a b c "Nadležnosti". www.vlada.bdcentral.net. Arhivirano s originala, 17. 10. 2021. Pristupljeno 17. 10. 2021.
  12. ^ "Organizacija Vlade". www.vlada.bdcentral.net. Arhivirano s originala, 17. 10. 2021. Pristupljeno 17. 10. 2021.
  13. ^ "NALOG SUPERVIZORA O USPOSTAVLJANJU PRELAZNE SKUPŠTINE BRČKO DISTRIKTA BOSNE I HERCEGOVINE". brckosupervizija.ba. Međunarodni supervizor za Brčko: Robert W. Farrand. 21. 3. 2000. Pristupljeno 7. 7. 2024.
  14. ^ a b c "Skupština Brčko distrikta - O Skupštini". skupstinabd.ba. Pristupljeno 25. 8. 2021.
  15. ^ "OHR: Statut Brcko Distrikta Bosne i Hercegovine - 7 December 1999". www.ohr.int. Pristupljeno 30. 7. 2024.
  16. ^ a b "Statut Brčko Distrikta Bosne i Hercegovine". Office of the High Representative. Pristupljeno 30. 7. 2024.
  17. ^ a b c "Historija - Osnovni sud Brčko distrikta". ossud-brckodistriktbih.pravosudje.ba. Osnovni sud Brčko distrikta. Pristupljeno 30. 7. 2024.
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Politika_Brčko_distrikta&oldid=3642089"