Wikipedia

Nordijsko vijeće

Nordijsko vijeće (također Nordijski savjet) je geopolitički, međuparlamentarni forum za saradnju nordijskih država uspostavljen nakon 2. svjetskog rata. Prvi konkretan rezultat ovakve saradnje ostvaren je uvođenjem zajedničkog tržišta rada i slobodnog prelaza granica bez pasoša za građane država članica.

Nordijsko vijeće
Položaj Nordijskog vijeća na karti
Položaj Nordijskog vijeća
Glavno sjedište Kopenhagen, Danska
Službeni jezik danski
norveški
švedski
Broj zemalja članica 8
Lideri  
Kimmo Sasi
Zakonodavstvo
Datum osnivanja 1952
Veb-sajt [1]

Historija uredi

Tokom 2. svjetskog rata, Danska i Norveška su okupirane od strane nacističke Njemačke, Finska je vodila skupi rat sa SSSR-om, dok je Švedska, iako neutralna, osjetila efekte rata. Nakon rata, nordijske zemalje su težile ideji osnivanja skandinavske odbrambene unije sa ciljem omogućavanja međusobne odbrane. Međutim Finska, zbog svoje politike o neutralnosti i FCMA sporazuma sa SSSR-om, nije se mogla pridružiti toj ideji. Ideja se ugasila pridruživanjem Danske, Norveške i Islanda NATO-u.[1] Dalja saradnja ovog vijeća, kao što je ekonomska carinska unija, također nije uspjela. Na prijedlog danskog premijera Hans Hedtofta, 1952. godine je formirano konsultativno međuparlamentarno tijelo od strane Danske, Islanda, Norveške i Švedske.[2] Na prvoj sjednici savjeta ovog tijela održanoj u danskom parlamentu 13. februara 1953. godine, za predsjednika je izabran njegov predlagač Hans Hedtoft. Nakon smrti Staljina i odmrzavanja osnosa između Finske i SSSR-a i Finska se 1955. godine pridružuje vijeću.[3] Dana 2. jula 1954. godine formirano je zajedničko tržište rada uz ostvarivanje slobodnog prelaza granica bez pasoša za građane država članica. Nordijska konvencija o socijalnom osiguranju je implementirana 1955. godine a planirano je i jedinstveno tržište, ali je taj plan propao ulaskom Danske, Norveške i Švedske u EFTA-u. Finska je postala pridruženi član EFTA-e 1961.[3] Na osnovu planova koji su postojali 1960-tih da se Nordijsko vijeće razvije po uzoru na Evropsku Ekonomnsku Zajednicu, danski premijer Hilmar Baunsgaard je 1968. godine predložio punu ekonomsku saradnju između nordijskih zemalja ("Nordek"). Pa iako je isto dogovoreno 1970. godine Finska je odustala od tog plana, zbog čvršće veze sa Sovjetskim Savezom što je isključivalo formiranje bliske ekonomske veze sa potencijalnim članicama EEZ-a (Danska i Norveška) te je na taj način i ovaj poduhvat propao.[3] Zbog toga su se Danska i Norveška odlučile pristupiti EEZ-u. Danska je postala članica ove organizacije 1973. godine dok je Norveška iste godine na referendumu odbacila prijedlog o pristupanju EEZ-u.[4] Švedska se ne pridružuje iz razloga svoje neutralne politike. Nakon raspada Sovjetskog Saveza 1991. godine, Nordijsko vijeće počinje više sarađivati ​​s baltičkim državama. Švedska i Finska 1995. postaju članice EU-a dok Norveška po drugi put na referendumu odbacuje prijedlog o pristupanju.

Organizacija i sjedište vijeća uredi

 
Sjedište Nordijskog vijeća u Kopenhagenu

Sjedište Nordijskog vijeća i Nordijskog vijeća ministara se nalazi u Danskoj, u Kopenhagenu, dok se različita tijela ovog vijeća nalaze u drugim gradovima članica i u okolnim zemljama. Danski, norveški i švedski jezik se koriste kao zvanični jezici vijeća dok se kod izdavanja materijala koriste i finski, islandski i engleski jezik.[5]

Članice uredi

Članice Nordijskog vijeća su prikazane u tabeli.

Država Članstvo Status Datum pristupa
   Danska Puno članstvo Suverena država 1952
  Island Puno članstvo Suverena država 1952
  Norveška Puno članstvo Suverena država 1952
    Švedska Puno članstvo Suverena država 1952
    Finska Puno članstvo Suverena država 1955
  Grenland (Danska) Pridružena članica Autonomna regija 1984
  Farska ostrva (Danska) Pridružena članica Autonomna regija 1970
  Olandska ostrva (Finska) Pridružena članica Autonomna regija 1970
    Estonija Posmatrač
   Latvija Posmatrač
   Litvanija Posmatrač

Također pogledajte uredi

Reference uredi

  1. ^ The plan for a Scandinavian Defence Union Arhivirano 1. 6. 2019. na Wayback Machine, European Navigator.
  2. ^ Before 1952 Arhivirano 30. 3. 2014. na Wayback Machine, Nordijsko vijeće
  3. ^ a b c 1953–1971 Finland joins in and the first Nordic rights are formulated. Arhivirano 30. 3. 2014. na Wayback Machine, Nordijsko vijeće
  4. ^ After 1989 Arhivirano 20. 11. 2011. na Wayback Machine, Nordijsko vijeće ministara
  5. ^ "Norden". Norden. Norden.org. 11. 9. 2009. Pristupljeno 11. 9. 2009.

Vanjski linkovi uredi

Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Nordijsko_vijeće&oldid=3529491"