Olandska ostrva
Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
Olandska ostrva (švedski: Landskapet Åland, finski: Ahvenanmaan maakunta/Ahvenanmaa) jesu finska ostrva između Baltičkog mora i Botničkog zaliva. Ostrva su ujedno i autonomno i demilitarizirano područje i jedna od Regija Finske. Čine ih glavno ostrvo (švedski: Fasta Åland), sa 90% stanovništva, i istočni dio arhipelaga s oko 6.500 ostrva na ulazu u Botnički zaliv.
| Olandska ostrva Landskapet Åland Ahvenanmaan maakunta |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
 Položaj Olandskih ostrva
|
||||||
| Država |  Finska |
|||||
| Glavni grad | Mariehamn |
|||||
| Službeni jezik | švedski | |||||
| Upravni oblik | Pokrajina | |||||
• Guverner |
Peter Lindbäck | |||||
| Zakonodavstvo | ||||||
| Površina | ||||||
• Ukupno |
13517 km2 | |||||
| Stanovništvo | ||||||
• Ukupno |
27210 | |||||
| Pozivni broj | +358 18 | |||||
| Veb-sajt | www.aland.ax | |||||
Historija
urediOlandska ostrva su jedna od teritorija koje je Rusija prisvojila od Švedske Fredrikshamnskim sporazumom 1809. i postala su dio poluautonomnog Velikog vojvodstva Finske.
Kad su ostrva pripala Rusiji, Šveđani nisu uspjeli omogućiti dogovorom neprisutnost vojske na njima. To nije bilo bitno samo Šveđanima već je i Ujedinjeno Kraljevstvo bilo zabrinuto da će vojno prisustvo na ostrvima ugroziti njihov trgovački interes u regiji.
Godine 1832. Rusi su počeli praviti tvrđavu na ostrvu, Bomarsund. Tvrđavu su 1854. osvojili i uništili Francuzi i Britanci kao dio operacije na Baltiku za vrijeme Krimskog rata. Sporazumom u Parizu 1856. Olandska ostrva postala su demilitarizirana.
Za vrijeme građanskog rata u Finskoj 1918. švedske trupe umiješale su se u mirovne svrhe, između ruskih trupa koje su bile na ostrvima i Bijelih i Crvenih trupa, koje su dolazile iz Finske. Za nekoliko sedmica švedske trupe zamijenjene su njemačkim trupama odlukom finske "bijele" vlade. Od 1917. stanovnici ostrva pokušavali su se pripojiti svojoj matici, Švedskoj. Anketu za pripojenje Švedskoj poduprlo je 96,2% stanovnika. Švedski nacionalizam je rastao, kao što je u Finskoj raslo antišvedsko raspoloženje, kao i jako mišljenje protiv rusifikacije i borbe za autonomiju Finske. Zbog toga su nastajali sukobi između stanovnika koji su govorili finski i govornika švedskog u Finskoj, zbog čega su se stanovnici Olandskih ostrva pribojavali budućnosti u takvoj državi.
Uprkos tome, Finska nije bila spremna za okupaciju arhipelaga i ponudila je autonomni status umjesto otcjepljenja. Ipak, stanovnici nisu prihvatili ponudu i takva neriješena situacija došla je pred Ligu naroda. Ta međunarodna organizacija odlučila je da Finska treba zadržati suverenitet, ali ostrva trebaju postati autonomna teritorija. Finska je imala obavezu osigurati stanovništvu pravo na švedski jezik, kao i pravo na vlastitu kulturu i lokalne običaje. Sporazumom je zagarantiran neutralni status arhipelaga, kao i zabrana bilo kakvog vojnog prisustva na ostrvima.
Olandska ostrva nalaze se na strateški važnom položaju, na sjevernom ulazu u Štokholmsku luku, ulazu u Botnički zaliv, kao i neposrednoj blizini Finskog zaliva.
Arhipelag se sastoji od oko 300 nenaseljenih ostrva i oko 80 naseljenih, kao i oko 6.000 sprudova. Ostrva su na istoku spojena s Turkulandskim arhipelagom (finski: Turunmaan saaristo, švedski: Abolands skärgård), koji se proteže prema jugoistočnoj obali Finske. Ostrva su uglavnom stjenovite građe, s malo zemljane površine i oštrom klimom.
Površina ostrva iznosi oko 1.512 km2. 90% stanovništva živi na Glavnom ostrvu (Fasta Ĺland), gdje se nalazi i glavni grad, Mariehamn. Glavno ostrvo je i najveće ostrvo s površinom od 1.010 km2 (70% teritorije Olandskih ostrva), veliko je oko 50 km u smjeru sjever-jug i oko 45 km istok-zapad.
Za vrijeme političke krize na ostrvima postojale su razne karte ostrva. Na švedskim kartama veći dio stanovništva prikazan je na glavnom ostrvu, bez manjih ostrva prema Finskoj, kako bi izgledalo da su ostrva bliže Švedskoj. Na finskim kartama ostrva su nacrtana kako se protežu prema Finskoj i manja ostrva na istoku prikazana su većim kako bi izgledalo da su bliže Finskoj. Stvarna karta pokazuje da je veća udaljenost od Švedske nego od Finske.
Također pogledajte
urediVanjski linkovi
uredi
- Službena stranica
- Tourist guide to Åland Arhivirano 25. 6. 2013. na Wayback Machine
- Åland in Brief
- (šv) Government of Åland
- Parliament of Åland
- Act on the Autonomy of Åland
- B7 Baltic Islands Network Arhivirano 13. 2. 2008. na Wayback Machine
- The example of Åland, autonomy as a minor protector
- Službena turistička stranica
- Ålandsbanken
- Posten Åland – the Post Office of Åland
- Ålandstidningen (mjesne novine)