Mrtva priroda
Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
Mrtva priroda (francuski: nature morte; engleski: still life; njemački: Stilleben) likovni je motiv, prikaz neživih ili nepokretnih predmeta (cvijeće, voće, ukrasni predmeti, posuđe, stijene, mrtve životinje i slično) u likovnim umjetnostima.
Motiv mrtve prirode, za razliku od portreta i pejzaža, omogućavao je slikarima veću kontrolu kompozicijske postavke, te elemenata harmonije i proporcija u svrhu ostvarivanja umjetničkog sklada, koji je tada smatran definicijom ljepote.
Historijski pregledUredi
Mrtva priroda javlja se već u antici. Najznačajnija djela iz tog perioda nastala su u Pompejima i Herkulanumu. U bizantijskoj umjetnosti ima simboličnu i dekorativnu namjenu. Giotto, prvi od slikara nakon antike, smatra "neživi svijet" dostojnim pune pažnje. Veće zanimanje za mrtvu prirodu javlja se u slikarstvu renesanse. Razvojni tok slikarstva u sjeverozapadnoj Evropi, počevši od Jana van Eycka, pa do Dürera, uključuje slikanje mrtve prirode kao zasebne umjetničke vrste.
U baroku mrtva priroda postaje posebna slikarska tema, a procvat doživljava u flamanskom i holandskom slikarstvu 17. stoljeća. U 18. stoljeću mrtva priroda doseže visoku razinu u djelima francuskog slikara Chardina. U 19. stoljeću Paul Cézanne na tematici mrtve prirode rješavao je temeljne probleme slikarskog izraza i dvodimenzionalnosti slike. Između 1907. i 1909. kubisti, pod vodstvom Picassa i Braquea, razvili su mnogo dalje Cézanneovu ideju da je u prirodi sve oblikovano prema geometrijskim tijelima, te su, kao i on, pronašli da je mrtva priroda prikladna za eksperimente s perspektivom.
Osim u slikarstvu, kiparstvu i grafici, javlja se i u fotografiji i drugim oblicima savremenog umjetničkog izraza (instalacije, video, ambijentalna umjetnost).
LiteraturaUredi
- Enciklopedija likovnih umjetnosti, Zagreb, 1966.
GalerijaUredi
Staklena posuda sa voćem, zidno slikarstvo u Pompeji, 70. p. n. e.
Caravaggio, Košara s voćem, ulje na platnu, 1599.
Jean Baptiste Siméon Chardin Mrtva priroda, ulje na platnu, 1750.
Francisco Goya, Mrtva priroda, ulje na platnu, 1824–1826.
Paul Cézanne, Crni mramorni sat, ulje na platnu, 1869–1871.
Rembrandt, Odrani vo, ulje na drvetu, 1655.
Mary Cassatt, Jorgovan na prozoru, 1880.
| Commons ima datoteke na temu: Mrtva priroda |