Kosta Manojlović
Kosta Manojlović (Krnjevo, 1890 — Beograd , 1949) bio je srpski kompozitor, etnomuzikolog, organizator, muzički pisac, pedagog i horski dirigent koji se usredsređuje gotovo isključivo na vokalno polje, horsko stvaranje, tako da njegovo dijelo znači nastavak rada Stevana Mokranjca.[1] Manojlović se intenzivno zalagao za osnivanje Muzičke akademije u Beogradu i bio je njen prvi rektor od 1937—39, a kao profesor radio je u njoj do 1946.[2]
| Kosta Manojlović | |
|---|---|
 | |
| Rođenje | 4. decembar 1890. Krnjevo Kraljevina Srbija |
| Smrt | 2. novembar 1949 (58 godina) Beograd, SFRJ |
| Polje | etnomuzikolog, kompozitor |
Biografija
urediKosta Manojlović je rođen 4. decembra 1890. godine u podunavskom selu Krnjevu kod Velike Plane. Učenje muzike započeo je u Bogosloviji i Srpskoj muzičkoj školi u Beogradu.[3] Nastavnici su mu bili Stevan Stojanović Mokranjac, Miloje Milojević i Stevan Hristić. Kratko vrijeme je radio kao nastavnik u Ćupriji (1910—11) i u Bogosloviji u Beogradu (1911—12), kada je dobio stipendiju i kraće vrijeme proveo na studijama u Moskvi, a zatim u Visokoj školi za muziku u Münchenu (1912—14). Studije je dva puta prekidao zbog balkanskih ratova. Za vrijeme Prvog svjetskog rata, 1915. sa srpskom vojskom prelazi Albaniju. Godine 1917, Kostu Manojlović upućuju na produženje studija u Englesku. Studije je završio 1919. na Univerzitetu u Oxfordu. Kada se vratio u Beograd, Manojlović razvija višestruku muzičku dijelatnost, te 1919. postaje dirigent Prvog beogradskog pevačkog društva (do 1931), kojim je nekada upravljao Mokranjac. Sa ovim društvom je 1925. izveo Palestrininu Missa Papae Marcelli. Od 1931-39, Manojlović je dirigent i pjevačkog društva Mokranjac, a uz to i profesor Muzičke škole (danas škola Mokranjac) i Teološkog fakulteta. Kosta Manojlović je bio sekretar Beogradske filharmonije od njenog osnivanja 1923, pa sve do 1940. godine. Učestvovao je u osnivanju Južnoslovenskog pevačkog saveza (bio je njegov glavni sekretar od 1924. do 1932.) i Udruženja jugoslovenskih muzičkih autora (UJMA). Njegovo najznačajnije delo je stvaranje Muzičke akademije u Beogradu (danas Fakultet muzičke umjetnosti), za čije se osnivanje intenzivno zalagao i bio njen prvi rektor (1937—39), a kao profesor radio je u njoj do 1946. Umro je 2. novembra 1949. godine u Beogradu.
Kompozicije
urediCiklusi za mješoviti hor
uredi- Žalne pesme (1919—20.) - obimni ciklus. Pjesme govore o, tada nedavnoj prošlosti Makedonije: o turskom ropstvu i borbama komita.
- Pesme zemlje Skenderbegove (1933.) - zbirka od 6 horova komponovana po albanskim narodnim pjesmama.
- Naša zemlja suzom orošena (1941.) - obimna zbirka od 30 obrada narodnih, svetovnih i duhovnih melodija koja je nastala za vrijeme Drugog svjetskog rata.
- Rane bez prebola (1944—45.) - sadrži i neke pjesme iz NOB-a.
- Sa kosovskih, šumadijskih i vardarskih strana - ciklus od 5 pjesama.
- Kuda si nam uletio (1935.) - oveći mešoviti hor, tužbalica za kraljem Aleksandarom Karađorđevićem, poginulim od atentatora u Marseillu.
Za muški hor
uredi- Iz šumadijskih gora (1912—14.) - ciklus od 4 pjesme koje su obuzete patriotskim oduševljenjem iz vremena balkanskih ratova.
Za ženski hor
uredi- Pesme zemlje Raške (1933.) - ciklus od 5 pjesama.
- Pesme iz Čučuk Stane (1914—15.) - ciklus od 8 pjesama.
- Sa vardarskih strana
Za mješovite horove
uredi- Bolnu mi pokri grud
- Našto strah
- Moravačka
- Rumena
Duhovna dijela za muški hor
uredi- Liturgija (1915.)
Duhovna dijela za mješoviti hor
uredi- Opelo
- Božićna noć (1929.)
- Psalm 137 (Na rekama vavilonskim) - kantata za 2 mješovita hora, solo-bariton i orkestar. To je Manojlovićev diplomski rad iz Oxsforda (1919, i jedino njegovo djelo u kojem se poslužio orkestrom, što kazuje da se ne radi o muzici za pravoslavnu crkvu, jer ona dozvoljava samo a cappella pjevanje. Zato, ovo djelo se samo uslovno može ubrojati u duhovnu sferu.
Solo-pjesme
urediManojlović je napisao dve zbirke solo-pjesama za glas i klavir koje daleko zaostaju po brojnosti za njegovim horovima:
- Pesme naših rodnih strana - napisane su za vreme studija u Engleskoj (1917—19). Sedam pjesama su slobodne obrade, parafraze narodnih melodija, u kojima preovlađuje elegiona boja (Tuga, Čekanje), često sa orijentalno-sevdalijskim prizvukom (Serenada, Mladost).
- Sa mojih staza - 12 pjesama nastalih tokom cijelog Manojlovićevog stvaranja (između 1911. i 1942). Od njih se izdvajaju vedra Moja draga (stihovi Jovana Jovanovića Zmaja), sa raspjevanom vokalnom linijom, prozračnom pratnjom, i melanholična i harmonski bogata Tužna pesma (stihovi su Dušana Milačića). Obe ove pjesme napisane su u Oxsfordu 1919.
Bibliografija
urediEtnomuzikologija
urediPored kompozitorskog, dirigentskog, organizatorskog i pedagoškog rada, Kosta Manojlović se intenzivno bavio melografskom i etnomuzikološkom djelatnošću, obuhvatajući i srpsku narodnu duhovnu muziku:
- Narodne melodije iz Istočne Srbije
- Muzičko delo našeg sela
- Muzičke karakteristike našeg Juga
- Svadbeni običaji u Galičniku
Ostali radovi
urediŽivotu i djelu svoga učitelja i uzora Stevana Stojanovića Mokranjca, Kosta Manojlović se odužio posvetivši mu radove: Spomenica St. St. Mokranjcu (Beograd, 1923.) - prvi cijeloviti prikaz njegovog života i rada; Stevan St. Mokranjac i njegove muzičke studije u Minhenu. Manojlović je redigovao izdanja Mokranjčevih: Rukoveti i Opšteg pojanja. Za štampu je priredio niz djela Josifa Marinkovića.
Nagrade
urediVanjski linkovi
urediReference
uredi- ^ Peričić, Vlastimir (1969). Muzički stvaraoci u Srbiji (jezik: srpski). Beograd: Prosveta. str. 244–250. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
- ^ "ФМУ, историјат". Arhivirano s originala, 8. 6. 2017. Pristupljeno 14. 6. 2017.
- ^ Petrović, Danica. "Kosta Manojlović (1890—1949)". riznicasrpska.net (jezik: srpski). Arhivirano s originala, 3. 9. 2014. Pristupljeno 13. 2. 2022. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)