Geografija Bugarske
Bugarska je suverena država koja se nalazi u Jugoistočnoj Evropi a graniči sa Rumunijom na sjeveru, Srbijom i Makedonijom na zapadu, Grčkom i Turskom na jugu i Crnim morem na istoku. Veći dio sjeverne granice sa Rumunijom, do grada Silistra, formira rijeka Dunav. Površina Bugarske iznosi 110.994 km2, nešto je veća od Islanda ili američke savezne države Tennessee. S obzirom na relativno manju površinu, Bugarska ima veliki broj topografskih karakteristika. Čak i na manjim površinama države, reljef se može podijeliti na ravnice, planine, brda, planine, slivove, klisure, plaže, more, otoke i duboke riječne doline. Geografski centar Bugarske nalazi se kod Uzane, zimskog odmarališta.
| Geografija Bugarske | |
|---|---|
 | |
| Kontinent | Evropa |
| Regija | Jugoistočna Evropa |
| Koordinate | 42°N 25°E / 42°N 25°E |
| Površina | 110.994 km2 105. na svijetu |
| Granice | 1.867 km |
| Najviša tačka | Musala - 2.925 m |
| Najniža tačka | Crno more - 0 m |
| Najduža rijeka | Iskar - 368 km |
| Najveće jezero | Jezero Burgas 27 km2 |
Bugarska se odlikuje značajnom raznolikošću pejzaža, od snježnih vrhova u Rilu, Pirinu i planine Balkan do blage i sunčane obale Crnog mora; od tipično kontinentalne Dunavske ravnice na sjeveru do jakog mediteranskog klimatskog utjecaja u dolinama historijske regije Makedonije, u najjužnijem dijelu Trakije. Najveći dio Bugarske nalazi se unutar pojasa umjerene kontinentalne klime, sa planinskom klimom u području najviših planina i subtropskom klimom u najjužnijim regijama.
Posjeduje gustu riječnu mrežu, ali sa izuzetkom rijeke Dunav, rijeke su uglavnom su kratke i sa malim protokom vode. Prosječna godišnja količina padavina iznosi 670 mm. Kišne padavine su slabije u nizinama a obilnije u planinama. Najsušnije područje je Dobrudža u sjeveroistočnom dijelu Dunavske ravnice (sa količinom padavina od 450 mm), dok su najobilnije padavine izmjerene u području gornjeg toka rijeke Ogosta, na planinama zapadnog dijela Balkana (2293 mm).
Prostire se unutar šest Zemljinih ekoregiona paleoarktičke ekozone: Balkanskih mješovitih šuma, Rodopskih planinskih mješovitih šuma, Euksinsko-kolhijske širokolisnih šuma, Egejsko-zapadnoturskih sklerofilnih i mješovitih šuma, Lesostepe i Pontijsko-kaspijskih stepa.
Granice i teritorija
urediDržavne granice Bugarske su ukupne dužine od 1.867 km od čega je 1.181 km kopnene a preostalih 686 km su pomorske i riječne granice. Dužina crnomorske obale iznosi 378 km.[1][2]
Sjeverna granica sa Rumunijom iznosi 609 km. Najveći dio te granice formira rijeka Dunav u dužini od 470 km, od ušća rijeke Timok na zapadu do grada Silistra. Kopneni dio granice s Rumunijom, od grada Silistra do Crnog mora iznosi 139 km.[1] U graničnom pojasu rijeke Dunav postoji 48 bugarskih i 32 rumunska riječna ostrva. Najveće od njih je ostrvo Belene (41 km2) i pripada Bugarskoj.[3]
Istočna granica Bugarske je ustvari crnomorska obala Bugarske i proteže se od rta Sivriburun do ušća rijeke Rezovo na jugu. Bugarsko priobalje čini desetinu ukupne obale Crnog mora a uključuje i dva značajna zaliva: Varnski i Burgaški zaliv, oba nazvana po gradovima koji se nalaze u blizini.
Južna granica je dužine 752 km, od čega 259 km sa Turskom i 493 km sa Grčkom.[2][4] Granica između Bugarske i Turske se prostire od ušća rijeke Rezovo na istoku, preko planine Strandža, prelazi rijeku Tundžu i završava na rijeci Marica, u blizini naselja Kapitan Andreevo. Na bugarsko-turskoj granici postoje tri granična prijelaza.[4] Granica sa Grčkom se prostire od Kapitan Andreeva preko nekoliko grebena planine Rodopi, uglavnom slijedeći sliv rijeke Arda i Vacha na bugarskoj strani, prolazi planinom Slavjanka, prelazi rijeku Struma i završava na vrhu Belasice, na vrhu Tumba, tromeđi Bugarske, Grčke i Makedonije.
Od vrha Tumba započinje zapadna granica Bugarske od toga 165 km sa Makedonijom i 341 km sa Srbijom.[2][5]
Klima
urediS obzirom na relativno malu površinu, Bugarska ima promjenjivu i složenu klimu. Zauzima najjužniji dio kontinentalne klimatske zone, sa malim područjima na jugu koja spadaju u mediteransku klimatsku zonu.[6] Prevladava kontinentalna zona, jer kontinentalne vazdušne mase nesmetano prelaze u podunavsku ravnicu. Kontinentalni utjecaj, snažniji tokom zime, proizvodi obilne snježne padavine dok se uticaj mediteranske vazdušne mase jače osjeća tokom druge polovine ljeta što rezultira vrućim i suhim vremenom. Bugarska se može podijeliti na pet klimatskih zona: kontinentalna, tranziciona, kontinentalno-mediteranska, crnomorska i planinska zona.[7]
Prosječna godišnja temperatura u Bugarskoj iznosi 10,6 °C i varira od -2,9 °C na najvišem vrhu Musale do 13,9 °C u gradu Sandanski, u dolini rijeke Struma.[8] Prosječna temperatura u podunavskoj ravnici iznosi 11,4 °C. Najviša apsolutna temperatura uzmjerena je u gradu Sadovu 1916. godine i iznosila je 45,2 °C dok je najniža apsolutna temperatura izmjerena u gradu Trn 1947. gdje je zabilježeno -38,3 °C.[8] Najviša temperatura u nizinama i brdovitom području je u junu, dok je u višim planinama najtopliji mjesec august. Najniža temperatura se javlja u januaru i februaru.[8]
Hidrografija
uredi
Bugarska ima gustu mrežu od oko 540 rijeka, ali sa značajnim izuzetkom Dunava, većina vodotoka ima kratku dužinu i nizak vodostaj. Riječna mreža je najgušća u planinskim oblastima, a najrjeđa u Dobrudži, Dunavskoj ravnici i na području Gornjotrakijske ravnice. Površina Bugarske se dijeli na dva sliva: Crnomoski sliv (57% teritorije Bugarske i 42% rijeka) i Egejski sliv (43% teritorije i 58% rijeka).
Planina Balkan je razdjelnica ova dva sliva. Sjeverno od ove planine je crnomorski sliv gdje većinu vode odvodi Dunav. S ovog područja Dunav odvodi oko 4% od svoje ukupne vodene mase. Širina Dunava na sjevernoj granici Bugarske iznosi između 1,6 i 2,4 km. Najveći priliv vode se javlja tokom maja. Najduža rijeka koja se u potpunosti nalazi na bugarskoj teritoriji je rijeka Iskar, dužine 368 km i slivnog područja od 8.640 km2 i jedina je podunavska rijeka Bugarske koja ne izvire na Balkanu već ispod padina planine Rila. Ova rijeka prolazi kroz predgrađe Sofije, presjeca Balkan i na svom toku do Dunava formira spektakularnu klisuru dužine 163 km.
Ostale značajnije pritoke Dunava su: Lom, Ogosta, Vit, Osam i Jantra. Najduža rijeka koja se direktno ulijeva u Crno more je rijeka Kamchiya, dužine 254 km.
Reference
uredi- ^ a b Donchev i Karakashev 2004, str. 16
- ^ a b c "Geographic Position and Borders of Bulgaria". Topics of Geography of Bulgaria. Pristupljeno 18. 12. 2017.
- ^ Donchev i Karakashev 2004, str. 18
- ^ a b Donchev i Karakashev 2004, str. 19
- ^ Donchev i Karakashev 2004, str. 20
- ^ Donchev i Karakashev 2004, str. 52
- ^ Donchev i Karakashev 2004, str. 59–61
- ^ a b c Donchev i Karakashev 2004, str. 55
