Donjačka džamija

Donjačka džamija
Donjačka džamija
	Vanjski izgled Donjačke džamije
	Položaj Donjačke džamije u Bosni i Hercegovini
Osnovne informacije
Lokacija	Derventa
Geografske koordinate	44°58′38″N 17°54′28″E / 44.977234°N 17.907880°E
Religija	Islam
Općina	Derventa
Entitet	Republika Srpska
Država	Bosna i Hercegovina
Oznaka baštine	Nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine
Arhitektonski opis
Arhitektonski stil	bosanski stil
Osnivač	Ibrahim-hodža
Dovršeno	Između 1570. i 1600.
Specifikacije
Kapacitet	200
Dužina	14,00 m.
Širina	11,50 m.
Munare	1

Donjačka džamija nalazi se u Derventi, Bosna i Hercegovina. Zajedno sa haremom proglašena je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.^[1] Srušena je tokom rata u Bosni i Hercegovini 1992.

Historija

Donjačka mahala izgrađena je između 1570. i 1600. godine i dobila je naziv prema njenom utemeljivaču Ibrahim-hodži koji je za izdržavanje džamije zavještao 1.300 akči.^[2]

Originalni tarih, kao ni vakufnama osnivača Donjačke džamije, nisu sačuvani.

Umjesto prvobitne drvene munare, 1925, uz pomoć značajnih novčanih priloga građana, izgrađena je nova munara zidana od cigle.

Temeljna sanacija džamije je urađena oko 1970. i tom prilikom je izvršena kompletna sanacija krovne konstrukcije i pokrova, potpuno je obnovljen mahfil, izvršena je sanacija unutarašnjih malterisanih površina, obnovljene su bile oslikane dekoracije enterijera, ponovo je urađena fasada objekta džamije i munare, obnovljen pokrov kupe munare, zamijenjen alem munare, kandilji džamije zamijenjeni novim.

U ograđenom haremu Dolnjačke džamije bilo je mezarje sa oko 60-ak nišana u kome su bili ukopani samo pripadnici aleme Dervente, poznati muderisi, imami, mualimi i hafizi.U haremu nisu bili ukopavani građani, uz izuzetak kostiju šehida koji su poginuli u borbi protiv Eugena Savojskog. Nekoliko nišana je na sebi imalo dekorativne elemente u formi plitkih reljefa sa motivima sablje.

Uništena je 31. maja 1992. godine. U nedjelju 16. jula 2017, svečano je otvorena obnovljena Donjačka džamija, jedna od tri gradske džamije u Derventi. Dimenzije džamije iznose 14,00 m (dužina) i 11,50 m (širina).^[3]

Proglašena je za nacionalni spomenik. Komisija je donijela odluku u sljedećem sastavu: Zeynep Ahunbay, Amra Hadžimuhamedović (predsjedavajuća), Dubravko Lovrenović, Ljiljana Ševo i Tina Wik.

Obnova je započela 28. maja 2012. godine i uspješno je realizovana zahvaljujući donacijama Rijaseta Islamske zajednice, Federalnog ministarstva izbjeglih i raseljenih lica, opština Cazin i Derventa, te brojnih pojedinaca – vakifa, u ukupnom iznosu od 195.000 maraka, 2018. godine.

Literatura

Hamdija Kreševljaković, Prilozi povijesti bosanskih gradova pod turskom upravom, 1951.
Mustafa Imamović, Historija Bošnjaka, izdanje Bošnjačka zajednica kulture, Izdavačko preduzeće «Preporod», Sarajevo, 1997, str. 330.
Mehmed Mujezinović, Islamska epigrafika Bosne i Hercegovine, Knjiga II, 3. izdanje, Biblioteka Kulturno naslijeđe, Sarajevo Publishing, 1998, str. 164.
Mehmed Mujezinović, "Kulturno naslijeđe", Sarajevo – Publishing, 3. Izdanje strana 300, 1998. - Islamska epigrafika Bosne i Hercegovine, knjiga 3
Nedžmudin Alagić, Derventa između dva svjetska rata, Ured za rješavanje statusnih pitanja raseljenih osoba-prognanika i izbjeglica općine Derventa-Odjeljenje ureda na području Sarajeva, Sarajevo, (korištene usluge biblioteke Bošnjačkog instituta, fondacija Adila Zulfikarpašića-Sarajevo), 2001. godine
Adem Handžić, Postanak i razvitak Dervente u XVI stoljeću, Prilog istoriji naselja u Bosni (Separat), Prilozi, Institut za istoriju Sarajevo, godina X/II, Sarajevo, (korištene usluge biblioteke Bošnjačkog instituta, fondacija Adila Zulfikarpašića-Sarajevo), 1974. godina