Wikipedia

Biotehnologija

Biotehnologija – najširem smislu – se može definirati kao primjena organizama, njihovih dijelova ili metaboličkih produkta i/ili procesa u tehnološkim procedurama za proizvodnju ciljanih supstanci, molekula, ćelija, tkiva i organizama. Preciznije, biotehnologija predstavlja primjenu bioloških aktivnosti za dobijanje nekog proizvoda ili ostvarivanje nekog procesa. Termin biotehnologija prvi je upotrebio Károly Ereky 1919. godine,[1] što znači proizvodnju proizvoda od sirovina uz pomoć živih organizama. Prema definiciji Europske federacije za biotehnologiju iz 1992. godine, biotehnologija

  • "povezuje prirodne znanosti i inženjerske znanosti da bi se postigla primjena organizama, ćelija, njihovih dijelova i molekularnih analogona u dobijanju proizvoda za dobrobit čovječanstva".
Gel Documentation System pored računarskog monitora
Kristali biotehnološki proizvedenog insulina

S druge strane, prema Konvenciji Ujedinjenih naroda o biološkoj raznolikosti (CBD) biotehnologija je:

  • "svaka tehnološka aplikacija koja koristi biološke sisteme, žive organizme ili njihove derivate, za proizvodnju novog ili ciljano modificiranje postojećeg procesa ili proizvoda u suglasnosti sa održivim razvojem".[2]

Svaka proizvodnja uključuje preradu određene sirovine (supstrata) u neki proizvod. Kako se i proces i nauka nauka o tokovima i postupcima prerade naziva se tehnologija, biotehnologija je skup raznovrsnih oblika proizvodnje, gdje su sirovina obično organski materijali, a prerada se zasniva na djelovanju živih bića, njihovih dijelova ili produkata. Za biotehnologiju je karakteristično da suštinu cjelokupnog postupka proizvodnje, čine biohemijski procesi, koji su u biti slični onima koji se odvijaju u živim bićima ili pod njihovim uticajem.[3][4][5][6]

U sistemu prirodnih osnovnih i primijenjenih nauka, suvremena biotehnologija ima jasnu interdisciplinarnu poziciju koja se velikim brojem primjenjivih naučnih otkrića uključuje u sve oblasti moderne industrije i civilizacije uopće. Takav današnji značaj joj posebno obezbjeđuju razvoj molekulske biologije, genetičkog i komplementarnog tehničkog inženjerstva i bioinformatike.

• Biotehnologija je značajan dio čovjekove historije: vrenje (fermentiranje u proizvodnji piva i sl.) se prakticira već 6000 godina.

Hronologija usavršavanja biotehnoloških procedura
Epoha/Godina Otkriće
Prije Nove ere
4000. Spravljanje sira, piva, vina i hljeba upotrebom kvasca i bakterija tipa Lactobacillus
3000. Selekcija bolje rastućeg krompira na višim nadmorskim visinama (Peruanski Indijanci)
Nova era
700. Produkcija sira Munster
800. Produkcija čaja primjenom prirodne fermentacije u Japanu
1500. Kiseli kupus]] i jogurt proizvedeni upotrebom korisnih bakterija
1554. Početak produkcije sira Camembert
1796. Razvijene McIntosheve jabuke
1807. Razvijene Boskove kruške
1835. U jednoj engleskoj kompaniji proizveden Worcesershire sos
1865. Gregor Mendel utemeljio genetiku, koja je bila epohalni podsticaj razvoju biotehnologije
1872. Proizvedene krupne kalifornijske "navel" narandžee (sa terminalnim ulegnućem ploda)
1879. William James Beal razvio prvi hibridni kukuruz
1917. Termin biotehnologija upotrebljen za opis široke produkcije materijalâ iz mikrobnog vrenja (kvasca)
1941. Danski mikrobiolog A. Jost upotrijebio termin "genetičko inženjerstvo" (u prikazu seksualne reprodukcije kvasca)
1949. Proizvedene lubenice bez sjemenki
1953. Watson i Crick otkrili duplo–spiralnu strukturu DNK i epohalno proširili mogućnosti razvoja novih biotehnologija
1970-te Paul Berg, Stanly Cohen i Herbert Boyer razvili način siječenja i splajsinga DNK – uvoda u rDNK tehnike genetičkog inženjerstva i biotehnologije
1982. Proizvedana Escherichia coli++ sa ljudskim genom za biosintezu insulina
1987. Prva eksperimentalna realizacija transgenih organizama (Iceman 9)
1990. Pfizer Inc. introducirala Chy–Max himozin – prvi produkt rDNK tehnologije koji je upotrebljen u (USA) dodacima hrani
1993. Monsanto prodao bST (goveđi somatotropin) za povećanje produkcije kravljeg mlijeka.
1994. Calgene Inc., – proizveo genetički modificirani paradajz Flavr-Savr
1994. USFDA odobrila prodaju Roundup Ready soje i Roundup Ready pamuka
1998. USFDA odobrila prodaju Bt kukuruza i Roundup Ready uljane repice (upotrebljene za pravljenje canola ulja)
2001. FDA objavila produkciju genetički modificiranog lososa
2001. Proizveden genetički modificirani paradajz za uzgoj na visoko zaslanjenoj podlozi

Također pogledajte

uredi

Reference

uredi
  1. ^ Ereky, Karl. (8. 6. 1919). Biotechnologie der Fleisch-, Fett-, und Milcherzeugung im landwirtschaftlichen Grossbetriebe: für naturwissenschaftlich gebildete Landwirte verfasst. P. Parey – preko Hathi Trust.
  2. ^ Kapur Pojskić L., Ed. (2014): Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju, 2. izdanje. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 978-9958-9344-8-3.
  3. ^ Incorporating Biotechnology into the Classroom What is Biotechnology?", from the curricula of the Incorporating Biotechnology into the High School Classroom through Arizona State University's BioREACH program, Public.asu.edu. Retrieved on 2013.
  4. ^ What is biotechnology?. Europabio.
  5. ^ Key Biotechnology indicators, Biotechnology policies – Organization for Economic Co-operation and DevelopmentWhat Is Bioengineering?. Bionewsonline.com. Retrieved on 2013.
  6. ^ Thieman W. J., Palladino M.A. (2008): Introduction to Biotechnology. Pearson/Benjamin Cummings, New York, ISBN 0-321-49145-9.

Vanjski linkovi

uredi
 
Commons logo
Commons ima datoteke na temu: Biotehnologija
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Biotehnologija&oldid=3484282"