Vrtoglavica (film)

Vrtoglavica (engleski: Vertigo) jest psihološki triler Alfreda Hitchcocka iz 1958. godine.

Vrtoglavica
Režiser	Alfred Hitchcock
Producent	Alfred Hitchcock
Scenarist(i)	Alec Coppel Samuel A. Taylor (prema romanu tandema Boileau–Narcejac)
Uloge	James Stewart Kim Novak Barbara Bel Geddes
Muzika	Bernard Herrmann
Žanr	Psihološki triler
Kinematografija	Robert Burks
Montaža	George Tomasini
Produkcija	Paramount Pictures
Distributer	Paramount Pictures Universal Pictures (1983–danas)
Premijera	9. maj 1958.
Trajanje	128 minuta
Zemlja	SAD
Jezik	Engleski
Budžet	2.479.000 $
Zarada	7.311.013 $

Radnja

Emotivnog Johna "Scottieja" Fergusona, nekad sposobnog detektiva iz San Franciska, još uvijek progone sjećanja na tragediju koja se zbila tokom noćne potjere za jednim zločincem. Loveći kriminalca koji je bježao preko gradskih krovova, John se u trenutku nepažnje okliznuo i, želeći izbjeći pad u smrt, posljednjim atomima snage uhvatio za oluk. Pokušavajući mu pomoći, jedan se policajac tada previše nageo i poginuo pri padu sa zgrade. Nakon tog događaja John se počeo panično bojati visine te se, mučen osjećajem krivnje, odlučio povući iz službe. Opuštajući se u društvu romantične slikarice Marjorie "Midge" Wood, svoje najbolje prijateljice koja je u njega platonski zaljubljena, John, tjeran znatiželjom, pristane pomoći svom starom prijatelju Gavinu Elsteru, vlasniku brodogradilišta, čija senzibilna supruga Madeleine pati od neobičnog psihičkog poremećaja. Naime, Madeleine često izgubi osjećaj za vrijeme te zna sate provesti u lutanju gradom ili pomnom promatranju jedne slike u muzeju. U tome ne bi bilo ništa čudno da ona odnedavno ne pati od amnezije zbog koje se uopće ne sjeća tih sati. Zabrinut za svoju suprugu, Gavin uspije nagovoriti Johna da je neko vrijeme prati, te ga detaljno izvijesti o bilo čemu neobičnom. A kad prvi put ugleda Madeleine, Johna će atraktivna i profinjena plavuša smjesta privući. Slijedeći je iz dana u dan, postepeno će shvatiti da je ona opsjednuta tragičnom sudbinom privlačne Carlotte, djevojke koja je u dobi od 26 godina počinila samoubistvo i čija je ljepota ovjekovječena na portretu u muzeju. Nedugo nakon što dozna da je Carlotta sahranjena na malom groblju podno zvonika stare španske misije, John će u posljednjem trenutku spasiti Madeleine prilikom njenog pokušaja samoubistva skokom u more. Zbliživši se s nesretnom ženom, John će zaključiti da se među njima rodila neobična ljubavna veza, ali i prekasno shvatiti da je Madeleine odlučila opet pokušati samoubistvo skokom s crkvenog zvonika...

Komentari i opis

Impresivna psihološka triler-drama Vrtoglavica, nominirana za Oscare za najbolji zvuk i scenografiju 1959. godine, te nagrađena na međunarodnom filmskom festivalu u San Sebastiánu 1958, općenito se drži najuspjelijim i najutjecajnijim filmom legendarnog majstora horora i trilera Alfreda Hitchcocka (Ucjena, 39 stepenica, Gospođa koja nestaje, Rebecca, Strani dopisnik, Sumnja, Saboter, Sjenka sumnje, Začarana, Ozloglašena, Prozor u dvorište, Psiho), filmaša kome je nakon šest neuspjelih nominacija za Oscara 1968. godine dodijeljena počasna Akademijina nagrada Irving G. Thalberg. "Vrtoglavica" je kompleksna, tjeskobna, izuzetno dojmljiva i sugestivna ekranizacija hvaljenog krimića "D'entre les morts" nastalog iz pera glasovitog francuskog spisateljskog dvojca Boileau-Narcejac (Diaboliques, Oči bez lica, Zločin se ne isplati, Body Parts, Entangled), za čijim su romanima filmski filmski producenti i režiseri često posezali. Hitchcockov je film maestralno režirana, iznimno slojevita i mnogoznačna karakterna studija, uznemirujuće ostvarenje lagahnog tempa i svojevrsno slobodno čitanje grčkog mita o Orfeju i Euridiki, u kojem režiser temeljito i hirurški precizno pokazuje kako se ljubav i strast mogu upotrijebiti kao oružja manipulacije i zločina. Priču svog filma smjestio je na strme ulice San Franciska, grada na američkoj zapadnoj obali, koji se zahvaljujući magličastoj i snolikoj fotografiji Roberta Burksa (Staklena menažerija, Stranci u vozu, Nazovi M radi ubistva, Čovjek koji je previše znao), snimatelja nagrađenog Oscarom upravo za rad na Hitchcockovom filmu Drž'te lopova!, pa se doima poput nekog evropskog velegrada. Hitchcock se vješto poigrava očekivanjima gledalaca, intrigantno umnožava motiv dvostrukih identiteta i često briše granicu između sna i jave. Vrtoglavica je tokom proteklih pedesetak godina snažno utjecala na djela brojnih režisera, a naročito na radove francuskih novovalovaca poput Françoisa Truffauta (Sirena s Mississippija) i Alaina Resnaisa (Prošle godine u Marienbadu), koji su u svojim filmovima Hitchcocku često odavali počast. Dok u glavnoj ulozi gledamo izvrsnog J. Stewarta (Gospodin Smith ide u Washington, Divan život, Anatomija jednog ubistva, Trgovina iza ugla, Slomljena strijela, Gola mamuza, Priča o Glennu Milleru, Daleka zemlja, Čovjek koji je ubio Liberty Valancea), glumca koji je od 5 nominacija za Oscara potvrdio onu za glavnu ulogu u snažnoj drami Filadelfijska priča, njegova je partnerica atraktivna Kim Novak (Čovjek sa zlatnom rukom, Poljubi me, budalo!, Velika pljačka banke, Bijeli bizon, Napuklo ogledalo). Uobičajeno impresivnu filmsku muziku potpisuje Hitchcockov stalni saradnik, oskarovac Bernard Hermann (Građanin Kane, Goli i mrtvi, Sjever-sjeverozapad, Rt straha, Marnie, Fahrenheit 451, Bitka na Neretvi, Taksist).

Također pogledajte

• Filmografija Alfreda Hitchcocka

Vanjski linkovi

• Vrtoglavica na IMDb-ju
• Vrtoglavica na Rotten Tomatoesu