Radiotelevizija Sarajevo

Radiotelevizija Sarajevo je jedna od ukupno osam radiotelevizijskih kuća tadašnjeg emiterskog sistema Jugoslavenske radiotelevizije. Osnovana je sredinom 1960-ih u Sarajevu kao republička radiotelevizijska kuća za NR Bosnu i Hercegovinu.

Historija

Prvi elektronski medij koji se nakon završetka Drugog svjetskog i rata i oslobođenja Sarajeva oglasio u Bosni i Hercegovini bio je Radio Sarajevo. Radio Sarajevo je sa emitovanjem programa počeo 10. aprila 1945. godine riječima: "Ovdje Radio Sarajevo. Smrt fašizmu - sloboda narodu!" ^[1] koje je izgovorio Đorđe Lukić , prvi tehničar i spiker u eteru ovog radija. Do kraja 1945. godine program je trajao 6 sati i emitovan je u tri bloka: jutarnjem, podnevnom i večernjem. Radiotelevizija Sarajevo osnovana je sredinom 1960-ih godina u Sarajevu kao republička radiotelevizijska kuća za NR Bosnu i Hercegovinu a bila je članica tadašnjeg emiterskog sistema Jugoslavenske radiotelevizije.

Prve informacije na televiziji na prostoru NR BiH emituju se 1. juna 1961. godine kada je sa radom počela Televizija Sarajevo (TVSA). Iako tada nije imala vlastiti studio, redakcija televizije se nalazila u prostorijama Radio Sarajeva. Televizijsku redakciju činilo je samo troje ljudi (urednik: Alija Nuhbegović, Jan Beran i Ismet Mehić) a emisije TVSA se obrađuju i emitiraju iz studija TV Beograd i TV Zagreb. Prvi direktor TVSA bila je Danica Kurtović. Prvi dokumentarni film naziva "Oj Kozaro" emitiran je 25. jula 1961. godine iz studija TV Zagreb, a bio je posvećen 20. godišnjici ustanka naroda Bosne i Hercegovine. Režiser ovog filma bio Jan Beran. Oba medija bila su znak posebnosti i državnosti Bosne i Hercegovine, a za njihovo osnivanje su najzaslužniji bosanskohercegovački političari Hamdija Pozderac i Branko Mikulić. Već 27. jula 1961. godine, izvršen je prvi televizijski prenos iz BiH. Prenosila se centralna svečanost povodom obilježavanja 20. godišnjice ustanka, koja je održana na Šehitlucima kod Banje Luke. Prenos je je obavljen reportažnim kolima TV Ljubljana, a preuzela ga je cijela jugoslavenska mreža (RTV Ljubljana, RTV Zagreb, RTV Beograd, RTV Novi Sad, RTV Titograd, RTV Priština, i RTV Skoplje). Reporter sa ovog događaja bio je tadašnji direktor programa RTV Sarajevo Branislav Zlobički. Iste godine počinju radovi na izgradnji relejnog sistema na planini Bjelašnici, a od 1. oktobra 1961. započelo je i cjelodnevno emitovanje prvog programa Radija Sarajevo (od 05:00 do 24:00 sata). Prva stalna emisija "TV mjesečnik" - mozaik filmskih informacija iz BiH uvedena je 1962. godine u kojoj je TVSA ukupno proizvela skromnih 956 minuta programa. Iste godine sa radom počinje i prvo dopisništvo TVSA iz Banje Luke. 1965. godine vlastitim kapacitetima proizvodi 4.375 minuta televizijskog programa (od ukupno 233.481 minuta JRT) koje se emitiraju u zajedničkoj mreži Jugoslavenske televizije. TV reportaže sarajevskih autora nazivaju "sarajevskom školom TV reportaže", a to najbolje potvrđuje podatak da je 1965. odlukom tadašnje Komisije Jugoslavenske radio-televizije, pet emisija TVSA upućeno je na međunarodne televizijske festivale. Prva prezentacija jednodnevnog programa TVSA emitirana je 31. maja 1966. godine. Program je i ovaj put emitiran iz studija TV Zagreb. Iste godine ekipa TV Sarajevo po prvi put prati predsjednika bivše Jugoslavije Josipa Broza Tita prilikom njegove posjete tuzlanskom području. TVSA prvi put učestvuje u novogodišnjem programu JRT i dobija odlične kritike.

TV Sarajevo započinje emitiranje programa iz vlastitog studija 17. marta 1969. godine kada je "uživo" emitiran "Večernji ekran" - prva informativna emisija TVSA. Urednici emisije bili su Aleksandar Vujišic, Arif Zulić i Pero Radović. Emitovanje ove emisije označilo je formiranje vlastite programske šeme. Već 1970. godine emitirano je 33.159 minuta vlastitog programa (prvi film TVSA pod nazivom "Ugursuz", prva humoristička serija "Karađoz" i festival dječije muzike "Mali šlager"). Vlastiti TV Dnevnik, kao večernju informativnu emisiju, Televizija Sarajevo počinje emitirati 25. februara 1971. godine. Pokrenut je i drugi radijski program (emitiran na području grada Sarajeva) pod nazivom "Sarajevo 202" koji je bio informativnog, servisnog, kulturnog, sportskog i zabavnog karaktera. Treći program (III program) Radio Sarajeva pokrenut je 1973. godine a bio je posvećen naučnim i teorijskim razmatranjima, klasičnoj muzici i umjetnosti. Televizija Sarajevo emituje emisiju "Zelena panorama" koja je namjenjena poljoprivrednicima.

Početkom 1975. godine završena je prva faza izgradnje RTV Dom-a u Sarajevu čime je RTV Sarajevo dobila odgovarajući proizvodni i redakcijski prostor uz nove elektronske uređaje. Istovremeno se dograđuju i odgovarajući antenski sistemi i predajnici, formira mreža predajnika za emitovanje drugog radio programa (II program) koja sa 52 lokalne radio stanice omogućava pokrivenost od oko 80% stanovništva SR Bosne i Hercegovine. Pokreće se i drugi televizijski program (TVSA 2) a brojne nagrade i priznanja dolaze za ovu medijsku kuću 1970-ih i 1980-ih godina.

Najveći projekat TVSA bilo je praćenje i prenos 14. zimskih olimpijskih igara održanih od 8. do 19. februara u Sarajevu. Za ostvarenje ovog zadatka, TVSA je dobila nove proizvodne prostore u RTV Domu i najmoderniju tehničku opremu. Priznanja za ovaj zahtjevni projekat TVSA je dobila od mnogih velikih radijskih i televizijskih kompanija i asocijacija. Prvim programom TV Sarajevo (TVSA) 1985. godine pokriva 79%, a Drugim programom (TVSA 2) 57% teritorije SR Bosne i Hercegovine. TV Sarajevo, kao ravnopravna članica JRT-a, ima potpisane sporazume sa 39 tv organizacija širom svijeta što omogućava međunarodnu razmjenu informacija i emisija. Ulaganje u infrastrukturu se nastavlja, pa je tako izgrađeno 11 relejnih stanica i 189 pretvaračkih mjesta. Već 1989. godine sa emitovanjem počinje i treći televizijski kanal TVSA 3.

Odašiljački objekti i frekvencije Radio Sarajeva

Nekadašnji srednjotalasni radio-predajnik u selu Donje Moštre, ugašen 2010. godine

Radio Sarajevo je do rata 1992. godine program emitovao na srednjim i ultrakratkim talasima. Srednjotalasni predajnik nalazio se u naselju Donje Moštre u općini Visoko. Bio je izgrađen 1948. godine. Antenski stub imao je visinu 125 metara, a program je emitovan na frekvenciji od 490 metara odn. 611 kHz. Početkom 1969. godine firma RIZ iz Zagreba izgradila je novi odašiljač jačine 300 kW na istoj lokaciji, a antenski stub je montiran na 245 metara, što je u to vrijeme bio najviši antenski stub u tadašnjoj SFRJ, a težina stuba iznosila je 40 tona. Poslije dogovora o raspodjeli frekvencija u Ženevi, 1974/75. godine, prvom programu Radio Sarajeva dodijeljena je frekvencija 612 KHz, na kojoj emituje od 1978. godine, jačine 600 kW. Kasnije je na istoj lokaciji montiran još jedan srednjotalasni odašiljački stub visine 80 metara koji je služio za emitovanje Drugog programa, na frekvenciji od 945 kHz (jačine 100 kW), koji je zbog velikih troškova za električnu energiju ugašen 1991. godine, pa je od tada sa srednjih talasa emitovan samo Prvi program. U jednom periodu preko srednjih talasa na frekvenciji 1.485 kHz (jačine 1 kW) emitovan je program Radio Sarajeva namijenjen slušaocima u glavnom gradu Sarajevu, pod imenom Radio 202. Poslije rata, radi smanjenja troškova u nacionalnoj medijskoj kući, srednjotalasni radijski odašiljač Donje Moštre je ugašen 30. aprila 2010. godine, a nedugo zatim je razmontiran i uklonjen.

Stare radijske UKT FM frekvencije na kojima je do rata 1992. godine program emitovao Radio Sarajevo, bile su:

predajnik	radio-stanica / frekvencija (Mhz)
predajnik	Radio Sarajevo 1	Radio Sarajevo 2/3
Bjelašnica	98,1	94,5
Hum	95,7	87,7
Kozara	92,7	95,3
Leotar	92,8	94,1
Majevica	89,9	98,9
Plješevica	94,1	95,7
Trovrh	90,3	99,5
Velež	97,3	91,7
Vlašić	89,3	97,0

1992.

Od 1992. godine, Radiotelevizija Sarajevo je i službeno nacionalna RTV kuća Bosne i Hercegovine, poznata pod imenom "Radiotelevizija Bosne i Hercegovine" (RTVBiH), koja je od prije par godina i javni RTV servis za teritoriju čitave BiH. Radiotelevizija Bosne i Hercegovine (ili Javni radiotelevizijski servis Bosne i Hercegovine, PBSBiH) članica je "Eurovizije", evropske unije javnih i nacionalnih kuća.