Podgrad (Ilirska Bistrica)
Podgrad (njemački: Neuhaus bei Illyr. Feistritz, italijanski: Castelnuovo d’Istria) je naseljeno mjesto na Krasu u sastavu općine Ilirska Bistrica, regija Primorsko-notranjska, Slovenija.
Podgrad | |
|---|---|
naselje | |
.jpg) ulaz u Podgrad | |
_location_map.svg)  Podgrad | |
| Koordinate: 45°31′20″N 14°08′34″E / 45.52222°N 14.14278°E | |
| Država |  Slovenija |
| Statistička regija | Primorsko-notranjska |
| Općina | Ilirska Bistrica |
| Površina | |
| • Naselje | 12,151 km2 |
| Najveća nadmorska visina | 548 m |
| Stanovništvo (2011) | |
| • Naselje | 614 |
| • Naselje (gustoća) | 50,53 /km2 |
| Vremenska zona | CET (UTC+01:00) |
| • Ljeti (DST) | CEST (UTC+02:00) |
| Poštanski broj | 6244 Podgrad |
| Pozivni broj | (+386) 5 |
Geografija
urediPodgrad se nalazi u dolini Matersko podolje (italijanski: Valsecca). Čini ga stari, gušće sagrađen dio na padini flišne uzvisine Grmada (667 m) i krečnjačkog brda na kojem se nalazi stari grad (674 m), ruševine Novog Gradu iz XIII. vijeka, te novije niže naselje (543 m n/v) na putu Rijeka - Trst. Od Rijeke je udaljen 33 km, od Trsta 38 km, a od Ilirske Bistrice 13 km. Od graničnog prelaza prema Hrvatskoj Pasjaka udaljen je 7 km.
Veći vrhovi: Drenovnik 712 m, Kovačev Stržen 623 m, Gola gorica 574 m i Grmada 677 m.
Historija
urediOvo područje je u željezno doba nastavalo keltsko-ilirsko pleme Japodi. U antičko doba Rimljeni na cesti Tergeste (Trst) - Tarsatica (Rijeka) grade utvrdu Castrum Novum za koji znamo zahvaljujući što ga je 44. g. citirao car Klaudije.
U ranom srednjem vijeku smjenjuje se Odoakar, Ostrogoti, kralj Teodorik te Bizant sve do 788. kada nastaje Franačka (v. Julija Historijs). Germanski feudalci Podgrad nazivaju Neuhaus, dok su ga Slaveni nazivali Novigrad, a kasnie Podgrad. U XI. vijeku je na brdu (670 m) izgrađen kaštel (Stari Grad), a prvi put se spominje 1281. Nakon što su se smjenjivali razni vlasnici 1426. grof Henrik IV. prodaje feud opštini Trst za 2.000 dukata. Venecija se zanima za Podgrad, a Turci više puta napadaju Kaštel. Zahvaljujući miru u Wormsu 1521. Podgrad se vraća Austriji. Kaštel je demoliran 1550. po naredbi cara iritiranog namjerama da se Kaštel proda Veneciji. Kaštel je 1619. za vrijeme Uskočkog rata obnovljen. Napušt je od plemstva u XIX. vijeku pa ga Austrijanci ponovno rekonstruiraju.[1]
Administrativna podjela
urediDo 1046. taj dio Krasa je spadao u Kranjsku grofoviju kada Henrik III, čitav Kras stavlja pod Istarsku marku. Otud i italijanski naziv Castelnuovo d'Istria.[2] Kasnije kod formiranja Austrijskog primorja 1849. općina Pograd je u sastavu Markgrofovije Istre. Kada veći dio Julije dolazi pod Kraljevinu Italiju. Općina Podgrad je najprije u okrugu Volosko-Opatija pa u koparskom okrugu Istarske provincije, da bi 1928. bila odvojena od Istre i pripojena u Kvarnersku provinciju.
Općina Podgrad je 1936. imala 7.186 stanovnika. Sam Podgrad je imao 566 stanovnika, ali je općina obuhvaćala velik dio Južnog ili Ćićarijskog krasa, od Obrova do Žejane (602 stanovnika), Velih Muna (641) i Malih Muna (498),[3] koji su nakon 1945. pripali SR Hrvatskoj. Od 1945. Podgrad je, kao i veći dio Krasa koji je potpao pod SR Sloveniju, u sastavu pokrajine Notranjske u statističkoj Notranjsko kraškoj regiji. Do teritorijalne reorganizacije u Sloveniji nalazio se u sastavu stare općine Ilirska Bistrica.
Stanovništvo
urediNa popisu stanovništva 2011. godine, Podgrad je imao 614 stanovnika.
| Broj stanovnika po popisima[4] | ||
|---|---|---|
| 1991 | 2002 | 2011 |
| 627 | 607 | 614 |
Sport
urediOd sportova je u mjestu aktivan fudbalski klub Plama Podgrad. Postojeće fudbalsko igralište je 2006. godine pokriveno umjetnom travom uz financijsku pomoć UEFA-e.
Reference
uredi- ^ "Opis enote nepremične kulturne dediščine, evidenčna številka 16088". Pregledovalnik Registra kulturne dediščine (Zakon o varstvu kulturne dediščine, Uradni list RS, št. 16/2008). Ministrstvo za kulturo Republike Slovenije.
- ^ Toponim "Castelnuovo d'Istria" na str. 66 Atlante geografico Treccani, vol I, Istituto dell'Enciclopedia Italiana, 2008.
- ^ VIII Genralni popis stanovništva - 21. april 1936, XIV - Fascikl 31 PROVINCIA DEL CARNARO (FIUME) - Tipografia Ippolito Failli, Roma 1937 ANNO XV
- ^ "Statistični urad Republike Slovenije". Arhivirano s originala, 24. 2. 2015. Pristupljeno 22. 8. 2016.
Vanjski linkovi
uredi