Omsk

	Omsk (Омск)
	Grad
	Grb
	Grb
Država	Rusija
Nadmorska visina	7 m
Koordinate	54°59′00″N 73°22′00″W / 54.98333°N 73.36667°W
Površina	573 km2 km2
Stanovništvo	1.154.116 (2010)
Osnovan	1716.
Vlada	Gradonačelnik
Gradonačelnik	Sergej Šeljest
Poštanski broj	644xxx
Pozivni broj	++7 3812
	Veb-sajt: http://www.admomsk.ru/

54°59′00″N 73°22′00″W / 54.98333°N 73.36667°W

Omsk (ruski: Омск) jest grad i adminpx|istrativni centar Omske oblasti u Rusiji, na jugozapadu Sibira, 2236 km od Moskve.^[1] S 1.154.116 stanovnika (prema popisu iz 2010) drugi je najveći grad Sibira, poslije Novosibirska i osmi grad u državi.

Geografija

Omsk se nalazi na jugu Sibira a proteže se duž obale rijeke Irtiš, na mjestu gdje se u nju ulijeva rijeka Om. Reljef je ravničarski a najviša gradska tačka se nalazi na 87 m nadmorske visine. Klima je kontinentalna s velikim oscilacijama temperature u periodu ljeto - zima, sa vrlo malo padavinazbog velike udaljenosti od mora. Važan je saobračajni čvor, pogotovo željeznički (Transsibirska pruga). Osim toga centar je i regionalne mreže autoputeva kao i riječnog saobračaja zbog svog položaja u odnosu na rijeke Ob i Irtiš. Riječnim saobračajem povezan je sa gradovima bogatim ugljenom i različitim mineralima kao i sa nalazištima nafte i plina. Centralni aerodrom koji se nalazi u gradu povezuje ga sa mnogim gradovima u Rusiji kao i gradovima u inostranstvu (uglavnom gradovima Njemačke i Kazahstana) te predstavlja važan centar ove vrste saobračaja za Sibir i ruski Daleki istok.

Historija

Kao datum osnivanja grada Omska smatra se 1716, kada su kozačke jedinice, predvođene Ivanom Bučholcom, na prostoru današnjeg grada podigle drvenu utvrdu za vrijeme ruskog osvajanja Sibira.^[2] Utvrda je trebala poslužiti zaštiti Rusa od Kirgiza i Džungarskih nomada. Omsk je 1822. postao administrativni centar zapadnog Sibira, a 1882. centar ogromne stepske regije (današnji dio sjevernog Kazahstana i Akmolska oblast). Grad se razvio i u njemu je živjelo mnogo stanovnika: Rusa, Kazaha, Židova, te se grade brojne crkve, džamije i sinagoge.

Međutim kako se granica Ruskog Carstva pomjerala, opao je i vojni značaj grada pa je Omsk doživio stagnaciju u razvoju. U to vrijeme Omsk je postao glavni centar sibirskog progonstva. Tokom 1850-ih Fjodor Dostojevski odslužio je svoju kaznu u zatvoru u Omsku. Razvoj grada ubrzao se nakon izgradnje Transsibirske pruge 1890, što dovodi i do privrednog rasta. Strani investitori sve više dolaze u Omsk i otvaraju preduzeća i predstavništva. Vrhunac svog razvoja prije Oktobarske revolucije Omsk dostiže 1910, kada se u gradu održava Sibirski sajam poljoprivrede i industrije, tako da se Omsk u tom periodu naziva i "Chicago Sibira".

Ubrzo nakon Oktobarske revolucije 1917. grad preuzimaju protivboljševičke snage, tzv. "bijeli", koji vladaju gradom i u njemu formiraju paralelne institucije. Tako ga 1918. proglašavaju glavnim gradom dijela Rusije kojim nisu vladali komunisti. Tu privremenu vladu vodio je Aleksandar Kolčak. U grad je premještena i ruska centralne banka, kao i carske zalihe zlata. Ova privremena vlada koristila je čehoslovačke zarobljenike, zarobljene u Sibiru u Prvom svjetskom ratu i neposredno nakon revolucije. Zbog svega toga, Omsk je postao meta Crvene armije kao glavni cilj njihove sibirske kampanje. Kolčak i njegova vlada su na kraju bili prisiljeni napustiti grad i povući se Transsibirskom prugom istočno do Irkutska. Boljševičke snage ušle su u grad 1919.

Nakon ulaska komunista u grad, Omsk stagnira u privrednom smislu jer komunisti se na neki način svete i preferiraju grad Novonikolajevsk (današnji Novosibirsk), koji postaje upravni centar Sibira. Kao rezultat ovim mjera dolazi do masovnog premještanja institucija iz Omska u Novosibirsk, što pokreće suparništvo između dva grada, koje traje i danas.

Budući da je tokom Drugog svjetskog rata grad bio u dubokoj pozadini i daleko od borbi, a uz činjenicu da je imao dobru infrastrukturu, postaje savršeno mjesto i utočište za veliki dio industrije, koja je evakuirana iz dijelova zapadne Rusije i Ukrajine koji su bili meta invazije Nacističke Njemačke tokom 1941. Postojali su planovi da Omsk postane privremeni glavni grad Rusije u slučaju njemačke pobjede nad Sovjetima za vrijeme bitke za Moskvu, koja je vođena od oktobra 1941. do januara 1942.

Kraj Drugog svjetskog rata Omsk dočekuje kao veliki industrijski centar i lider sovjetske vojne industrije. Zbog te činjenice bio je zatvoren za pristup strancima. Tokom 1950-ih nakon izgradnje postrojenja za eksploataciju nafte i prirodnog plina, Omsk se širi sjeverno uz Irtiš. Trenutno je najveći takav kompleks u Rusiji.

Nakon raspada Sovjetskog Saveza Omsk doživljava razdoblje privredne stagnacije i političke nestabilnosti. Većina velikih gradskih preduzeća, koja su ranije bila u vlasništvu države, propadaju ili prelaze u ruke pripadnika bivše stranačke elite.