Mahmut Ibrahimpašić
Mahmut Ibrahimpašić Mašo (Bjelaj, kod Bosanskog Petrovca, 1922 — Popovići, kod Sopota, 19. oktobar 1944), narodni heroj Jugoslavije, politički komesar 5. krajiške (kozaračke) brigade, poginuo 19. oktobra 1944. u okolini Beograda u borbi za oslobođenje glavnog grada Jugoslavije. Cijela porodica Ibrahimpašić učestvovala je u narodnooslobodilačkoj borbi. Mašov brat Hakija, prvoborac, i sestra Devleta, također su poginuli u narodnooslobodilačkoj borbi.[1]
| Mahmut Ibrahimpašić | |
|---|---|
| Nadimak | Mašo |
| Rođenje | 1922. Bjelaj, Bosanski Petrovac, Kraljevina Jugoslavija |
| Smrt | 1944. Beograd |
| Nacionalnost | Bošnjak |
| Služba | 1941-44. |
| Čin | Major |
| Ratovi | Drugi svjetski rat |
| Važnije bitke | Bitka za Beograd |
| Vojska | Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije |
| Jedinice | Osma krajiška muslimanska udarna brigada, Peta krajiška udarna brigada |
| Komandovao | politički komesar Pete krajiške brigade |
| Odlikovanja | Orden narodnog heroja |
Biografija
urediRođen je 1922. godine u selu Bjelaj, kod Bosanskog Petrovca. Potiče iz zemljoradničke porodice, njegov otac Hasan imao je još četiri sina i dvije kćerke. Poslije završene niže gimnazije u Bihaću, Mašo je pošao u banjalučku učiteljsku školu.
Poslije okupacije Kraljevine Jugoslavije, aprila 1941. godine, vratio se u rodno mjesto gde se javno deklarisao protiv Nezavisne Države Hrvatske, čime je navukao gnjev ustaške vlasti. U svom selu formirao je skojevski aktiv, koji je imao značajnu ulogu u pripremama ustanka. Odmah po izbijanju ustanka, Mašu su uhapsile ustaše i zatvorile u zloglasnu Bihaćku kulu, odakle se, u jesen 1941. godine, pod sretnim okolnostima i akcijom ilegalaca, oslobodio i krenuo u Bihaćku partizansku četu. Mašo se već poslije prvih borbi istakao kao hrabar borac, pa je početkom 1942. godine primljen u Komunističku partiju Jugoslavije (KPJ) i izabran za političkog komesara Omladinske čete.[2]
Poslije oslobođenja Bihaća, novembra 1942. godine, bio je u Štabu Četvrtog bataljona Osme krajiške udarne brigade. U prvoj žestokoj borbi koju je bataljon vodio na Lipi, za vrijeme neprijateljske ofanzive na Grmeč, januara 1943. godine, Mašo se istakao ličnim primjerom prilikom juriša na mitraljesko gnijezdo. Kao zamjenik političkog komesara Četvrtog bataljona Osme krajiške udarne brigade, išao je na čelu dijelova bataljona koji su jurišali i izvršili proboj. ,
U proljeće godine 1943. Osma brigada je prelazila preko Kulen Vakufa za Tičevo kod Drvara. Mahmut je bio zamjenik komesara bataljona. Na Velikim Stjenjanima četnici i Nijemci napali su brigadu. Bilo je to rano izjutra, oko šest sati. Mahmut ie sa svojim bataljonom prihvatio borbu, dok su se ostale snage probijale prema Martin Brodu. Bataljon je bio potpuno opkoljen, ali on sa svojim borcima nije napuštao položaj, nije gubio prisebnost. Do tri sata poslije podne — punih devet časova — njegov bataljon je čvrsto stajao na svojim pozicijama, na čukama koje su bez prestanka napadali Nijemci i četnici. Mahmut se tom prilikom pokazao ne samo kao hrabar borac, nego kao snalažljiv, dobar rukovodilac. Tek kad su ostale jedinice odmakle, on je krenuo sa svoga mjesta, probio se sa bataljonom i produžio put za glavninom.
Nedugo iza toga brigada prebacila se u Manjaču. Tamo su otpočele krvave borbe sa četnicima. Jednog dana četnici napali su položaje Osme brigade. Mahmut je sa svojim bataljonom prešao neprijatelju za leđa. Usred bitke iznenada otvorio je vatru i unio paniku među četnike. Za kratko vrijeme četnici, demoralisani, u neredu pobjegli su. Tako je i ovu veliku i važnu bitku Mahmut sa svojim hrabrim borcima riješio u korist partizanske vojske.
Jula mjeseca 1944. Mašo je otišao iz Osme brigade za komesara Pete kozarske brigade. Brigada je tada krenula na veliki put iz centralne Bosne za Srbiju. Trebalo je forsirati rijeku Bosnu, zatim Drinu i uključiti se među ostale snage koje su oslobađale Srbiju.
Na samoj (rijeka)Bosni, kod Žepča, došlo je do ogorčene borbe na Nijemcima, koji su po svaku cijenu htjeli da spriječe prebacivanje partizanskih snaga. Redali su se njemački juriši i protivjuriši Kozarčana. U jednom takvom okršaju poginuo je hrabri komandant brigade — Rade Kondić. Mašo nije htio da ostavi mrtvog komandanta, već je s bombašima izvukao tijelo poginulog druga. Mahmutu je usred borbe, u najkritičnijoj njezinoj fazi, ponestalo municije, ali on je ipak jurišao na jedno fašističko gnijezdo: golim rukama dograbio je za gušu prvog Nijemca i zadavio ga na mjestu. Tom prilikom, ranjen je u grudi. Neprijatelj je na kraju izgubio i tu bitku i brigada je nastavila svoj put.
Sedamnaestog oktobra 1944. godine, u Ripnju pod Avalom, na domaku Beograda, major Mahmut Ibrahimnašić posljednji put je stajao u prvoj liniji, na čelu svoje brigade, sa puškomitraljezom u rukama: toga dana pao je od fašističkog metka u naručje svojih drugova.[3]
Nebrojene borbe protiv fašista i domaćih izdajnika, obilježile su put mladog junaka. Za svoje junaštvo u kojem je i život dao Ukazom Predsedništva Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije (AVNOJ), 14. novembra 1944. godine, među prvim borcima Narodnooslobodilačke vojske, proglašen je za narodnog heroja Jugoslavije.
Literatura
uredi- Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975.
Reference
uredi- ^ a b "Narodni heroji Jugoslavije – Mahmut Ibrahimpašić". Arhivirano s originala, 8. 9. 2016. Pristupljeno 8. 12. 2015. Greška kod citiranja: Neispravna oznaka
<ref>; naziv "Mašo" definiran je nekoliko puta s različitim sadržajem - ^ "Ahmet Hromadžić: Narodni heroj Mahmut Ibrahimpašić". Opštinski odbor SUBNOR, 1974 -PETROVAC U NOB, knjiga 6. Arhivirano s originala, 20. 3. 2016. Pristupljeno 9. 2. 2016.
- ^ "Rade Kovačević: POSLJEDNJE VIĐENJE SA MAŠOM IBRAHIMPAŠlĆEM". Opštinski odbor SUBNOR, 1974 -PETROVAC U NOB, knjiga 7. Arhivirano s originala, 20. 3. 2016. Pristupljeno 9. 2. 2016.
Vanjski linkovi
uredi- HEROJI JUGOSLAVENSKE NARODNOOSLOBODILAČKE BORBE 1941. – 1945. Arhivirano 15. 7. 2018. na Wayback Machine
- Narodni heroji Arhivirano 15. 7. 2019. na Wayback Machine