M1919 Browning

M1919 Browning
M1919 Browning
Upotreba
U službi	1919. - danas
Korisnici	Sjedinjene Američke Države
Ratovi	Banana ratovi; Drugi svjetski rat; Korejski rat; Vijetnamski rat
Proizvodnja
Broj proizvedenih primjeraka	oko 5 miliona
Varijante	A1, A2, A3, A4, A5, A6, M37
Opis oružja
Težina	14 kg
Dužina	964 mm
Dužina cijevi	610 mm
Kalibar	.30-06 Springfield; 7.62x51 mm NATO; .303 British
Spremnik municije	250 metaka
Brzina paljbe	400-600 metaka/min
Brzina zrna	850 m/s

M1919 Browning je poznati američki mitraljez koji se proslavio upotrebog tokom dvadesetog vijeka. Korišten je kao pješadijsko oružje, kao protivavionski top te kao avionski mitraljez. Korišten je od strane američke vojske tokom Drugog svjetskog rata, Korejskog rata, Vijetnamskog rata. Iako ga je uveliko zamijenio mitraljez M60 još uvijek se nalazi u upotrebi nekih zemalja NATO-a.

Razvoj

Američki vojnici sa M1919A4 mitraljezom u borbama kod Aachena.

Ekspedicioni korpus Vojske SAD-a, uključio se u Veliki rat (kako je nazivan Prvi svjetski rat) krajem 1917. Bez obzira na visok moral, raspolagali su malom količinom pretežno zastarjelih mitraljeza, zbog čega su bili prinuđeni da pozajmljuju oružje od francuskih saveznika. To je komandu prisililo da hitno naruči novi mitraljez. Među malobrojnim konstruktorima, sposobnim da odgovore ovom izazovu, izbor je pao na slavnog oružara Johna Browninga (što se pokazalo kao pravi potez). Rezultat je stigao u rekordnom roku. Da bi izašao na kraj sa vremenskim ograničenjima, Browning je samo preradio svoje rješenje iz 1901. Već na prvom testu obavljenom na Capitol Hillu, prototip je ispalio 20.000 metaka bez zastoja, što je i po modernim standardima impresivan rezultat. Da nije u pitanju slučaj i sretna okolnost, pokazao je drugi prototip sa istim rezultatom. Oduševljena, vojna komisija je usvojila konstrukciju i odmah je naručeno 40.000 komada novog oružja.^[1]

Opis

Sve Browningove konstrukcije mitraljeza koriste isti sistem kratkog trzaja cijevi, koji preko poluge prenosi impuls kretanja na zatvarač, a bravljenje se obavlja uz pomoć tzv. "padajućeg bloka". Za razliku od većine savremenih konstrukcija, mitraljez puca iz zatvorenog zatvarača, što povećava preciznost. Iako radi samo na automatskom režimu, uravnotežene komponente mehanizma omogućavaju mekan rad koji se lako kontroliše. Hranjenje modela M1917 obavlja se preko platnenog redenika i to u dvije faze: svaki metak se najprije izvuče iz redenika i spusti u prorez T oblika na čelu zatvarača, a zatim se potiskuje u cijev. Ispaljene čaure izbacuju se kroz otvor na dnu sanduka. Istovremeno, sa kretanjem zatvarača pomjera se i poluga na gornjoj strani sanduka, čija je uloga da transportuje redenik s lijeve, na desnu stranu. Na zadnjoj strani sanduka je pištoljski rukohvat, ispod koga je jednostavna poluga okidača. Cijev je ušrafljena u sanduk i može da se skine, ali to nije brz proces. Svaki put kada se demontira, zahtijeva podešavanje čeonog zazora uz pomoć odgovarajućeg alata ili dolazi do zastoja, čak i lomljenja dijelova. Oko cijevi je valjkasti rezervoar za vodu, čija je uloga da hlađenjem cijevi omogući duže rafale bez rizika od pregrijajavanja oružja. Iz današnje perspektive, ovakvo rješenje djeluje nepotrebno nezgrapno, ali u vrijeme nastanka ovog mitraljeza važila su drugačija taktička pravila.

Osnovno oružje pješadije bila je repetirka-petometka, a konjica je i dalje predstavljala okosnicu napada u kopnenim sukobima. Uz to, u većini vojski najčešće artiljerijsko oruđe je bio top 76 mm koji je i po tadašnjim kriterijumima, prilično anemičan izbor. U uslovima materijalnog i doktrinarnog ograničenja, mitraljez u puščanom kalibru predstavljao je oruđe za podršku na nivou čete, pa su formirana posebna mitraljeska odeljenja. Osnovna uloga ovih formacija je da gustom, neprekidnom vatrom odbijaju neprijateljske juriše, koji su u statičnom, rovovskom ratu, praktično, bili jedina pješadijska akcija. Sposobnost neprekidne paljbe bila je važnija od brzog mjenjanja vatrenog položja, pa je M1917 sa postoljem i punim hladnjakom imao masu od čak 42,1 kg i četiri člana posade: nišandžiju, pomoćnika i dva nosača vode i municije. Na sreću, rat se ubrzo završio, a vojni planeri morali su da razvijaju nove metode upotrebe pješadije. U SAD-u, gde je konjica još uvijek imala značajnu ulogu, raste broj zahtjeva za modifikacijom mitraljeza M1917. Zadržana je odlična osnovna konstrukcija, a umjesto vodenog hlađenja sa rezervoarom, usvojena lakša i kraća, vazduhom hlađena cijev, koja je i dalje mogla da izdrži intenzivnu paljbu. Umjesto platnenog redenika, osjetljivog na vodu i uslove skladištenja, uveden je metalni, člankasti. Također, promenjeno je i postolje koje je postalo višestruko lakše, a dodat mu je i mehanizam za pokretanje oružja po elevaciji i horizontali. Tako je nastao M1919 A1.

U godinama koje su uslijedile, isprobavane su mnoge druge konstrukcije, ali nijedna nije uspjela da nadmaši Browningovo rješenje. Istina, ono je stalno usavršavano, tako da je 1936., Vojska SAD usvojila M1919 A4, koji je postao osnovni mitraljez. Masovno je korišten tokom Drugog svjetskog rata, u Koreji, čak i u Vijetnamu. Kada su SAD 1957., prešle sa kalibra .30-06 na 7,62 mm NATO, dio mitraljeza konvertovan je za novi metak. Izrađivan je po licenci u Belgiji, Poljskoj i Švedskoj, a bio je i u arsenalu JNA gde je stigao u okviru vojne pomoći. Još uvijek se može vidjeti na starijim modelima izraelskih tenkova Merkava. Korpus mornaričke pešadije (USMC) dobio je verziju M1919 A6 sa sklopivim nožicama umesto postolja i drvenim kundakom. Korišten je kao puškomitraljez, umjesto problematičnog BAR M1918.^[1]