Hronologija Drugog svjetskog rata (1941)
Ovo je hronologija događaja koji su se dešavali tokom 1941. godine, za vrijeme 2. svjetskog rata.
Januar
uredi- RAF-ova avijacija bombarduje fabrike aviona u Bremenu.
- Njemački bombarderi bombarduju Irsku Slobodnu Državu drugu noć uzastopno.
- Bombarderi RAF-a napali Bremen i Kielski kanal u Njemačkoj. Direktno pogođen most preko kanala koji se zatim srušio na finski brod Yrsa.[1]
- Operacija "Kompas": Trupe 13. australijskog korpusa zauzele libijski lučki grad Bardia kojeg su držali Italijani i zarobili oko 45.000 Italijana.
- Kao naredni cilj određen grad Tobruk, udaljen 70 kilometara.
- Vođa Valonijske fašističke stranke, Léon Degrela, drži govor u od Njemačke okupiranom belgijskom gradu Liègeu i najavljuje podršku svoje Reksističke partije njemačkim nacistima.
- Grčke snage napreduju prema naselju Kleisoura u sjeverozapadnoj Grčkoj.
- Ofanziva Britanaca i snaga Commonwealtha u Sjevernoj Africi, u blizini Tobruka. Zauzimanje aerodroma.
- Potpisan njemačko-sovjetski sporazum o granici i trgovini.
- Njemačka avijacija oštetila britanski nosač aviona HMS Illustrious na putu za Maltu. Njemački Luftwaffe je sada jasno preuzeo komandu nad zračnim prostorom Sredozemnog mora. Napad je označio i početak malteške agonije koja će potrajati narednih mjeseci.
- Grčke snage u Albaniji zauzimaju strateški važno mjesto Kleisoura.
- 57 ljudi poginulo a 69 ranjeno kada je njemačka bomba pogodila područje u blizini Banke Engleske, srušivši podzemnu željeznicu ispod i ostavljajući iza sebe krater od oko 36 metara.
- Operacija Kompas: Priprema britanskih trupa i trupa australijskog XIII korpusa za napad na Tobruk kojeg drže Italijani.
- Luftwaffe izvodi teško noćno bombardovanje Plymoutha.
- Prvi slučaj upotrebe znaka (engl. "V for Victory" - V za pobjedu) od strane Victora de Laveleye na BBC-evom belgijskom servisu Radio Belgique.[2]
- Rivalitet između kineskih nacionalista i kineskih komunista postaje vidljiv. Veliki broj komunista je prisiljeno da se odreknu svog naoružanja.
- Britanske snage započinju prve napade u sklopu svoje Istočnoafričke kampanje i to napadom iz Kenije na Etiopiju koja je pod italijanskom okupacijom.
- Njemački bombarderi bombarduju Vallettu, glavni grad Malte. Ponovo gađan i HMS Illustrious.
- Bitka za Koh Chang završena odlučujućom pobjedom mornarice Višijevske Francuske tokom francusko-tajlandskog rata.
- Molotov se susreće sa njemačkim ambasadorom Schulenburgom u Moskvi. Sovjeti su iznenađeni da nisu dobili nikakav njemački odgovor za svoju ponudu o pridruživanju Silama osovine (iz 26. novembra 1940). Schulenburg na to pitanje odgovara da se o tome prvo mora razgovarati sa Italijom i Japanom.
- Zračni udari na Maltu postaju brojniji i intezivniji.
- 4. i 5. indijska divizija podržava britansku kontraofanzivu u istočnoj Africi, napadajući iz Sudana Eritreju koja je pod italijanskom okupacijom.
- Hitler i Mussolini se sastaju u Berchtesgadenu. Hitler pozitivno odgovara na italijanski apel za pružanjem pomoći u Sjevernoj Africi.
- Operacija Kompas: britanske i australijske trupa XIII korpusa u potpunosti ovladale Tobrukom.
- Postoje izvještaji da rumunski fašisti ("Željezna garda") izvršavaju egzekucije Jevreja u Bukureštu.
- Britanski HMS Illustrious teško oštećen, napušta Maltu i odlazi u Aleksandriji na popravak.
- Charles Lindbergh svjedoči pred američkim Kongresom i preporučuje da SAD sa Adolfom Hitlerom pregovara o paktu neutralnosti.
- Britanske snage u Keniji nastavljaju sa kontraofanzivom u Istočnoj Africi napadajući italijanski Somaliland.
- Smrt grčkog diktatora Ioannisa Metaxasa.
- Britanske snage u Sjevernoj Africi zauzimaju lučki grad Derna, u Libiji, koji se nalazi oko 160 km od Tobruka.
- Indijska 4. divizija opkoljava a potom i zarobljava Agordat u Eritreji, u italijanskoj Istočnoj Africi. Na terenu zarobljeno oko 1.000 italijanskih vojnika i 43 topova.[3]
Februar
uredi- Admiral Husband Kimmel imenovan za komandanta američke mornarice na Pacifiku.
- General-pukovnik Erwin Rommel imenovan za komandanta "njemačkih vojnih trupa u Africi". Ove vojne snage će biti kasnije službeno nazvane "Afrički korpus".
- Njemačka prisilno vraća Pierre Lavala u ured u Vichy.
- Operacija Kompas: Nakon nekoliko dana očajničkih borbi, Leteći odred XIII indijskog korpusa pod nazivom Combe Force prekida povlačenje 10. italijanske armije tokom bitke kod Beda Fomma. Italijani nisu u stanju da probiju blokadu koju vrše malobrojne snage te britanci prihvataju predaju oko 130.000 Italijana u i južno od grada Bengazija.
- Mussolini je informisan da je njemačko pojačanje na putu za Sjevernu Afriku.
- Britanske snage stižu do El Agheila, u libijskoj Kirenaici.
- Italijanska Genova pod vatrom britanskih bojnih brdova dok avijacija bombarduje grad Livorno.
- Churchill opet moli SAD: "Dajte nam oružje."
Malta proživljava kritičan period: od sada pa do marta, Malta će biti pod svakodnevnim teškim napadima.
- Elementi Afričkog korpusa pristižu u Tripoli.
- Britanci ulaze u Somaliland.
- Rommel stiže u Tripoli.
- Afrički korpus počinje sa premještanjem ka istoku, prema britanskim položajima na El Agheili. Britanci u Sjevernoj Africi su oslabljeni premještanjem nekih svojih jedinica u Grčku.
-Početak "tri noći Blitza" Swanseja u južnom Walesu. Tokom ove tri noći intenzivnog bombardovanja, centar grada Swansea je gotovo u potpunosti uništen.
- Njemačke i britanske snage se suočavaju po prvi put u Sjevernoj Africi, kod El Agheile u zapadnoj Libiji.
- Njemačke snage se preko Bugarske kreću prema grčkom frontu.
- Njemačka ofanziva U-podmornicama na Atlantiku sve uspješnija.
- Admiral Darlan imenovan za šefa Vichijevske vlade u Francuskoj.
- Britanska podmornica "Upright" potapa italijanski kruzer "Armando Diaz" u jednoj od brojnih pomorskih bitaka tokom Sjevernoafričke kampanje. - Britanci zauzimaju Mogadiš, glavni grad italijanskog Somalilanda u sklopu Istočnoafričke kampanje.
- RAF-ova avijacija bombarduju Asmaru u Eritreji.
Mart
uredi- Hitler izdaje nalog za proširenje koncentracionog logora Auschwitz, kojeg vodi komandant Rudolf Höss.
- Britanski komandosi izvršili napad na nafte objekte u Narviku, Norveška.
- Britanske snage u Libiji oslabljene usljed odlaska jedinica na ispomoć Grcima za njihovu bitku koju očekuju s njemačkim trupama.
- Jugoslavenski Princ Regent Paul se slaže za priključenje Jugoslavije Trojnom paktu.
- Prve britanske trupe pristižu u Pirej u Grčku.
- Još jedno bombardovanje Londona.
- Italijani započinju sa Proljetnom ofanzivom na albanskom frontu.
- Manji sukobi britanskih i talijanskih snaga u Eritreji. - Portsmouth trpi teška oštećenja nakon još jedne noći teškog bombardovanja od strane Luftwaffe-a.
- Predsjednik SAD-a Franklin Delano Roosevelt potpisuje akt Lend Lease koji omogućava Velikoj Britaniji, Kini i drugim saveznicima da kupuju vojnu opremu sa odgodom plaćanja do poslije rata.
- Njemački Panzer tenkovi stižu u Sjevernu Afriku kao oklopna podrška za prvu veliku njemačku ofanzivu.
- Luftwaffe bambarduje Glasgow i brodarstvo uz rijeku Clyde.
- Ogromni gubitci konvoja na srednjem Atlantiku.
- Najteže bombardovanje Londona do sada u ovoj godini, teška oštećenja izazvana zapaljivim bombama.
- Plymouth i Bristol ponovo bombardovani.
- Nakon teških gubitaka i gotovo nikakvog napretka opozvana italijanska proljetna ofanziva.
- Jugoslovenski kabinet podnio ostavku u znak protesta protiv pakta princa Pavla sa nacistima. Organizuju se ulične demonstracije kojima se izražava duboku odbojnost prema Njemačkoj.
- Rommel napade i ponovo okupira El Agheila u Libiji, u svojoj prvoj ofanzivi. Britanci se povlače i u roku od tri sedmice se vraćaju nazad u Egipat.
- Italijanski MTM iz sastava 10. flotile potopio britansku tešku krstaricu HMS York (90), veliki norveški tanker Perikle, te još jedan tanker i teretni brod u zalivu Suda na Kreti.
- Prestolonasljednik Petar postaje Petar II, kralj Jugoslavije i preuzima kontrolu nad Jugoslavijom, nakon što je izvršen vojni puč i srušena pronacistička vlada.
- Japanski špijun Takeo Yoshikawa stiže u Honolulu, na Hawaje i počinje da studira američku flotu stacioniranu u luci u Pearl Harboru.
- Hitler naređuje svojim vojnim liderima da otpočnu sa planiranjem invazije na Jugoslaviju. Jedan od rezultata ove odluke će biti i kritično vrijeme kašnjenja u planiranoj invaziji Sovjetskog Saveza.
- Britanske snaga koje napreduju iz Sudana pobjeđuju u odlučujućoj bitci za Keren u Eritreji.
- Njemački Afrički korpus nastavlja njemačku ofanzivu u Sjevernoj Africi i zauzimaju Mersa Bregu, sjeverno od El Agheila.
April
uredi- Britanci uzmiču nakon gubitaka kod El Agheila u Libiji. Rommel je iznenađen te odlučuje da nastavi ofanzivu.
Tokom aprila se nastavljaju teška bombardovanja iz zraka britanskih gradova a gubici u konvojima su i dalje ogromni.
- U Iraku pronacistički Rashid Ali i ostali članovi Golden Squarea izvede vojni puč i svrgavaju sa vlasti probritanski režim regenta Abd al-Ilaha. Rashid Ali se imenuje za šefa Nacionalne odbrambene Vlade.
Nakon što zauzima Agedabiu, Rommel odlučuje da zauzme čitavu Libiju i pokreće svoje trupe prema Bengaziju.
- U Iraku instalirana vlada orjentisana prema Silama osovine.
- Bristol u Engleskoj trpi još jedno teško bombaradovanje iz zraka.
- Britanske trupe zauzimaju Asmaru, glavni grad Etirteje, koju su držali Italijani.
- Rommel zauzima Bengazi dok Tobruk ostaje pod prijetnjom narednih sedam mjeseci.
- Rommelove trupe se sada nalaze oko 200 km istočno od El Agheila, usmjerene ka Tobruku i Egiptu.
- Njemačke, mađarske i italijanske snage se kreću kroz Rumuniju i Mađarsku započinjajući invaziju Jugoslavije i Grčke.
- Talijanska vojska je istjerana iz Adis Abebe, Etiopija.
- Sjeverno krilo Rommelovih snaga zauzima Dernu na libijskoj obali. Južno krilo se kreće prema Mechili i zauzima ga 8. aprila.
- Luftwaffe započinje dvodnevni napad na Beograd, glavni grad Jugoslavije, Hitler se razbjesnio zbog jugoslovenskog otpora.
- Njemci zauzimaju grčki Solun.
- Grenland je okupiran od strane SAD-a. Uz odobrenje "Slobodne Danske", SAD će izgraditi mornaričke baze i aerodrome za borbu protiv U podmornica.
- Dok je još bila pod invazijom, Kraljevina Jugoslavija je podijeljena na njemačku i italijansku uticajnu zonu. Osnovana marionetska Nezavisna Država Hrvatska pod vodstvom Ante Pavelića i njegovih Ustaša, u mnogo čemu zavisna od nacističke Njemačke.
- Nijemci zaokružili luku Tobruk u Libiji. Neke od Rommelovih snaga kreću na istok da zauzmu Fort Capuzzo i Sollum, na granici sa Egiptom.
- Razarač USS Niblack napada njemačku U-podmornicu koja je potopila holandski teretnjak. Razarač Niblack je pokupio preživjele s teretnog broda u momentu kada je otkrivena U-podmornica u pripremi za napad.
- Iako je još uvijek "neutralna" nacija, SAD počinje s pomorskim patrolama u sjevernom Atlantiku.
- Razorni napadi Luftwaffea na engleske gradove Coventry i Birmingham.
- Pada Beograd, glavni grad Jugoslavije.
- Njemci pobjeđuju snage Commonwealtha u bici na Vevi.
- Malta ponovo bombardovana te nastavlja da bude trn u oku njemačkim logističkim transportima Mediteranom.
- Japan i Sovjetski Savez potpisali pakt o neutralnosti.
- Rommelove snage napadaju grad Tobruk ali su prisiljene vratiti se na početne položaje. Ostali napadi, također neuspješni, se ponavljaju 16. i 30. u mjesecu.
- 1. SS oklopna divizija "Leibstandarte SS Adolf Hitler" (LSSAH) zauzima strateški važan prolaz kod grčke Kleisoure te time započinje rezanje linija uzmicanja, tj. povlačenja grčke vojske ka Albaniji.
- Britanski razarači presreli konvoj njemačkog afričkog korpusa i potopili svih pet transportnih brodova i tri italijanska razarača koji su bili u pratnji konvoja.
- Luftwaffe izvodi razorne zračne napade na Belfast, Sjeverna Irska.
- Nastavlja se invazija njemačke vojske na jug Jugoslaviju čime se odsjeca grčka vojska u Albaniji, koja je u januaru ostvarila značajan uspjeh protiv Italijana.
- Jugoslavenski predstavnici potpisuju kapitulaciju. U Londonu se formira vlada u izbjeglištvu. Jugoslavenski kralj bježi u Grčku.
- Grčki premijer Alexandros Koryzis počinio samoubistvo.
- Britanci planiraju veliku evakuaciju iz Grčke.
- U Iraku, u skladu sa anglo-iračkim ugovorom, britanske snage iz Indije stupaju na iračko tlo kod grada Basre.
- London trpi jedan od najtežih zračnih napada u ratu.
- Sa napredovanjem njemačke vojske i prekidom linije povlačenja, oko 223.000 grčkih vojnika u Albaniji se predaju.
- Britanci započinju i vojnu i civilnu evakuaciju iz Grčke.
- Grčka vlada evakuisana na ostrvo Kretu koju Churchill odlučuje braniti.
- Britanske i australijske snage se evakuišu iz Grčke na Kretu i Egipat.
- Plymouth proživljava treću noć teškog zračnog bombardovanja od strane Luftwaffea.
- Rommel ostvaruje važnu pobjedu kod Halfaya, blizu egipatske granice.
- Snage Osovine nanose poraz savezničkim snagama kod Termopila nakon što je australijski general George Vasey čvrsto tvrdio da neće biti poražen.
- Rommel napada liniju odbrane Gazala i prelazi u Egipat; Tobruk se i dalje drži.
- Njemačke trupe okupiraju Atina. Grčka potpisuje predaju.
- Vrši se isporuka borbenih aviona Uragan kao važno pojačanje za opkoljenu Maltu.
- Rommel naređuje obustavu napada na Tobruk nakon još jednog neuspješnog napada.
- U Iraku, iračke oružane snage zauzimaju visoravan južno od zračne baze RAF-a Habbaniya i obaveštavaju komandanta baze da odmah prekine sa svim polijetanjima i slijetanjima.
Maj
uredi- Bombardovanje Liverpoola od strane Luftwaffea tokom sedam uzastopnih noći, što je rezultiralo širokorasprostranjenim uništavanjem gradskog područja.
- Britanske zračne snage (RAF) pokreću zračne snage protiv iračkih snaga, čime počinje anglo-irački rat.
- Luftwaffe izvodi razorne zračne napade Belfasta, glavnog grada Sjeverne Irske.
- Britanske snage u Etiopiji započinju opsadu Amba Alagija, gdje italijanske snage pod komandom vojvode od Aoste zauzimaju defanzivne položaje.
- Pet godina od dana kada je bio primoran da pobjegne, car Haile Selassie trijumfalno ulazi u Adis Abebu, glavni grad Etiopije.
- Sa velikim procentom uništenih iračkih vazdušnih snaga a osim toga i suočenih sa redovnim bombardovanjem, iračke kopnene snage opkoljavaju RAFovu bazu u gradu Habbaniya.
- Luftwaffe organizuje slanje manje brojčane podrške u Irak.
- Između Habbaniya i Faludža, dvije iračke kolone su uhvaćene na otvorenom i napadnute sa otprilike četrdeset RAF-ovih aviona. Iračani trpe velike gubitke.
- Nastavljaju se veliki gubici konvoja na Atlantiku. Međutim jedna njemačka podmornica (U-110) je zarobljena od strane britanaca, sa još jednom kopijom kriptografskog uređaja "Enigma". Ovaj događaj će dodatno pomoći Britancima u borbi za Atlantik.
- Bomardovanje Nottinghama od strane zračnih snaga Trećeg rajha.
- 9.
- U Tokiju potpisan japanski posrednički mirovni sporazum, čime se završava francusko-tajlandski rat.
- Nakon što je sletio na teritoriju Škotske zarobljen je visoki politički zvaničnik nacističke Njemnačke Rudolf Hess. Rudolf Hess je u sklopu svoje samopouzdana misije stigao na ostrvo sa ciljem sklapanja mirovnog sporazuma sa Ujedinjenim Kraljevstvom.
- Luftwaffe vazdušnim napadom oštećuje Britanski dom komuna. U ostalim napadima stradaju gradovi Hull, Liverpool, Belfast i brodogradilište na rijeci Clyde u Škotskoj. Ovi događaji predstavljaju sami kraj Blitza, njemačke zračne ofanzive sa ciljem slamanja Britanije. Fokus njemačkih snaga se u narednom periodu pomjera na istok, uglavnom prema SSSR-u.
- Počinje tzv. Štrajk od 100.000 u belgijskom Liègeu, na godišnjicu njemačke invazije na ovu državu. Uskoro se štrajk širi po čitavoj Belgiji sve dok u jednom trenutku u njemu ne učestvuje skoro 70.000 radnika.
Reference
uredi- ^ "1941 Timeline". WW2DB. Pristupljeno 16. 2. 2015.
- ^ Gotovitch, José; Aron, Paul, ured. (2008). Dictionnaire de la Seconde Guerre Mondiale en Belgique. Brussels: André Versaille éd. str. 372. ISBN 978-2-87495-001-8.
- ^ http://ww2db.com/event/timeline/1941/