Behram-efendijina džamija
Behram-efendijina džamija, poznata i kao Behram-begova džamija, nalazi se u banjalučkom naselju Novoselija. Proglašena je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.[1][2] Nacionalni spomenik sastoji se od džamije sa kuijom (podzemna prostorija za ibadet), turbetom, mektebom, haremom, česmom, kapijom i kamenim zidom koji ograđuje kompleks. Pretpostavlja se da je najstarija banjalučka džamija. Osim po tome, poznata je i po svojoj pisarnici, u kojoj su se za vrijeme Osmanskog carstva prepisivale knjige. Te knjige danas su smještene u bilblioteci Medžlisa islamske zajednice Banjaluka.
| Behram-efendijina džamija | |
|---|---|
 Vanjski izgled Behram-efendijine džamije | |
  Položaj Behram-efendijine džamije u Bosni i Hercegovini | |
| Osnovne informacije | |
| Lokacija | Banja Luka |
| Geografske koordinate | 44°44′11″N 17°09′30″E / 44.736277°N 17.158244°E |
| Religija | Islam |
| Općina | Banja Luka |
| Entitet | Republika Srpska |
| Država |  Bosna i Hercegovina |
| Oznaka baštine | Nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine |
| Arhitektonski opis | |
| Arhitektonski stil | bosanski stil |
| Osnivač | hadži Behrem-efendija |
| Dovršeno | 1560.[1] |
| Specifikacije | |
| Kapacitet | 150 |
| Munare | 1 |
Lokacija
urediNalazi se u ulici Avde Gazića u Desnoj Novoseliji na desnoj obali Vrbasa. Novoselija nastala je poslije doseljavanja seljaka iz sela Trn, gdje je zavladala kuga. Oni su osnovali naselje koje se sastojalo od pet mahala, i to na desnoj obali Šaban-agina i Mustaj-pašina, a na lijevoj hadži Zulfikareva i hadži Kurd.
Historija
urediJedan od braće hadži Behram-efendi nastanio se u Gornjem Šeheru. On je u Desnoj Novoseliji 1560. godine podigao džamiju koju je narod prozvao Behram-efendijina džamija. Behram-efendija je bio pripadnik derviškog reda pošto je uz džamiju izgradio malu podzemnu prostoriju “kuiju” koja je služila za osamljivanje u molitvi (ibadet).[3]
Rušenje
urediSpalila ju je Vojska Republike Srpske 26. maja 1993. za vrijeme rata u Bosni i Hercegovini;[4] izgorio je krov džamije, turbe i trijem, ali je sačuvana mala prostorija za molitvu.[5]
Obnova
urediBehram-efendijina džamija je obnovljena, te otvorena u oktobru 2005. godine.
Opis
urediBehram-begova džamija pripada tipu džamija sa sofama i drvenom munarom. Jedna od karatkeristika ove džamije je ta što je džamija pored prostorije za namaz i sofa sa sjeveroistočne strane ima i dograđeno turbe u kojem je sahranjen osnivač. U haremu džamije je počelo sahranjivanje već početkom 17. vijeka, odnosno iz doba osnivanja džamije. Posebno su vrijedni bašluci po svojoj likovnoj obradi koji su imali turban izrađeni od mekanog domaćeg kamena.
Također pogledajte
urediReference
uredi- ^ a b "Behrem-begova (Behrem-efendijina) džamija". KONS.gov.ba. Arhivirano s originala, 6. 5. 2021. Pristupljeno 4. 5. 2017.
- ^ "Sakralna arhitektura osmanskog perioda: Banjalučke džamije nekad i sad". novovrijeme.ba. Arhivirano s originala, 4. 5. 2017. Pristupljeno 4. 5. 2017.
- ^ "Behram-efendijina džamija" (PDF). Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika BiH. Arhivirano s originala (PDF), 15. 11. 2017. Pristupljeno 9. 2. 2017.
- ^ "Senaid Zajimović o obnovi Arnaudije: Ovo je još jedan poziv Bošnjacima da se vrate u svoju Banju Luku". faktor.ba. Pristupljeno 4. 5. 2017.
- ^ Husedžinović i Arslanagić 2005, str. 578.
Literatura
uredi- Alija Bejtić, Banja Luka pod turskom vladavinom, Arhitektura i teritorijalni razvitak grada u 16. i 17. vijeku, Naše starine I (Godišnjak Zavoda za zaštitu spomenika kulture SR Bosne i Hercegovine), Sarajevo 1953.
- Sabira Husedžinović, Džamije Banja Luke u planovima austrijskih ratnih karata iz XVIII vijeka, Prilozi za orijentalnu filologiju 47-48, Orijentalni institut, Sarajevo 1999.
- Husedžinović, Sabira; Arslanagić, Dževahira (2005). Dokumenti opstanka: vrijednosti, značaj, rušenje i obnova kulturnog naslijeđa. Zenica: Muzej grada Zenice. ISBN 9958-9413-2-5.CS1 održavanje: ref=harv (link)
Vanjski linkovi
uredi
