Arheološki lokalitet Dubine (Doljani)

Arheološki lokalitet Dubine (Doljani) nalazi se u općini Čapljina, Bosna i Hercegovina.

Lokacija

Lokalitet Dubine nalazi se u mjestu Doljani, općina Čapljina, na samom jugu Bosne i Hercegovine uz granični prijelaz Metković u Republici Hrvatskoj ispod impozantne ilirske Gradine koja se uzdiže iznad toga lokaliteta, uz lijevu obalu rijeke Neretve, pored današnje magistralne ceste Metković-Čapljina-Mostar

Istraživanja

Carl Patsch prvi je istraživao ovaj lokalitet. Lokalno stanovništvo često se pri građevinskim, a posebno poljoprivrednim radovima susretalo s ostacima različitih zidova, građevnog materijala, amfora, tegula i drugog keramičkog materijala. Građevinskim radovima veći dio zidova je devastiran ili prekriven.

Tokom 2009. i 2010. došlo je do manjih zaštitnih arheoloških istraživanja koja su rezultirala zanimljivim otkrićima. Istraživanja vodila je Snježana Vasilj.

Arheološki nalazi

Pronađeni fragmenti prapovijesne keramike dovode se u vezu s impozantnom gradinom koja se uzdiže neposredno iznad lokaliteta. Izdvaja se posuda koja sa vidljivim ukrasom „lažnog vrpčastog“ ornamenta odgovara „peharima tipa Varvara“ koji se datiraju u fazu C1 mlađeg bronzanog doba. Jedna posuda zaglađene površine, pripada finijoj glačanoj keramici srednjobosanske grupe tokom C3 faze kasnog bronzanog doba.

Najviše fragmenata keramike pronađenih na ovom lokalitetu pripada amforama sa žigovima radionica i njihovim čepovima. Bez obzira o kojem se tipu amfora radi, one su dokaz intenzivnih ekonomskih i trgovačkih veza koje su se zadnjih stoljeća p.n.e, posredstvom Narone, odvijale u njezinu zaleđu.

Na lokalitetu Dubine u Doljanima najviše se našlo građevinskog materijala, posebno krovnog crijepa, koji ukazuje na postojanje većeg ekonomskog objekta iz rimskog carskog perioda, koji je, kao i niz sličnih, egzistirao u zaleđu Narone (Mogorjelo, Višići,...)

Poklopac sarkofaga (1,10 m dužine, 0,55 m širine i 0,15m debljine) potvrđuje ovaj lokalitet i u periodu kasne antike. Tom periodu pripada i više fragmenata svijetlosive i svjetlije žute keramike ukrašenih nizom gustih, plićih i dubljih blago valovitih brazda gornjeg dijela tijela, kuglastih amfora, koje su se od 4. do 7. st. proizvodile na istočnom Mediteranu, odakle su ekonomskim i trgovačkim vezama dospjele do istočnojadranske obale..

Ranosrednjovjekovni grobovi

Na uskom prostoru između antičkog i suvremenog betonskog zida otkriveni su ranosrednjovjekovni grobovi. Radi se o najjužnijim ranoslavenskim ukopima na širem prostoru, ne samo Bosne i Hercegovine, nego i Hrvatske. Uz to, ovi grobovi su zanimljivi i zbog niza drugih elementa.

Otkrivena su tri groba s kosturnim ukopima i ostacima muških i ženskih osoba i dvoje djece. Keramička posuda, rađena rukom bez lončarskog kola i ukrašena valovnicom, pronađena u jednom grobu odgovara sličnim posudama u grobovima na redove s paganskim načinom ukopa. Zbog toga se ove grobnice datiraju u vrijeme od polovine 8. do polovine 9. vijeka..

Literatura

• Đuro Basler, Arhitektura kasnoantičkog doba u Bosni i Hercegovini, Sarajevo, 1972
• Snježana Vasilj, Prilog razmišljanju o zonama naseljenosti BiH u doba antike, Hercegovina 21, Mostar, 2007.