Wikipedia

Albanofobija

Albanofobija (ili antialbansko osjećanje) predstavlja osjećaj neprijateljstva ili mržnje prema Albancima ili Albaniji. Albanofobija se ispoljava u negativnim stereotipima, predrasudama i diskriminaciji prema pripadnicima albanskog naroda.

Albanofobija može poprimiti i oblik rasizma ako je povezana s vjerovanjem da su Albanci neka vrsta niže rase.[1][2] Antialbanska osjećanja se ogledaju i u korištenju naziva Šiptari, koji se usljed negativne konotacije u južnoslovenskim jezicima smatra uvredljivim.[3][4]

Srbija uredi

Glavni članak: Albanofobija u Srbiji
 
Pozdrav sa srpskog primorja (Drač), srpski propagandni poster iz 1913.

Albanofobija u Srbiji je počela rasti početkom 20. vijeka i usko je povezana s vanjskopolitičkim ciljem Kraljevine Srbije da izađe na Jadransko more (luka Drač) preko albanskih oblasti.[5][6] U tom cilju, srpska štampa je širila stereotipe o Albancima kao o "divljacima" nesposobnim za samostalan državni život.[7] Čak i mnogi srpski naučnici su, prije nastanka nezavisne Albanije 1912. godine, pokušavali dokazati nesposobnost Albanaca za stvaranje sopstvene države, tvrdeći da albanska plemena nemaju potrebu za državom ni sposobnost da se konstituišu u naciju, te im je stoga potrebno tutorstvo.[6] Smatralo se da bi tek kolonizatorskim utjecajima, odnosno uključenjem Albanaca i njihovih teritorija u srpsku državu, bilo omogućeno njihovo obučavanje za civiliziran život.[6] Dimitrije Tucović u vrijeme Balkanskih ratova bilježi da je šovinistička štampa u Srbiji „mjesecima i godinama rasprostirala o arbanaskom narodu tendenciozna mišljenja“[7], izazivajući kod srpskog naroda „mržnju prema divljim Arnautima, prikrivajući kao guja noge divljaštva koja je srpska vojska prema njima počinila“.[8]

Nakon nemira na Kosovu 1981. godine, u Srbiji započinje organizirana propaganda o genocidu nad Srbima na Kosovu (fabrikuju se izvještaji o silovanju Srpkinja, iseljavanju Srba i sl).[9] Srpski nacionalisti iseljavanje Srba sa Kosova prikazuju kao rezultat pritiska i uzimaju kao potvrdu da Albanci Srbima čine ogromnu nepravdu u vlastitoj državi.[9] Sredinom 1980ih, govor mržnje u srpski, medijima se koncentriše na Albance.[10] Uz albansko ime su od sredine 1980-ih korištene reči “genocid”, “zulum”, “razbojništvo”, “silovanje”, čime je pominjanje Albanaca i u privatnom govoru steklo negativnu konotaciju.[6] Godine 1986. objavljen je utjecajni Memorandum Srpske akademije nauka i umetnosti, koji demonstracije Albanaca na Kosovu 1981. godine naziva „neofašističkom agresijom“[11] i navodi da se na Kosovu i Metohiji sprovodi „fizički, politički, pravni i kulturni genocid nad srpskim stanovništvom“.[12] Ovaj Memorandum je ekspertska komisija Ujedinjenih nacija nekoliko godina kasnije ocijenila kao „sredstvo širenja antialbanskih osjećanja“.[13]

Od 1990-ih godina, zahvaljujući propagandi Miloševićevog režima, Albanci postaju najveći „srpski neprijatelji“.[3][6] Savremeni srpski intelektualci pišu o Albancima uglavnom u okviru stereotipa o njihovoj „urođenoj“ mržnji prema Srbima, koja je proizvod njihovih dominantnih „osobina“, „primitivizma“ i „razbojništva“.[6]

Veliki broj štampanih i elektronskih medija u Srbiji i dalje kontinuirano širi govor mržnje prema Albancima.[14][15] Prema jednom istraživanju iz 2009. godine, o diskriminaciji i društvenoj distanci u Srbiji, Albanci su „dosljedno na dnu liste“ u odnosu na druge etničke grupe. Naime, tek 39% građana Srbije smatra da bi Albanci mogli s uspjehom raditi posao učitelja, 34% posao njihovog šefa, 30% posao načelnika općine i 23% posao predsjednika vlade.[16]

Generatori mržnje prema Albancima u Srbiji su i razna ekstremistička udruženja i navijačke grupe. Ekstremna mržnja prema Albancima se javno ispoljava na skupovima pro-fašističkih organizacija, kao što je Otačastveni pokret Obraz, u vidu parola: „Ubij, zakolji da Šiptar ne postoji", „Srbija Srbima, Šiptarima sjekira" i tome slično.[17] Eksplicitni govor mržnje se može čuti i na tribinama fudbalskih stadiona, gdje se također uzvikuju parole „Ubi, zakolji, da Šiptar ne postoji“[18] i „Ubij Šiptara“[19].

Makedonija uredi

U Makedoniji je 2009. godine izbio skandal u javnosti nakon što je Makedonska akademija nauka (MANU) izdala Veliku makedonsku enciklopediju u kojoj se Albanci nazvani i „šiptari”, „arnauti”, „balisti” i „planinski ljudi”.[20] Ovo je izazvalo revolt albanskih političkih partija, nevladinih organizacija i građana, koji su tražili hitno povlačenje enciklopedije i javno izvinjenje albanskom narodu.[21]

Italija uredi

Albanofobija je jaka u Italiji i ona se prije svega odnosi na albanske emigrante koji se stereotipno doživljavaju kao kriminalci, prodavači droge, prostitutke i necivilizovani ljudi.[22][23] Italijanski analitičari smatraju da se fobija prema albanskim imigrantima uglavnom zasniva na stereotipu albanske "invazije" italijanske, odnosno evropske teritorije.[24]

U italijanskim medijima se daje veliki prostor zločinima koje su počinili Albanci, pa čak i onima koji se samo pretpostavljaju.[24] Istraživači ove pojave upozoravaju da iako postoji veći nivo kriminaliteta među albanskim imigrantima u Italiji u odnosu na neke druge imigrantske grupe, policija ne smije prenositi ove stereotipe na sve Albance.[24]

Grčka uredi

Albanci u Grčkoj čine oko polovinu ukupnog broja imigranata i glavnu metu negativnih stereotipa u grčkim medijima.[25] U objašnjenju albanofobije se polazi od činjenice da je grčko društvo do skoro bilo veoma „homogeno“ i da je masivni dolazak emigranata uzrokovao šok kod lokalne populacije i poremetio postojeću ravnotežu.[26] Reakcije stanovništva se iskazuju u vidu šovinizma i ksenofobije (odnosno albanofobije), koja je prilično zastupljena u medijima.[26] Medijski govor mržnje obuhvata rasizam, poziv na protjerivanje Albanaca iz Grčke, raspirivanje predrasuda i mržnje i stereotipno predstavljanje Albanaca kao opasnih kriminalaca ili „životinja“.[25] izvještavanje medija o Albancima se često povezuje s položajem grčke manjine u Albaniji, za koju se navodi da trpi pritisak albanske države, što se dalje uzima kao opravdanje za tretman Albanaca u Grčkoj.[25]

Albanski emigranti u Grčkoj doživljavaju „ozbiljnu diskriminaciju“ na poslu, posebno u vezi s visinom nadnica i socijalnim osiguranjem.[27] Usljed neprihvatanja sredine, albanski radnici su ponekad primorani promijeniti ime.[26]

Albanci često nailaze na nipodaštavajući tretman kod grčkih organa reda.[27] Albanska populacija je izložena masovnim hapšenjima prilikom policijskih čistki i meta je čestih deportacija, koje obuhvataju i osobe s urednim dokumentima.[27] Brojni su slučajevi policijskih ubistava albanskih legalnih i ilegalnih imigranata prilikom pokušaja prelaska grčke granice.[27][28] U slučajevima primjene nasilja prema Albancima, grčki policajci najčešće ne odgovaraju ili dobiju samo nominalne kazne.[27]

Također pogledajte uredi

Reference uredi

  1. ^ "Albanci u regionu". Arhivirano s originala, 9. 8. 2016. Pristupljeno 23. 7. 2016.
  2. ^ "Širi se akcija protiv govora mržnje i diskriminacije". Arhivirano s originala, 6. 3. 2016. Pristupljeno 23. 7. 2016.
  3. ^ a b Vladimir Arsenijević, Naše crnje[mrtav link]
  4. ^ "Jovan Ćirilov, Albanac ili Šiptar". Arhivirano s originala, 10. 2. 2010. Pristupljeno 23. 7. 2016.
  5. ^ Димитрије Туцовић, Србија и Арбанија (у Изабрани списи, књига II, стр. 56) Просвета, Београд, 1950.
  6. ^ a b c d e f Olivera Milosavljević: Stereotipi srpskih intelektualaca 20. veka o „nama“ i „drugima“[mrtav link]
  7. ^ a b Dimitrije Tucović, Srbija i Arbanija (u Izabrani spisi, knjiga II, str. 56) Prosveta, Beograd, 1950.
  8. ^ Dimitrije Tucović, Srbija i Arbanija (u Izabrani spisi, knjiga II, str. 58-59) Prosveta, Beograd, 1950.
  9. ^ a b "Andrej Nosov, Nasilna društva u tranziciji" (PDF). Arhivirano s originala (PDF), 5. 3. 2016. Pristupljeno 23. 7. 2016.
  10. ^ "Mr Nidžara Ahmetašević, Rat rečima i slikama". Arhivirano s originala, 2. 3. 2014. Pristupljeno 23. 7. 2016.
  11. ^ Memorandum SANU[mrtav link]
  12. ^ Memorandum SANU
  13. ^ "Politika stvaranja Velike Srbije (Izveštaj Ujedinjenih nacija)". Arhivirano s originala, 4. 5. 2012. Pristupljeno 23. 7. 2016.
  14. ^ "Protiv govora mržnje - za toleranciju". Arhivirano s originala, 26. 3. 2016. Pristupljeno 23. 7. 2016.
  15. ^ "Prestati sa govorom mržnje i prikrivanjem činjenica o Kosovu". Arhivirano s originala, 8. 10. 2011. Pristupljeno 23. 7. 2016.
  16. ^ Stratedžik marketing, Javno mnenje o diskriminaciji u Srbiji[mrtav link]
  17. ^ Govor mržnje: Quo vadis, Srbijo?[mrtav link]
  18. ^ Ubi, zakolji, da Šiptar ne postoji
  19. ^ Ubij Šiptara
  20. ^ "Albance u ekciklopediji nazvali „planinskim ljudima"". Arhivirano s originala, 6. 3. 2016. Pristupljeno 23. 7. 2016.
  21. ^ Албанците во енциклопедијата - „шиптари“
  22. ^ Italophilia meets Albanophobia: paradoxes of asymmetric assimilation and identity processes among Albanian immigrants in Italy
  23. ^ "Breaking the Albanian stereotype". Arhivirano s originala, 28. 7. 2011. Pristupljeno 23. 7. 2016.
  24. ^ a b c Out of Albania: From Crisis Migration to Social Inclusion in Italy
  25. ^ a b c "Racism and Cultural Diversity in the Mass Media" (PDF). Arhivirano s originala (PDF), 27. 2. 2012. Pristupljeno 23. 7. 2016.
  26. ^ a b c Albanian immigration and urban transformations in Greece[mrtav link]
  27. ^ a b c d e "Greece: Treatment of ethnic Albanians". Arhivirano s originala, 9. 10. 2012. Pristupljeno 23. 7. 2016.
  28. ^ Stop violence of the Greek Police towards Albanians[mrtav link]

Vanjski linkovi uredi

Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Albanofobija&oldid=3566567"