Splitsko-dalmatinska županija

Splitsko-dalmatinska županija je županija u srednjoj Dalmaciji sa sjedištem u Splitu. Županija pokriva 4.534 kvadratnih kilometara, a 2001. je imala 463.676 stanovnika.

Splitsko-dalmatinska županija
Županija
Zastava Splitsko-dalmatinska županija
Zastava
Službeni grb Splitsko-dalmatinska županija
Grb
Geografski položaj u Hrvatskoj
Geografski položaj u Hrvatskoj
Država Hrvatska
SjedišteSplit
Vlada
 • ŽupanZlatko Ževrnja
Površina
 • Ukupno4.534 km2
Stanovništvo 
 • Ukupno454.798
 • Gustoća100,30 /km2

HistorijaUredi

Od početka naseljavanja balkanskog poluostrva ova područja su bila pogodna mjesta za život, što su i ljudi shvatili. Tokom vijekova vlast se stalno mjenjala, pa su ovdje vladali (u cijelosti ili dijelom) pored hrvatskih vladara srednjovjekovnih hrvatskih država , i srednjovjekovne Bosne, Iliri, stari Grci, stari Rimljani, Bizant, Mleci, Normani (pojedini gradovi i to nakratko), Osmansko Carstvo, Napoleonova Francuska, Engleska, Austro-Ugarska, a bila je dio Države SHS, Kraljevine Jugoslavije, fašističke Italije (kratka okupacija), NDH, socijalističke Jugoslavije, te je sada dio nezavisne Republike Hrvatske.

Administrativna podjelaUredi

Županija je podijeljena na 16 gradova i 39 općina.

  • Gradovi:
Grad Grb Površina
(km2)		 Br. stanovnika Naselja
Hvar   75,50 4.251
Imotski   73,25 10.764
Kaštela   57,67 38.667
Komiža   48,00 1.526
Makarska   28,00 13.834
Omiš   266,20 14.936
Sinj   181,00 24.826
Solin   18,37 23.926
Split   79,33 178.102
Stari Grad   52,59 2.781
Supetar   30,00 4.074
Trilj   267,00 9.109
Trogir   39,10 13.192
Vis   52,00 1.934
Vrgorac   284,00 6.572
Vrlika   243,00 2.177
  • Općine:
Općina Grb Površina
(km2)		 Br. stanovnika Naselja
Baška Voda   19,00 2.775
Bol   23,00 1.630
Brela   27,00 1.703
Cista Provo   98,00 2.335
Dicmo   68,00 2.802
Dugi Rat   10,80 7.092
Dugopolje   63,50 3.469
Gradac   49,00 3.261
Hrvace   210,00 3.617
Jelsa   146,28 3.582
Klis   176,10 4.801
Lećevica 87,66 583
Lokvičići   31,11 807
Lovreć   105,25 1.699
Marina   108,80 4.595
Milna 35,00 1.034
Muć 210,80 3.882
Nerežišća 79,00 862
Okrug   9,80 3.349
Otok   95,00 5.474
Podbablje   41,76 4.680
Podgora 79,95 2.518
Podstrana   11,52 9.129 Podstrana
Postira   47,00 1.559
Prgomet 77,23 673
Primorski Dolac   31,23 770 Primorski Dolac
Proložac   85,60 3.802
Pučišća   106,00 2.171
Runovići   60,21 2.416
Seget   77,90 4.854
Selca   53,00 1.804
Sućuraj   44,65 463
Sutivan   22,00 822 Sutivan
Šestanovac   88,90 1.958
Šolta   58,98 1.700
Tučepi   16,00 1.931 Tučepi
Zadvarje   13,40 289 Zadvarje
Zagvozd 124,09 1.188
Zmijavci   13,82 2.048 Zmijavci
Položaj gradskih ( ) i općinskih sjedišta ( ) na karti Splitsko-dalmatinske županije

StanovništvoUredi

Broj stanovnika po popisima[1]
1857 1869 1880 1890 1900 1910 1921 1931 1948 1953 1961 1971 1981 1991 2001 2011
164.242 182.405 195.741 222.030 249.867 268.187 274.522 292.321 296.840 314.933 339.686 389.277 436.680 474.019 463.676 454.798
 
Starosna piramida Splitsko-dalmatinske županije prema popisu stanovništva iz 2011. g.

Prema popisu stanovništva iz 2001. županija je imala 463.676 stanovnika (10.5 % ukupnog stanovništva Hrvatske - 2. najnaseljenija županija nakon grada Zagreba) sa prosječnom gustoćom naseljenosti od 102 stanovnika/km2.

Etnički sastav: Hrvati 96.3%, Srbi 1.2%, Albanci 0.2%, Bošnjaci 0.2%, Slovenci 0.2% i drugi.

Veći gradovi u unutrašnjosti su Sinj (11.500 u gradu i 25.373 s okolicom), Imotski (4.350) i Vrgorac (2.200). Osim najvećeg grada Splita (189.000 u gradu i 240.000 s Kaštelima i Solinom), obalni gradovi su Trogir (11.000), Omiš (6.500) i Makarska (13.400). Naselja na ostrvima su manja zbog velikog iseljavanja, ali imaju urbani karakter. Među njima su Supetar (3.000) na Braču, Hvar (3.700) i Stari Grad (1.900) na Hvaru, Vis (1.800) i Komiža (1,500) na Visu.

GeografijaUredi

Županija ima tri glavne reljefne cjeline: visoko zaleđe (Dalmatinska zagora) s brojnim krškim poljima, uzak i gusto naseljen obalni pojas, te ostrva. Dio Dinarida čini granicu s Bosnom i Hercegovinom, dok planine Kozjak, Mosor i Biokovo razdvajaju obalni pojas od zaleđa.

Županija sa ostatkom Hrvatske povezuje nedavno sagrađen autoput Split-Karlovac-Zagreb s četiri trake, kao i lička željeznica. Međunarodni aerodrom Split-Kaštela koristi se uglavnom za turističke letove ljeti. Postoji i manje asfaltirano uzletište na ostrvu Braču.

PrivredaUredi

Najvažnija prviredna djelatnost je turizam. Proizvodnja i poljoprivreda su u opadanju.

Županijska upravaUredi

Županijska skupština ima 51 predstavnika.

Županijska skupština Splitsko-dalmatinske županije
16
11
5
4
4
3
2
2
2
1
1
16 11 5 4 4 3 2 2 2 1 1 
Od ukupno 51 mandata na pojedine partije otpada:
      HDZ: 16
      SDP: 11
      HSLS: 5
      HSS: 4
      HČSP: 4
      HDRS: 3
      HNS: 2
      HIP: 2
      HKDU: 2
      HDD: 1
      SHP: 1

KulturaUredi

ZnamenitostiUredi

Splitsko-dalmatinska županija ima mnogo znamenitosti počevši sa samim gradom Splitom kao županijskim središtem.

Mnogo je kulturnog nasljeđa iz grčkog i rimskog perioda, baroka, prahistorije, gotike i romantike.

ReferenceUredi

  1. ^ - Republika Hrvatska - Državni zavod za statistiku: Naselja i stanovništvo Republike Hrvatske 1857.-2001.

Vanjski linkoviUredi

Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Splitsko-dalmatinska_županija&oldid=3313668"