Nekropola Grčko groblje u Novakovićima

Nekropola Grčko groblje u Novakovićima nalazi se u općini Žabljak, Crna Gora. Na listi je 28 srednjovjekovnih nekropola stećaka koje su 2016. proglašene Svjetskom baštinom UNESCO-a. Na listi su 22 nekropole u Bosni i Hercegovini, po tri u Srbiji i Crnoj Gori, a dvije u Hrvatskoj.

Nekropola Grčko groblje u Novakovićima

Svjetska baština
Lokacija	Žabljak, Crna Gora
Dio	Stećci - srednjovjekovni nadgrobni spomenici
Sadrži	1
Kriterij	iii, vi
Referenca	1504
Uvrštenje	2016. (40. sjednica)
Ugroženost	no

Ovi monolitni kameni nadgrobni spomenici (stećci) nastali su u periodu od druge polovine 12. do 16. vijeka, iako su se najintenzivnije izrađivali tokom 14. i 15. stoljeća. Stećci su izuzetno svjedočanstvo o duhovnim, umjetničkim i historijskim aspektima srednjovjekovnih kultura jugoistočne Evrope, područja u kojem su se tradicije i utjecaji evropskog zapada, istoka i juga ispreplitali s ranijim tradicijama. Ističu se po svojoj međukonfesionalnosti, a ispod njih su sahranjivani pripadnici sve tri srednjovjekovne kršćanske zajednice, uključujući pravoslavnu, katoličku i crkvu bosansku.

Opis

Lokalitet Grčko groblje smješten je na 1.431 m nadmorske visine i 11,4 km jugoistočno od Žabljaka, u zaseoku Novakovići, na istom seoskom putu koji vodi do nekropole Bare Žugića, s tim što je Grčko groblje bliže Žabljaku za 2,3 km. Nekropola je na lijevoj strani puta, 200 metara sjeverozapadno od njega i obale Ribljeg jezera.

U neposrednoj blizini od Žabljaka vodi put prema Njegovuđu i površinama koje se koriste za tradicionalnu privredu, livade za ispašu stoke i Riblje jezero za vodu za piće. Sa druge strane puta i jezera podignuta je seoska crkva i groblje za vjerske i pogrebne svrhe.

Formirana je na blagom travnatom brijegu, izduženog elipsoidnog oblika, koje se pruža pravcem sjever – jug. To je manja nekropola, koja se sastoji od 49 stećaka, od kojih je: 10 ploča, 27 sanduka, 12 sljemenjaka. Centralni dio nekropole vidljiv je s nižih kota okolnog terena, jer je na tom mjestu jedan stećak, tipa sljemenjak, monumentalnih dimenzija. Osim pet primjeraka tipa ploče koje su amorfnog i prirodnog oblika, preostali stećci su fine izrade i oblika. Ukrašena su 22 primjerka, i to 12 sanduka i 10 sljemenjaka. Stećci su rađeni od lokalnog bjeličasto – sivog krečnjaka, različitih su veličina, kvaliteta obrade i stanja očuvanosti. Od ukrasa zastupljeni su uklesani i reljefni dekorativni, simbolični i figuralni motivi i predstave na stećcima. Najbrojniji dekorativni motivi su trake sa kosim crtama kao friz ili okvir na vertikalnim stranama stećka ili kao bordura na gornjoj vodoravnoj površini sanduka i ploča.