Nedostatak proteina S
Nedostatak proteina S je nasljedni poremećaj povezan s povećanim rizikom od venske tromboze.[2] Smanjenje nivoa (antigena) ili poremećena funkcija proteina S dovodi do smanjene degradacije faktora Va i Faktor faktora VIIIa koagulacije i povećane sklonosti venskoj trombozi. Protein S cirkulira ljudskom plazmom u dva oblika: otprilike 60% vezano je za komplementarnu komponentu C4b β-lanaca, dok je preostalih 40% slobodno, a samo slobodni protein S aktivira protein C, kofaktor aktivnosti.
| Nedostatak proteina S | |
|---|---|
 Trodimenzijska struktura proteina S
| |
| Klasifikacija i vanjski resursi | |
| ICD-10 | D68.5 |
| ICD-9 | 289.81 |
| OMIM | 176880 |
| DiseasesDB | 10814 |
| eMedicine | med/1924 |
| MeSH | D018455 |
Znakovi i simptomi
urediMeđu mogućim ispoljavanjima nedostatka proteina S su:[2][3][4]
- Tromboza donjih ekstremiteta
- Površinski tromboflebitis
- Crvenilo na zahvaćenom području
- Purpura fulminans
Uzrok
uredi
Što se tiče uzroka nedostatka proteina S, može biti naslijeđen putem autosomnog dominantnog alela. Mutacija u genu PROS1 pokreće ovo stanje. Citogenetička lokacija tog gena je hromosom 3, tačnije pozicija 3q11.1[5][6] Nedostatak proteina S se također može „steći“ zbog nedostatka vitamina K, liječenja varfarinom, bolesti jetre i akutne tromboze (antifosfolipidna antitijela, koji također mogu biti uzrok)[2]
Patofiziologija
urediŠto se tiče mehanizma nedostatka proteina S, protein S stvara se u ćelijama jetre i endotelu.[7][8] Protein S je kofaktor APC i radi na razgradnji faktora Va i faktora VIIa. Predloženo je da bi Zn2+ mogao biti neophodan za vezivanje proteina S za faktor Xa.[3][9]
Mutacije u ovom stanju mijenjaju aminokiseline, što zauzvrat remeti zgrušavanje krvi. Nedostaje funkcionalni protein S, koji normalno „isključuje“ proteine za zgrušavanje, što povećava rizik od krvnih ugrušaka.[5]
Dijagnoza
uredi
Dijagnoza nedostatka proteina S može se postaviti pregledom porodične historije bolesti i genetičkim testiranjem, kao i sljedećim:[2][10][11]
- Antigen test proteina S
- Koagulacija test (test protrombinskog vremena)
- Studija trombozne bolesti
- Leidenski test faktora V
Diferencijalna dijagnoza
urediMeđu mogućnostima za diferencijalnu dijagnozu nedostatka proteina S su:
- Antifosfolipidni sindrom,
- Diseminirana intravaskularna koagulacija i
- Nedostatak antitrombina (iako ova lista nije konačna)[3]
Tipovi
urediPostoje tri tipa nasljednog nedostatka proteina S:[3][5]
- Tip I – smanjena aktivnost proteina S: smanjeni "ukupni" nivoi proteina S, kao i smanjeni nivoi slobodnog proteina S.
- Tip II – smanjena aktivnost u odnosu na kofaktorsku aktivnost proteina
- Tip III – smanjena aktivnost proteina S: smanjeni nivoi slobodnog proteina S (normalni nivoi ukupnog proteina S)
Liječenje
uredi
Što se tiče tretmana za nedostatak proteina S, sljedeće je u skladu sa "zbrinutošću" (i primjenom) osoba sa ovim stanjem (prognoza za "naslijeđene" homozigote je obično u skladu s višom incidencom tromboze za zahvaćenu osobu[2]):[3][9]
- Nefrakcionirani heparin (sa varfarinom)
- LMWH/heparin niske molekulske težine
- Dabigatran
- Direktni inhibitori faktora Xa
- Gradirane komprimirane navlake
- Visok stepen profilakse
Reference
uredi- ^ "Protein S Deficiency. Learn about Protein S Deficiency | Patient". Patient (jezik: engleski). Pristupljeno 16. 10. 2016.
- ^ a b c d e f g h "Protein S: Reference Range, Collection and Panels, Interpretation". 1. 6. 2016. journal zahtijeva
|journal=(pomoć) - ^ a b c d e "Protein S Deficiency: Background, Pathophysiology, Epidemiology". 2. 5. 2016. journal zahtijeva
|journal=(pomoć) - ^ "Congenital protein C or S deficiency: MedlinePlus Medical Encyclopedia". medlineplus.gov. Pristupljeno 16. 10. 2016.
- ^ a b c Reference, Genetics Home. "PROS1 gene". Genetics Home Reference. Pristupljeno 16. 10. 2016.
- ^ Reference, Genetics Home. "protein S deficiency". Genetics Home Reference. Pristupljeno 16. 10. 2016.
- ^ "Endothelial Cells, Volume 1, 1988, p158, By Una S." books.google.co.uk. Pristupljeno 24. 1. 2019.
- ^ Burstyn-Cohen, T.; Heeb, M. J.; Lemke, G. (2009). "J Clin Invest. 2009 Oct, 119(10):2942-53, Burstyn-Cohen T1, Heeb MJ, Lemke G: Lack of protein S in mice causes embryonic lethal coagulopathy and vascular dysgenesis". The Journal of Clinical Investigation. 119 (10): 2942–53. doi:10.1172/JCI39325. PMC 2752078. PMID 19729839.
- ^ a b Ten Kate, M. K.; Van Der Meer, J. (1. 11. 2008). "Protein S deficiency: a clinical perspective". Haemophilia (jezik: engleski). 14 (6): 1222–1228. doi:10.1111/j.1365-2516.2008.01775.x. ISSN 1365-2516. PMID 18479427. S2CID 26719614.
- ^ "Protein S : MedlinePlus Medical Encyclopedia". medlineplus.gov. Pristupljeno 16. 10. 2016.
- ^ "Protein S deficiency - Conditions - GTR - NCBI". www.ncbi.nlm.nih.gov. Pristupljeno 16. 10. 2016.
Dopunska literatura
uredi- ten Kate M, Mulder R, Platteel M, Brouwer J, van der Steege G, van der Meer J (2006). "Identification of a novel PROS1 c.1113T-->GG frameshift mutation in a family with mixed type I/type III protein S deficiency". Haematologica. 91 (8): 1151–2. PMID 16885060.
- García de Frutos, Pablo; Fuentes-Prior, Pablo; Hurtado, Begoña; Sala, Núria (17. 10. 2007). "Molecular basis of protein S deficiency". Thrombosis and Haemostasis (jezik: engleski). 98 (3): 543–56. doi:10.1160/TH07-03-0199. hdl:10261/89408. ISSN 0340-6245. PMID 17849042. Arhivirano s originala, 18. 10. 2016. Pristupljeno 16. 10. 2016.
- Wypasek, Ewa; Undas, Anetta (1. 8. 2016). "Protein C and protein S deficiency - practical diagnostic issues". Advances in Clinical and Experimental Medicine. 22 (4): 459–467. ISSN 1899-5276. PMID 23986205.
Vanjski linkovi
uredi
