Wikipedia

Kratkovidnost

Kratkovidnost ili miopija(grč. μυωπία – miopia)[1] je poremećaj lomljenja zraka u oku, kada je akomodacija opuštena, paralelno usmjerena svjetlost proizvodi sliku ispred mrežnjače, umjesto na mrežnjači kao kod normalnog oka.

Kratkovidnost
Klasifikacija i vanjski resursi
ICD-10H52.1
ICD-9367.1
DiseasesDB8729
MeSHD009216
Korekcija miopije konkavnim (minus) sočivima.
Normalan vid.
Isti prizor viđen kod kratkovidnih osoba.

Ljudi s kratkovidnošću jasno vide bliske objekte, dok se udaljeniji objekti vide zamućeno. Očna jabučica kod miopije je preduga ili je rožnjača preizbočena, pa su slike fokusiraju u staklastom tijelu, unutar oka, umjesto na mrežnjači, u stražnjem dijelu oka. Suprotan poremećaj od kratkovidnosti je hiperopija ili dalekovidnost – gde je rožnjača ima nedovoljno izbočenu površinu ili je oko prekratko.

Oftalmolozi i optometristi miopiju ispravljaju najčešće putem korektivnih sočiva, kao što su naočare ili kontaktna sočiva, a može se također ispraviti i laserskom hirurgijom kao što je –LASIK. Korektivna sočiva imaju negativnu optičku jačinu (konkavne su, tj. „minus“), što kompenzira pozitivnu dioptriju kratkovidnog oka. Miopija je dijelom nasljedna.[2][3]

Klasifikacija

uredi

Kratkovidnost se klasificira prema različitim kriterijima.[4][5][6]

Prema etiologiji

uredi

Boris i Duke-Elder klasificirali su miopiju prema uzroku:[5][6]

  • Aksijalna kratkovidnostnastaje zbog povećane aksijalne (osovinske) dužine oka.[7]
  • Refrakcijska kratkovidnost odnosi se na stanje ostalih refrakcijskih dijelova oka.[7] Boris je dalje subklasificirao refrakcijsku miopiju:[5]
    • Kurvaturna kratkovidnost nastaje zbog prejake zakrivljenosti jedne ili više refrakcijskih površina oka, obično rožnjače.[7] Kod osoba sa Kohenovim sindromom, kratkovidnost se javlja kao posljedica visoke lomne jačine rožnjače i sočiva.[8]
    • Indeksna kratkovidnost nastaje zbog prevelikog indeksa loma svjetlosti u jednom ili više prozirnih očnih medija.[7]

Prema kliničkoj slici

uredi

Različiti oblici kratkovidnosti mogu se klasificirati i prema kliničkoj slici osobe.[6][9]

  • Jednostavna kratkovidnost je najučestalija. Okarakterizirana je pojavom da oko predugo za svoju optičku jačinu (optička jačina oka jednaka je zbiru optičke jačine rožnjače i sočiva), ili je optički "prejako" za svoju osnovinsku dužinu. Smatra se da i genetički i sredinski činioci, posebno dugotrajan rad na blizinu, zajednički doprinose razvoju jednostavne kratkovidnosti.[10]
  • Degenerativna kratkovidnost poznata je po nazivima maligna, patološka ili progresivna, okarakterizirana promjenama na fundusu, kao što je stražnji stafilom udružen sa visokom refraktivnom greškom i subnormalnom oštrinom vida, nakon korekcije. Ovaj tip kratkovidnosti s vremenom se sve više pogoršava. Degenerativna kratkovidnost je zabilježena kao jedan od glavnih uzroka oštećenja vida.[11]
  • Noćna kratkovidnost je stanje u kojem je vid otežan pri slabijem osvjetljenju i u sumraku, dok je danju vid normalan. Kod noćne kratkovidnosti fokusiranje slike varira ovisno od količine svjetla, pa je kod normalnog osvetljenja slika izoštrenija, a što je osvetljenje slabije, zamućenija je. Smatra se da je noćna kratkovidnost prouzrokovana pojavom da je u sumraku zjenica šira, da bi u oko moglo ući više svjetla. Što je zjenica šira, to je jača i sferna aberacija, a slika mutnija. Kod kratkovidnih koji mnogo voze noću, često je potrebno propisati malo jaču dioptriju. Noćna kratkovidnost češće pogađa mlađe nego starije osobe.[12][13]
  • Pseudomiopija je zamućenje vida na daljinu prouzrokovano spazmom cilijarnih mišića.[14]
  • Inducirana kratkovidnost ili stečena kratkovidnost, nastaje zbog djelovanja raznih lijekova, povišenog nivoa glukoze u krvi (a time i očnom sočivu, pa sočivo jače lomi svetlo, tj. ima veću lomnu jačinu), sklerozna jezgra očne leće, te nekih drugih poremećaja. Serklažne vrpce koje se hirurški ugrađuju zbog uzdignuća mrežnjače mogu uzrokovati miopiju, putem povećanja aksijalne dužine oka (stezanje vrpce oko oka djeluje tako da se ono izduži).[15]
  • Indeksna kratkovidnost nastaje zbog porasta indeksa refrakcije jednog ili više očnih medija. Najčešči uzrok indeksne kratkovidnosti je katarakt.[16]
  • Kratkovidnost deprivacijom oblika je tip kratkovidnosti koji se pojavljuje kad je gledanje onemogućeno ili ograničeno lošim osvjetljenjem ili malim područjem gledanja.[17][18] Kod nižih kičmenjaka, ovaj tip kratkovidnosti je reverzibilan u kratkom vremenskom razdoblju. Često se takva kratkovidnost inducira kod raznih životinjskih modela, kako bi se mogla proučavati patogeneza i mehanizam njenog razvoja.[19][20] In lower vertebrates, this kind of myopia seems to be reversible within short periods of time.[20]
  • Prolazna kratkovidnost izazvana dugotrajnim radom na blizinu (Nearwork Induced Transient Myopia}} – NITM) je prolazna kratkovidnost koja se javi u vrlo kratkom vremenskom periodu neposredno nakon gledanja na blizinu. Neki autori polemiziraju oko veze između NIMT-a i razvoja trajne kratkovidnosti.[21] Neki tvrde da postoji veza između NITM-a i razvoja trajne kratkovidnosti.[22]

Prema stepenu kratkovidnosti

uredi

Kratkovidnost se mjeri dioptrijama, po optičkoj jačini korektivnih sočiva koja omogućavaju dobro fokusiranje slike na mrežnjači.[4]

  • Niska kratkovidnost: –3.00 dpt. ili manje[7]
  • Srednje visoka kratkovidnost: između –3.00 i –6.00 dpt. Osobe sa srednje visokom kratkovidnošću češće imaju sindrom pigmentne disperzije ili pigmentni glaukom.[7][23]
  • Visoka kratkovidnost: od –6.00 dpt. ili više.[7] Ljudi s visokom kratkovidnošću češće dobiju ablaciju mrežnjače[24] ili primarni glaukom otvorenog ugla.[25] Češće u svom vidnom polju uočavaju lebdeće oblike, poput pojedinačnih ili skupnih sjenki, a radi se o slobodno lebdećim kondenzatima staklastih tijela. Visoku kratkovidnost ima oko 30% ukupnog broja kratkovidnih.[26] Roughly 30% of myopes have high myopia.[27]

Prema dobu pojave

uredi

Kratkovidnost se nekad klasifikuje prema dobu u kome se pojavljuje:[4]

  • Kongenitalna ili infantilna kratkovidnost – javlja se nakon rođenja i traje tokom djetinjstva.[10]
  • Maloljetniča kratkovidnost (kratkovidnost u mlađem životnom dobu) javlja se prije dvadesete godine života.[10]
    • Školska kratkovidnost počinje tokom detinjstva, posebno tokom školovanja. Naziv dolazi od toga da se pojava ove vrste kratkovidnosti pripisuje dugom gledanju na blizinu tokom učenja i školovanja.[28]
  • Kratkovidnost u odrasloj dobi dijeli se na
    • Ranu miopiju odraslu+ih, koja se pojavljuje između 20-te i 40-te godine života[10]
    • Kasnu odraslu miopiju, nakon 40-te godine.[10]

Reference

uredi
  1. ^ "Online Etymology Dictionary". Etymonline.com. Pristupljeno April 07 2021. Provjerite vrijednost datuma u parametru: |access-date= (pomoć)
  2. ^ "Myopia or Nearsightedness". Arhivirano s originala, 13. 2. 2012. Pristupljeno 7. 4. 2021.
  3. ^ Proof found: Myopia is hereditary Arhivirano 21. 3. 2012. na Wayback Machine}-
  4. ^ a b c Grosvenor T (1987). "A review and a suggested classification system for myopia on the basis of age-related prevalence and age of onset". Am J Optom Physiol Opt. 64 (7): 545–54. PMID 3307441. Zanemaren tekst "url" (pomoć)=
  5. ^ a b c -{Borish, Irvin M. (1949). Clinical Refraction. Chicago: The Professional Press.}-
  6. ^ a b c -{Duke-Elder, Sir Stewart (1969). The Practice of Refraction (8th ed.). St. Louis: The C.V. Mosby Company. ISBN 978-0-7000-1410-1.}-
  7. ^ a b c d e f g Cline, D; Hofstetter, HW; Griffin JR (1997). Dictionary of Visual Science (4th izd.). Boston: Butterworth-Heinemann. ISBN 978-0-7506-9895-5.
  8. ^ Summanen, P; Kivitie-Kallio; et al. (2002). "Mechanisms of myopia in Cohen syndrome mapped to chromosome 8q22". Invest. Ophthalmol. Vis. Sci. 43 (5): 1686–1693. PMID 11980891.
  9. ^ Goss, DA; Eskridge, JB (1988). "Myopia". u Amos, JB (ured.). Diagnosis and management in vision care. Boston: Butterworths. str. 445. ISBN 978-0409950823. OCLC 14967262.
  10. ^ a b c d e American Optometric Association. Optometric Clinical Practice Guideline: Care of the patient with myopia. Arhivirano 6. 12. 2006. na Wayback Machine 1997.
  11. ^ Li CY, Lin KK, Lin YC, Lee JS (2002). "Low vision and methods of rehabilitation: a comparison between the past and present". Chang Gung Med J. 25 (3): 153–61. PMID 12022735.
  12. ^ The Eyecare Trust. Night Driving – The Facts. OR Eye care advice for driving in the dark January 26, 2005. [PDF]}-
  13. ^ Chen JC, Schmid KL, Brown B. The autonomic control of accommodation and implications for human myopia development: a review. Ophthalmic Physiol Opt. 2003 Sep;23(5):401–22}-
  14. ^ -{Cassin, B. and Solomon, S. Dictionary of Eye Terminology. Gainsville, Florida: Triad Publishing Company, 1990.}-
  15. ^ Vukojević, N; Sikić J; et al. (2005). "Axial eye length after retinal detachment surgery". Collegium antropologicum. 29 (Suppl 1): 25–27. PMID 16193671.
  16. ^ Metge, P; Donnadieu M (1993). "Myopia and cataract". La Revue du praticien (jezik: French). 43 (14): 1784–1786. PMID 8310218.CS1 održavanje: nepoznati jezik (link)
  17. ^ Young, FA (1962). "The effect of nearwork illumination level on monkey refraction". Am J Optom and Arch Am Acad Optom. 39 (2): 60–67.
  18. ^ Zhu, Xiaoying; Tae Woo Park; et al. (2005). "In a Matter of Minutes, the Eye Can Know Which Way to Grow". Investigative Ophthalmology and Visual Science. 46 (7): 2238–2241. doi:10.1167/iovs.04-0956. PMID 15980206.
  19. ^ Wallmann, J; Gottlieb, MD; et al. (1987). "Local retinal regions control local eye growth and myopia". Science. 237 (4810): 73–77. doi:10.1126/science.3603011. JSTOR 1699607. PMID 3603011.
  20. ^ a b Shen, W; Vijayan M, Sivak JG (2005). "Inducing form-deprivation myopia in fish". Invest. Ophthalmol. Vis. Sci. 46 (5): 1797–1803. doi:10.1167/iovs.04-1318. PMID 15851585.
  21. ^ Ong, E; Ciuffreda, KJ (1995). "Nearwork-induced transient myopia: a critical review". Doc Ophthalmol. 91 (1): 57–85. doi:10.1007/BF01204624. PMID 8861637.
  22. ^ Ciuffreda, KJ; B. Vasudevan (2008). "Nearwork-induced transient myopia (NITM) and permanent myopia—is there a link?". Ophthalmic Physiol Opt. 28 (2): 103–114. doi:10.1111/j.1475-1313.2008.00550.x. PMID 18339041.
  23. ^ -{"Glaucoma." Arhivirano 19. 8. 2006. na Wayback Machine EyeMDLink.com., Приступљено 27. 8. 2006.}-
  24. ^ -{Larkin GL. "Retinal Detachment." eMedicine.com. April 11, 2006.}-
  25. ^ -{"More Information on Glaucoma." Arhivirano 4. 2. 2004. na Wayback Machine AgingEye Times.|access-date=April 07, 2021.}}
  26. ^ Messmer, DE (1992). "Retinal detachment". Schweiz Rundsch Med Prax. (jezik: german). 81 (19): 622–625. PMID 1589678.CS1 održavanje: nepoznati jezik (link)
  27. ^ Verma A, Singh D. "Myopia, Phakic IOL." eMedicine.com. August 19, 2005.
  28. ^ Morgan I, Rose K (2005). "How genetic is school myopia?". Prog Retin Eye Res. 24 (1): 1–38. doi:10.1016/j.preteyeres.2004.06.004. PMID 15555525.

Dopunska literatura

uredi

Vanjski linkovi

uredi


 
Commons logo
Commons ima datoteke na temu: Kratkovidnost
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Kratkovidnost&oldid=3553859"