Hotel Stari Grad
Hotel Stari Grad ili nekadašnji han Gazi Husrev-begovog vakufa, Hotel Gazi, nalazi se u Sarajevu, Bosna i Hercegovina. Zajedno sa stambenim objektom Kadić proglašen je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.[1]
Lokacija uredi
Historijski kompleks Hotela Stari Grad (nekadašnji hotel Gazi Husrev-begovog vakufa ) i stambeni objekat Kadić se nalazi na raskrsnici ulica Mula Mustafe Bašeskije i Prote Bakovića.
Ulica Mula Mustafe Bašeskije, od Gazi Husrev-begove ulice do Baščaršije, tokom osmanskog perioda se zvala Gornja varoš ili Varoš. Tokom austrougarskog perioda ulica nosi naziv Čemaluša, od Koševskog potoka do Baščaršije. Između 1914. i 1919. godine ulica nosi naziv Potjorekova, po generalu Oskaru Potjoreku. Između 1919. i 1921. godine ulica se naziva Prijestolonasljednika Aleksandra. Od 1921. do 1941. godine ulica nosi naziv kralja Aleksandra I. U periodu od 1941. do 1945. godine ulica se naziva po doktoru Anti Paveliću. U kratkom periodu između 1945. i 1946. godine ulici je vraćen naziv ulica kralja Aleksandra I. Od 1946. godine pa do kraja zadnjeg rata u BiH, ulica se naziva Maršala Tita. Nakon zadnjeg rata u BiH, dio ulice zapadno od Vječne vatre zadržava taj naziv, a dio ulice istočno od Vječne vatre mijenja naziv u Mula Mustafe Bašeskije.
Ulica Prote Bakovića nosi naziv po sarajevskom paroh i proti Stevanu Bakoviću, rođenog 1797. God. u Ožekovcima kod Bijeloga Polja u Sandžaku, i umro u Sarajevu 1893. godine. U Sarajevu je službovao još od 1817. godine i stanovao u ovoj ulici, i za to vrijeme postao jedna od najuglednijih ličnosti u gradu.[2]
Historija uredi
Prvi han na ovoj lokaciji utemeljen je još početkom XVIII vijeka i bio je poznat pod imenom Kolluk han. Sve do 1778. godine han bio je u privatnom vlasništvu kada ga je posljednji vlasnik Šejh hadži Idriz prodao Gazi Husrev-begovom vakufu. Han je bio jednospratna zgrada. U prizemlju su se prema nalazili dućani, a na spratu su bile odaje za konačenje kapaciteta 20 mjesta i kafana sa kahvodžakom. U pozadini, bila je smještena štala za putničke konje.
Hotel (djelo arhitekte Josipa Vancaša) izgrađen je u periodu 1909-1912. god, nakon požara 1908. godine u kojem izgorio je raniji vakufski objekat koji je imao funkciju prenoćišta. Bio je jedan od najluksuznijih hotela u Sarajevu sa komforom na evropskom nivou. Hotelu je dato ime po Gazi Husrev-begovoj viteškoj tituli – Gazi hotel.
Hotel je nacionaliziran 1946. godine, dobiva naziv hotel „Stari Grad“. Do rata u Bosni i Hercegovini koristila su ga ugostiteljsko-hotelska preduzeća u društvenom vlasništvu.
Godine 2003. hotel je vraćen na upravljanje izvornom vlasniku, Gazi Husref-begovom vakufu, i porodici Kadić, koji saniraju nastala oštećenja, restauriraju fasade i mijenja namjenu objekta.
Opis uredi
Kompleks predstavlja stambeno-poslovnu višespratnicu sa podrumom, prizemljem, dva sprata i tavanom. Funkcionalno i vlasnički podijeljen je u veće istočno krilo, koje predstavlja poslovni dio u vlasništvu Gazi Husrev-begovog vakufa, i manje zapadno krilo u vlasništu porodice Kadić.
U arhitektonskom smislu, Vancaš je napravio veći otklon od secesijskog principa organizacije pročelja i to najviše u slobodi zidnih planova i oblicima doksata. Centralni doksat, nepravilno konveksan, veličine dva kata, s tim što je gornji sav u drvetu i staklu, poput divanhane kod bosanske kuće. Ugaoni doksat je u tlocrtu petorugaonik.[3]
Literatura uredi
- Alija Bejtić, “Mali urbanizam Sarajeva, Hotel Stari Grad“, Oslobođenje, Sarajevo.
- B. Spasojević, Arhitektura stambenih palata austrougarskog perioda u Sarajevu, Svjetlost, Sarajevo.
- N. Kurto, Sarajevo 1492-1992, Oko, Sarajevo.
Reference uredi
- ^ "Hotel Stari grad". kons.gov.ba. Pristupljeno 13. 9. 2016.
- ^ "Alija Bejtić: Ulice i trgovi Sarajeva – Topografija, geneza, topinimi". Muzej grada Sarajeva, Sarajevo, 1973. Arhivirano s originala, 2. 5. 2019. Pristupljeno 13. 9. 2016.
- ^ "Nedžad Kurto: ARHITEKTURA BIH- Razvoj bosanskog stila". Kulturno naslijeđe, Sarajevo. Pristupljeno 9. 2. 2017.
